Bài 1: Ngân hàng và chính quyền cùng quản lý vốn
Chất lượng tín dụng tốt
Sau 11 năm được thành lập và hoạt động, VBSP ngày càng đóng vai trò quan trọng trong công cuộc xóa đói, giảm nghèo của Đảng và Nhà nước. Đặc biệt, với hình thức cho vay ưu đãi “có vay, có trả”, nguồn vốn này tạo động lực cho người dân sản xuất, kinh doanh hiệu quả, nhưng thu hồi vốn cũng phải đảm bảo.
Giao dịch tại xã Tiên Cảnh, huyện Tiên Phước, Quảng Nam
Khác với các NHTM, hoạt động của VBSP mang tính đặc thù. Nếu như các NHTM khi cho khách hàng vay vốn, cán bộ ngân hàng phải tham gia vào tất cả các khâu từ thẩm định, giải ngân, thu lãi, thu nợ, thì quy trình này của tín dụng chính sách lại được gửi gắm vào chính quyền, các tổ chức xã hội, đoàn thể ở địa phương.
Chẳng hạn, khi có nhu cầu vay vốn VBSP, người nghèo sẽ được Tổ tiết kiệm và vay vốn (TK&VV) của thôn, xóm bình xét. Sau đó, chính quyền xã phải xác nhận hộ vay vốn có đúng đối tượng hay không. Ngân hàng sẽ ủy thác vốn vay qua hội đoàn thể, với “chân rết” là các Tổ TK&VV để nguồn vốn đến đúng đối tượng, sử dụng đúng mục đích.
Các tổ trưởng Tổ TK&VV hỗ trợ ngân hàng công đoạn thu lãi, thu nợ. Đặc biệt, các thành viên trong Tổ TK&VV giám sát việc sử dụng vốn của từng hội viên, giúp cho nguồn vốn đi vào sản xuất, kinh doanh hiệu quả.
Theo tìm hiểu của phóng viên tại các địa phương, hiện nay đa số UBND cấp xã giao cho phó chủ tịch UBND xã làm trưởng ban xóa đói, giảm nghèo và tham gia xác nhận các đối tượng đủ điều kiện vay vốn VBSP. Đồng thời, phó chủ tịch xã cũng họp bàn với các tổ chức hội đoàn thể, quản lý, sử dụng vốn vay ưu đãi của VBSP.
Như vậy, chính quyền xã đã tham gia thực hiện các nhiệm vụ quản lý, phân bổ vốn vay qua sự chỉ đạo của phó chủ tịch UBND cấp huyện kiêm BĐD HĐQT VBSP cấp huyện.
Thực tế cho thấy, với phương thức hoạt động này, 11 năm qua hoạt động của VBSP đã đạt được những kết quả đáng khích lệ. Theo VBSP, năm 2013, tổng dư nợ cho vay các chương trình tín dụng chính sách đạt 121.696 tỷ đồng. Số tiền thu nợ đạt gần 27 nghìn tỷ đồng.
Ông Nguyễn Văn Lý, Phó tổng giám đốc VBSP cho biết, thành công nổi bật thời gian qua của ngân hàng là chất lượng tín dụng đã được củng cố rất tốt. Hết năm 2013, nợ quá hạn chỉ có 0,79% trên tổng dư nợ.
“Đó là kết quả của một năm chúng tôi tập trung cao độ chấn chỉnh hoạt động tín dụng. VBSP đã có nhiều giải pháp củng cố tổ nhóm vay vốn, phối hợp tốt với các hội đoàn thể làm ủy thác cho vay, nâng cao nhận thức người vay và hiệu quả sử dụng vốn của người vay”, ông Lý nhấn mạnh.
Vẫn muốn tốt hơn nữa
Thực hiện Công văn số 990/VPCP-KTTH ngày 31/1/2013 của Văn phòng Chính phủ về việc bổ sung chủ tịch UBND cấp xã vào BĐD HĐQT VBSP cấp huyện và các văn bản hướng dẫn của VBSP, 3 tỉnh Bắc Giang, Thanh Hóa và Long An được chọn thí điểm và đã sơ kết chương trình sau một năm thực hiện với kết quả khá tích cực.
Bà Đỗ Thị Lệ, Phó chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh Bắc Giang cho rằng, có sự tham gia của chủ tịch xã vào BĐD HĐQT VBSP cấp huyện thì việc đôn đốc, xử lý thu hồi nợ đến hạn và những vấn đề vướng mắc được tháo gỡ kịp thời hơn.
Bởi nhìn lại kết quả phối hợp 11 năm qua, việc phó chủ tịch xã không đứng đầu chính quyền địa phương, chính sách về phát triển kinh tế - xã hội, quản lý vốn vay phải “trao đi, đổi lại”, không được trực tiếp nên có thể đôi lúc khiến hiệu quả chưa được phát huy hết như mong muốn.
Về điểm này, ông Nguyễn Đình Xứng, Phó chủ tịch UBND tỉnh kiêm Trưởng BĐD HĐQT VBSP tỉnh Thanh Hóa chia sẻ, hoạt động của VBSP dưới sự chỉ đạo điều hành của BĐD thời gian qua còn gặp những khó khăn nhất định. Bởi, các thành viên BĐD làm việc kiêm nhiệm. Số lượng các xã, phường, thị trấn nhiều. Nguồn vốn tín dụng ưu đãi lớn, bổ sung cho vay nhiều chương trình tín dụng mới…
Do đó, ông Xứng đồng tình rằng, để duy trì và phát huy những thành tựu đạt được trong 11 năm qua của VBSP, đòi hỏi phải có sự đột phá trong công tác quản lý nguồn vốn tín dụng chính sách, cần có sự chỉ đạo, giám sát ngay từ cơ sở mà cụ thể là nâng cao vai trò của chủ tịch UBND cấp xã trong công tác quản lý nguồn vốn tín dụng chính sách.
Bà Đỗ Thị Lệ khẳng định thêm: Khi bổ sung chủ tịch UBND xã tham gia BĐD HĐQT VBSP cấp huyện sẽ nâng cao được vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác quản lý, điều hành chính sách tín dụng tại địa phương. Được trực tiếp tham gia vào các kỳ họp giao ban BĐD, chủ tịch UBND cấp xã đã nắm bắt sâu các chủ trương, chính sách vay vốn, nắm bắt được những ưu điểm, cũng như những tồn tại, khó khăn trong tổ chức thực hiện hoạt động vay vốn trên địa bàn.
Bài 2: Người trong cuộc nói gì?
Bài và ảnh Đức Nghiêm