AMC quốc gia cần bao nhiêu vốn?
Theo NHNN Việt Nam, tính đến 25/7, tín dụng đối với nền kinh tế chỉ tăng 0,57% so với cuối năm 2011 - một mức tăng rất thấp trong nhiều năm trở lại đây. Nguyên nhân khiến tín dụng những tháng đầu năm tăng chậm cũng đã được phân tích nhiều. Trong đó nổi lên 2 nguyên nhân cơ bản, đó là khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế yếu và nợ xấu trong hệ thống ngân hàng tăng cao. Nợ xấu trong hệ thống ngân hàng được ví như “cục máu đông” gây nghẽn dòng tín dụng chảy vào nền kinh tế và góp phần đẩy lãi suất cho vay tăng cao.
Ảnh: MH
Theo TS. Lê Xuân Nghĩa – Chuyên gia tài chính - ngân hàng, cần nhanh chóng “đánh tan” “cục máu đông” nợ xấu này, nếu không tín dụng sẽ bị đóng băng, nền kinh tế có thể rơi vào khủng hoảng. Muốn vậy, Chính phủ cần nhanh chóng vào cuộc bởi nếu để các NHTM tự xử lý, phải mất đến 5-7 năm mới xử lý hết số nợ xấu hiện nay. Trong thời gian này, các NHTM sẽ có xu hướng hạn chế tín dụng do lo ngại rủi ro và nếu có cho vay thì cũng với lãi suất rất cao. Điều đó sẽ bất lợi cho nền kinh tế. Cũng theo ông Nghĩa, hiện trên thế giới có 3 cách để Chính phủ vào cuộc xử lý nợ xấu. Một là, bơm tiền trực tiếp cho các ngân hàng để các ngân hàng cho vay nền kinh tế. Hai là thành lập công ty mua bán nợ (AMC) quốc gia. Ba là quốc hữu hóa các ngân hàng có nợ xấu lớn. Tuy nhiên, xét trong bối cảnh Việt Nam hiện nay, chỉ có cách thứ hai xem ra là ổn hơn cả.
Thế nhưng, khi đề cập đến vấn đề này, nhiều ý kiến tỏ ra băn khoăn là AMC cần một lượng vốn bao nhiêu? Xin thưa ngay rằng, lượng vốn cần cho AMC quốc gia là không lớn.
Thử làm một phép tính, theo công bố của NHNN Việt Nam, hiện nợ xấu của hệ thống ngân hàng vào khoảng 200 nghìn tỷ đồng. Giả sử trong số đó có 50% là nợ nhóm 4, nhóm 5 cần xử lý, tức vào khoảng 100 nghìn tỷ đồng. Hiện theo báo cáo của các NHTM, dự phòng rủi ro cho các khoản nợ xấu này vào khoảng 60-70 nghìn tỷ đồng. Giả sử các NHTM có thể sử dụng 50% số đó để xử lý, thì số nợ xấu cần xử lý chỉ vào khoảng 60-70 nghìn tỷ đồng. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng đó chỉ là giá trị hiện tại của các khoản nợ xấu. Lẽ đương nhiên AMC không bao giờ mua lại các khoản nợ này với 100% giá trị. Theo kinh nghiệm quốc tế, với nợ nhóm 5 có thể chỉ bán được khoảng 10-20% giá trị; nợ nhóm 4 có thể cao hơn, song tối đa cũng chỉ khoảng 50%. Như vậy, lượng tiền cần phải bỏ ra để xử lý khối nợ xấu này chỉ vào khoảng 20-30 nghìn tỷ đồng. Song AMC sẽ không mua vào toàn bộ khối nợ xấu này ngay một lúc mà sẽ thực hiện theo hình thức quay vòng, cuốn chiếu. Thậm chí cũng có thể không cần phải mua toàn bộ khối nợ xấu này do khi tình hình tốt lên, nhiều khoản nợ xấu đã chuyển thành nợ tốt. Điều đó có nghĩa, lượng vốn cần cho AMC quốc gia hoạt động cũng chỉ vào khoảng 10 nghìn tỷ đồng - một con số không lớn lắm.
Vậy nguồn vốn này sẽ được lấy từ đâu? Cần phải hiểu rằng một mình hệ thống ngân hàng không thể tạo nên nợ xấu. Theo TS. Võ Trí Thành - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, nợ xấu phát sinh do lỗi từ cả 3 phía: Ngân hàng, doanh nghiệp và cả phía Nhà nước. Bởi vậy lẽ đương nhiên, để xử lý khối nợ xấu này đòi hỏi cả 3 phía đều phải có trách nhiệm. Theo đó, nguồn vốn cho AMC quốc gia một phần từ đóng góp của các NHTM, một phần Nhà nước phải bỏ tiền ra cũng là điều dễ hiểu.
Thiết nghĩ, vấn đề ở đây cần phải cân nhắc lợi - hại về mặt tổng thể của cả nền kinh tế chứ không nên chỉ nhìn vào những vấn đề ngắn hạn trước mắt mà chậm trễ trong việc xử lý nợ xấu. Nhật Bản đã từng phải trả một cái giá rất đắt khi 16 năm liên tục không tăng trưởng cũng chỉ vì chậm trễ trong việc xử lý nợ xấu.
Minh Trí