Bài học hội nhập dành cho ASEAN
Khi 10 nước thuộc Hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN) đang chuẩn bị thành lập 1 liên minh kinh tế, những kinh nghiệm mà Liên minh châu Âu đã trải qua có thể cung cấp nhiều bài học. Trong những bài học ấy, có những bài học mang tính chất tích cực và có thể được áp dụng. Tuy nhiên, ASEAN cũng phải tránh đi khá nhiều sai lầm mà châu Âu đã gặp phải.
Ảnh minh họa
Theo kế hoạch đề ra, Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) sẽ chính thức hoạt động vào cuối năm 2015. Đây là mô hình tương tự với thị trường chung châu Âu (Eurozone), vốn chỉ bắt đầu với một nhóm nhỏ các quốc gia, cho đến nay, Liên minh châu Âu (EU) đã có số thành viên lên tới 27 nước cùng với tổng GDP năm 2011 đạt 17,6 nghìn tỷ USD (theo số liệu của IMF).
Cũng tương tự như EU, mục đích thành lập nên AEC là dỡ bỏ rào cản giữa các nước trong lĩnh vực thương mại và đầu tư để thúc đẩy tăng trưởng và nâng cao chất lượng cuộc sống đồng thời tạo nên sự ổn định về mặt chính trị trên khắp khu vực.
Tuy nhiên, AEC cũng là 1 tập hợp gồm nhiều quốc gia với nền văn hóa, chính trị và mức thu nhập có rất nhiều điểm khác biệt: từ Myanama với GDP đầu người chỉ ở mức 1.325 USD và vừa mới thoát khỏi tình trạng cô lập đến Singapore – trung tâm tài chính có GDP đầu người ở mức 60.000 USD.
Theo Olli Rehn, cố vấn kinh tế và tiền tệ của EU, kinh nghiệm kết nạp khối các nước Đông Âu thời kỳ cuối những năm 1990 có thể là bài học hữu ích dành cho ASEAN. Ông cho rằng châu Á có thể học tập quá trình mở rộng của châu Âu, đặc biệt là giai đoạn chuẩn bị cho các nước có điều kiện dân chủ và kinh tế yếu hơn các nước còn lại trong khu vực.
Chắc chắn là ASEAN không hướng tới liên minh tiền tệ ẩn chứa quá nhiều vấn đề như ở châu Âu. Vấn đề đang bào mòn eurozone chính là biểu tượng cho những rủi ro tiềm ẩn khi xây dựng 1 dự án xuyên quốc gia mà thiếu đi sự chuẩn bị kỹ càng.
Theo Wolfgang Schäuble, bộ trưởng Tài chính Đức, ASEAN cần học bài học phải cân bằng giữa hội nhập và các qui định chung. Nếu như không cân bằng được, chắc chắn khối sẽ có vấn đề.
Ra đời trong hoàn cảnh bị ám ảnh bởi bóng đen của 2 cuộc chiến tranh thế giới khiến hàng triệu sinh mạng ra đi, EU bắt đầu từ nhóm 6 quốc gia với các nhà sản xuất than đá và thép. Họ tin rằng hợp tác về mặt thương mại và công nghiệp có thể thúc đẩy hòa bình. Trải qua năm tháng, dự án này thành công trong việc xóa bỏ sự căm hờn. Đây cũng chính là lý do khiến EU được nhận giải Nobel Hòa bình năm nay.
Trong khi đó, theo Phó Thủ tướng kiêm bộ trưởng Tài chính Thái Lan Kittiratt Na-Ranong, sự phát triển của châu Âu ở thời kỳ sau Chiến tranh lạnh chính là bài học điển hình cho ASEAN.
Theo ông, ASEAN bao gồm những nền kinh tế trẻ hơn và vừa mới gia nhập vào cộng đồng quốc tế. Do đó, họ chưa có đủ độ chín để gia nhập hệ thống, không chỉ về mặt cơ sở hạ tầng mà còn về các dịch vụ tài chính.
Chắc chắn là, ASEAN - cộng đồng gồm 600 triệu dân và tổng GDP đạt hơn 2 nghìn tỷ USD trong năm 2011 - sẽ khác xa so với EU về mọi phương diện: văn hóa, chính trị, kinh tế. Tuy nhiên, 1 số quy luật chung tạo nên thành công của châu Âu vẫn có thể được áp dụng ở ASEAN.
Frederic Neumann, trưởng bộ phận nghiên cứu châu Á tại ngân hàng HSBC, nhấn mạnh tầm quan trọng của khung pháp lý và chính sách. Tuy nhiên, về khía cạnh này, có vẻ như các nước ASEAN đã có được sự chuẩn bị kỹ lưỡng hơn châu Âu.
Hồi đầu năm nay, trong khi eurozone vẫn đang chật vật tìm cách giải cứu các nước thành viên đang bên bờ phá sản, ASEAN và các đối tác gồm Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc đã nhất trí nâng gấp đôi qui mô của sáng kiến Chiềng Mai. Quỹ được lập ra để hỗ trợ các nước châu Á khi họ phải đối mặt với khủng hoảng cán cân thanh toán hoặc khủng hoảng thanh khoản hiện có qui mô 120 tỷ USD.
Thêm vào đó, Văn phòng nghiên cứu kinh tế vĩ mô ASEAN+3 cũng đã được thành lập nhằm quản lý và phân tích tình hình kinh tế của các nước thành viên, phát hiện rủi ro sớm và triển khai các biện pháp cứu chữa kịp thời.
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu suy giảm như hiện nay, liên kết chặt chẽ hơn là điều rất cần thiết đối với các nước ASEAN. Họ không thể dựa vào người tiêu dùng phương Tây được nữa và do đó phải chuyển hướng tập trung sang các thế mạnh ở trong nước. Hội nhập mang lại rất nhiều lợi ích nhưng kèm với đó cũng là không ít rủi ro. Những bước đi hết sức cẩn trọng và chắc chắn là điều không thể bỏ qua.
Theo TTVN