Buồn, vui khi Hai Phượng đến giải Oscar

Bộ phim Hai Phượng của nhà sản xuất Ngô Thanh Vân vừa được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch lựa chọn làm đại diện phim Việt dự sơ tuyển “Phim truyện quốc tế” giải thưởng điện ảnh Oscar 2020 danh giá tại Mỹ. Công chúng rất ủng hộ tác phẩm này vì mặt bằng chung, Hai Phượng là bộ phim cho thấy thành công cả trong và ngoài nước thời gian qua. Nhưng Hai Phượng cũng khó có thể hiện thực hóa giấc mơ vươn tới Oscar cho điện ảnh Việt...

Hai Phượng – sẽ lên đường đi dự giải Oscar 2020 tại Mỹ

Xứng đáng

Có thể nói, Hai Phượng là bộ phim điện ảnh nổi bật của Việt Nam năm 2019 và có chất lượng, được đầu tư lớn cùng câu chuyện nhân văn. Ngoài việc lập kỷ lục doanh thu phòng vé với 200 tỉ đồng sau đợt công chiếu, Hai Phượng còn được chiếu tại các rạp Mỹ, Canada và sắp tới sẽ trình chiếu trên hệ thống Netflix – kênh chiếu phim quốc tế thu phí có mặt ở hầu hết các nước trên thế giới.

Trong nhiều phim Việt ra rạp từ cuối 2018 đến hết tháng 7/2019, chiểu theo tiêu chí lựa chọn của Ban tổ chức giải thưởng Oscar 2020 thì Hai Phượng là cái tên xứng đáng đến với ngày hội điện ảnh lớn nhất thế giới diễn ra tại Mỹ đầu năm sau. Hai Phượng là dự án phim hành động có kinh phí sản xuất khoảng trên dưới 1 triệu USD, được xem là khá cao ở Việt Nam, có sự tham gia của nhiều tên tuổi hạng A của nước ngoài. Bộ phim này có kịch bản đơn giản với một câu chuyện đơn tuyến: hành trình đi tìm đứa con gái nhỏ bị bắt cóc của một người mẹ đơn thân. Từng từ giã quá khứ nhúng chàm để lui về vùng quê ở ẩn nuôi con, Hai Phượng (Ngô Thanh Vân thủ vai) bắt buộc phải trở lại thế giới tội phạm để giải cứu con mình.

Bộ phim của nhà sản xuất Ngô Thanh Vân và đạo diễn Lê Văn Kiệt gây ấn tượng mạnh mẽ nhờ xây dựng được một bối cảnh đặc biệt, xuất thân của nhân vật và những thế đánh mang đậm bản sắc của Việt Nam. Điều đó làm nên sự khác biệt của bộ phim hành động này so với các bộ phim cùng thể loại. Các cảnh giao đấu tay đôi trong phim tạo được cảm giác căng thẳng, dồn nén nhờ nhịp phim nhanh, cắt dựng hiện đại và các góc quay tạo được sự phấn khích cho khán giả. Các cuộc rượt đuổi, những màn cận chiến tàn bạo diễn ra xuyên suốt phim và trên nhiều phương tiện giao thông như xe máy, thuyền, tàu hỏa cũng là một điểm cộng làm nên “bản sắc” của Hai Phượng.

Theo chân Hai Phượng, đời sống của làng quê hay đô thị Việt Nam hiện lên đầy hồn vía. Đó không chỉ là vẻ đẹp thơ mộng của sông nước làng mạc, sự trù phú của thiên nhiên, mà chính là cuộc sinh tồn thực thụ của con người. Với những điểm mạnh của một bộ phim hành động Việt Nam mang tầm quốc tế, Hai Phượng nhanh chóng chinh phục khán giả nội địa và mở ra một triển vọng cho dòng phim hành động, thể loại luôn gặp khó khăn trước đó tại Việt Nam.

Chưa dám mơ xa

Dù có những ưu điểm kể trên, tuy nhiên Hai Phượng cũng được đánh giá khó có thể vượt qua vòng sơ tuyển giải thưởng Oscar 2020. Bởi thực tế, tác phẩm này vẫn vấp phải vài điểm trừ như xây dựng một nữ nhân vật chính có yếu tố siêu anh hùng, khi bị thương ra sao vẫn đánh nhau như một cái máy. Phim phân bố thời lượng hành động chưa tốt khi tuyến nhân vật phụ bị hạ gục quá nhanh và đơn giản gây hụt hẫng không ít còn “trùm” thì lại hơi lâu tạo nên sự mệt mỏi. Dù có bối cảnh và hành động tốt, Hai Phượng vẫn rơi vào “cái bẫy” chết người của phim Việt là phần kịch bản yếu kém. Nội dung phim na ná Taken nhưng được xử lý tình tiết ngô nghê hơn hẳn.

Thực tế chỉ ra rằng, nhiều phim Việt được dự sơ tuyển giải Oscar thời gian qua hạng mục “Phim điện ảnh quốc tế” (trước đây có tên gọi phim nói tiếng nước ngoài hay nhất) đều bị loại ngay “vòng gửi xe”. Đó là Tấm Cám: Chuyện chưa kể, Cha cõng con, Chuyện của Pao , Áo lụa Hà Đông, Đừng đốt, Khát vọng Thăng Long, Mùi cỏ cháy, Trúng số, Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh... Mặc dù các tác phẩm vừa nêu đều được giới làm phim trong nước đánh giá cao, nhưng lại bị loại vì còn dưới tầm so với các tác phẩm của những nền điện ảnh tiên tiến. Những năm qua, điện ảnh Việt dù có nhiều phim giành được các giải của liên hoan phim quốc tế, nhưng vẫn chưa tác phẩm nào đủ tầm vươn tới giải Oscar.

Lý giải nguyên nhân phim Việt còn chưa thể chạm tới đẳng cấp của Oscar, nhà biên kịch Trịnh Thanh Nhã cho rằng, phim Việt chật vật là do cách kể, cách quan sát vấn đề của phim Việt đang cũ, riêng cái cũ đã là rào cản lớn, không có hy vọng để tranh giải. Bên cạnh đó, phim Việt vẫn thiếu dấu ấn dân tộc, bản sắc văn hóa ở trong đó. Nhiều nhà làm phim trong nước cũng thừa nhận, cái thiếu ở phim Việt tới những LHP lớn và tầm cỡ như Oscar vẫn là tài kể chuyện, ngôn ngữ điện ảnh và tầm cỡ vấn đề đặt ra.

Cho dù chuyện phim hay vấn đề phim đặt ra là của một cá nhân, một quốc gia, hay một tầng lớp xã hội điển hình nào đó, thì đó lại là vấn đề mà cả thế giới quan tâm, mang tính toàn cầu, mang tính đặc trưng, biểu tượng của thời đại. Về điểm này, Hai Phượng cũng như các tác phẩm trước đó chưa chạm tới, và vì thế, việc bị loại ngay từ vòng sơ tuyển là điều khó tránh khỏi chứ chưa nói đến việc lọt vào danh sách 5 tác phẩm đề cử chính thức và đem về Tượng vàng Oscar danh giá!