Bộ tứ quyền lực nhất trong hệ thống ngân hàng thế giới sắp ra đi
Chủ tịch Fed Janet Yellen sánh bước cùng Chủ tịch ECB Mario Draghi và Thống đốc BOJ Haruhiko Kuroda sau Hội nghị thường niên của các nhà ngân hàng trung ương tại Jackson Hole, Wyoming, ngày 25/8/2017 (Nguồn: Reuters) |
Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) và Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) có thể sẽ có lãnh đạo mới vào đầu năm 2018 và tiếp đó là Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) vào năm sau.
Các nhà lãnh đạo mới sẽ phải giải quyết các vấn đề còn tồn tại từ cuộc khủng hoảng 2007-2009 và hậu quả của nó cũng như những rủi ro mới nổi.
Khoảng 10 nghìn tỷ USD tài sản mà Fed, ECB và BOJ đã mua vào để hỗ trợ nền kinh tế của mình phục hồi sau khủng hoảng vẫn còn trên sổ sách và sẽ phải được thu hồi lại. Trong khi lạm phát trên toàn cầu thấp và tăng trưởng yếu đã làm phức tạp thêm cho việc quay trở lại với các chính sách thông thường. Bên cạnh đó, có những cải cách chưa hoàn thành ở Trung Quốc và châu Âu, trong khi sự nổi lên của chủ nghĩa dân túy có thể làm ảnh hưởng tới sự độc lập của các NHTW.
Thêm vào đó, sự bùng nổ của các đồng tiền kỹ thuật số và các công nghệ khác đang đe doạ sẽ làm suy yếu sự kiểm soát của NHTW đối với hệ thống tài chính.
Liệu ai sẽ là người thay thế Thống đốc BPoC Chu Tiểu Xuyên, một nhà hoạch định chính sách kỳ cựu, người đã lãnh đạo PBoC từ năm 2002 và được những nhà phân tích coi là nhà vô địch cải cách.
Trong khi tại Hoa Kỳ, Tổng thống Donald Trump sẽ có cơ hội truyền cảm hứng “nước Mỹ là trên hết” của mình cho Fed, một tổ chức có vai trò toàn cầu không thể phủ nhận, khi nhiệm kỳ của Chủ tịch Janet Yellen kết thúc vào đầu tháng 2/2018.
Còn tại Nhật, kế hoạch kích thích tiền tệ và gây sốc của Thống đốc BOJ Haruhiko Kuroda được cho là đã giúp Nhật Bản thoát khỏi tình trạng trì trệ. Ông sẽ kết thúc nhiệm kỳ của mình vào tháng 4/2018 trong bối cảnh nền kinh tế được dự kiến sẽ tiếp tục tăng trưởng, nhưng lạm phát vẫn còn xa mục tiêu của BOJ đang gây ra những hoài nghi về hiệu quả tổng thể của chính sách của ông.
Với ECB, Chủ tịch Mario Draghi sẽ lãnh đạo tổ chức này cho đến cuối năm 2019, nhưng người kế vị có thể chịu nhiều sức ép mới trước sự ra đi của Anh khỏi Liên minh châu Âu, việc xử lý vấn đề lợi ích của siêu cường kinh tế Đức với phần còn lại của châu Âu và nỗi lo ngại sự nổi lên của chủ nghĩa dân túy có thể làm suy yếu khả năng hoạch định chính sách tiền tệ của ECB cho 19 quốc gia thành viên.
“Sự chia rẽ ở châu Âu cả về chính trị lẫn kinh tế, có thể có một biến động rất lớn trong hành vi của ECB”, Adam Posen - Chủ tịch Viện Nghiên cứu Kinh tế Quốc tế Peterson cho biết.
Tuy nhiên những chính sách của họ có thể được tiếp tục khi bà Yellen và đặc biệt là Kuroda có thể được bổ nhiệm lại khi nhiệm kỳ của họ kết thúc vào mùa xuân tới. Trong khi một trong những ứng cử viên hàng đầu để điều hành PBoC cũng là một người có quan điểm cải cách giống như Thống đốc Chu - người dự kiến sẽ nghỉ hưu vào nửa đầu năm 2018.
“Tôi không chắc rằng cả ba người sẽ thực sự được giữ lại”, Jeroen Dijsselbloem - Chủ tịch nhóm các Bộ trưởng tài chính khu vực đồng euro, người cũng sẽ kết thúc nhiệm kỳ của mình vào tháng Giêng, nói với Reuters. “Nói chung, mất kinh nghiệm luôn là một rủi ro. Nhưng đó cũng là một thực tế của cuộc sống”.
Nhưng tình hình hiện nay dường như có vẻ như vào đầu năm tới hai nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ có nhà lãnh đạo NHTW mới và có tiềm năng hướng nội hơn.
Người kế nhiệm Thống đốc Chu sẽ phải đối mặt với quyết định ngay lập tức là làm thế nào để tiếp tục chuyển đổi chính sách theo định hướng thị trường và làm thế nào để giải quyết khoản nợ xấu khổng lồ của các địa phương và doanh nghiệp trên sổ sách.
Tại Hoa Kỳ, một số ứng cử viên được xem là có thể thay thế bà Yellen lại có mâu thuẫn với bà về lãi suất, lạm phát, và việc làm thế nào để chống lại cuộc suy thoái nghiêm trọng.
Thành viên hội đồng quản trị BOJ Sayuri Shirai nói rằng, sự chuyển đổi êm ả của Fed từ thời kỳ lãi suất gần như bằng không và mua vào trái phiếu khổng lồ sang một trong chính sách tiền tệ chặt chẽ hơn là một minh chứng cho sự lãnh đạo của bà Yellen và truyền thông tốt. Sự êm ả này có được “là do kỹ năng giao tiếp được cải thiện của Fed với các thị trường dưới sự lãnh đạo của bà Yellen”, bà nói.
Trong khi đó, Vincent Reinhart – kinh tế gia trưởng tại Công ty đầu tư Standish Mellon cho biết, các ngân hàng trung ương lớn đã sẵn sàng cho việc chuyển giao quyền lực khi các nhà lãnh đạo hiện nay đã giải quyết các vấn đề theo cách có thể giúp việc chuyển giao diễn ra suôn sẻ.
Ví dụ, bất cứ ai được ông Trump đưa lên để điều hành Fed, sẽ có một lộ trình tăng lãi suất “dần dần” rất rõ ràng và kế hoạch giảm bớt bảng cân đối tài sản để căn cứ vào đó, thậm chí ít nhất là lần đầu tiên. Ông Draghi cũng dự kiến sẽ giảm chương trình mua trái phiếu của ECB và thực hiện các bước đi ban đầu hướng tới chính sách tiền tệ bình thường hơn trong thời gian còn lại của nhiệm kỳ.
Trong khi Thống đốc Chu cũng đã đặt nền móng cho việc sử dụng rộng rãi đồng nhân dân tệ như một đồng tiền toàn cầu mà giá trị của nó được xác định bởi các lực lượng thị trường, qua đó giảm bớt những căng thẳng trong nước cũng như trên quốc tế cho người kế nhiệm ông về chính sách tỷ giá được quản lý của Trung Quốc.
Tuy nhiên, điều đó còn phụ thuộc và những người mới ứng xử ra sao với những vấn đề mới. Posen cảnh báo rằng với lạm phát và lãi suất vẫn còn rất thấp, trong khi các kết nối tài chính giữa các quốc gia ngày càng “dày đặc và phức tạp” sẽ là những vấn đề hóc búa với các nhà hoạch định chính sách kế nhiệm. “Chúng ta chưa có bộ công cụ và ý tưởng đúng để giải quyết những vấn đề đó”.