Cần tạo điều kiện cho các hội phát triển như đã từng làm với khu vực DN

Ảnh minh họa

Tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội (khóa XIII), các vị đại biểu Quốc hội (ĐBQH) đã thảo luận dự án Luật về hội (dự thảo Luật). Ngay sau kỳ họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã chỉ đạo Thường trực Ủy ban pháp luật (UBPL) phối hợp với cơ quan soạn thảo dự án Luật (Bộ Nội vụ) và các cơ quan hữu quan nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của các vị ĐBQH.

Dự thảo Luật đã điều chỉnh lý sau nhiều lần được thảo luận tại các hội thảo, tọa đàm khoa học, tham khảo ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học, những người làm công tác thực tiễn góp ý về dự thảo Luật. Nhưng đến bản dự thảo mới nhất cũng vẫn còn những điều được cho là chưa phù hợp.

“Dự thảo Luật về Hội của Việt Nam cần được điều chỉnh một cách căn bản, toàn diện, với tinh thần cởi mở để phù hợp với chiến lược hội nhập quốc tế của đất nước, thúc đẩy sự phát triển xã hội một cách cân đối, như đã thành công trong phát triển kinh tế thị trường nhờ thúc đẩy các DN phát triển từ khi đổi mới tới nay” – đó là khẳng định của Viện Nghiên cứu Xã hội, Kinh tế và Môi trường (iSEE) và Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) tại Tọa đàm “Xây dựng Luật về Hội phù hợp với chiến lược hội nhập quốc tế của Việt Nam”.

Tiếp cận dự thảo Luật từ góc độ kinh tế, góp ý với dự thảo, TS. Nguyễn Đức Thành, Viện trưởng VEPR cho rằng, xã hội muốn phát triển hài hòa thì trình độ tổ chức xã hội phải tương ứng với trình độ tổ chức kinh tế. Các hội, hiệp hội, quỹ hay đoàn thể hình thành trên cơ sở tự nguyện của người dân, cộng đồng hiện nay là cách đáp ứng các nhu cầu đa dạng của xã hội khi Nhà nước không thể cung cấp giải pháp cho các nhu cầu đó, hoặc nếu có thì hiệu quả thường thấp và chi phí cao.

Dẫn chứng trong 30 năm đổi mới, khu vực DN tư nhân đã được cởi trói và phát triển trở thành động lực chính cho tăng trưởng kinh tế và hội nhập, TS Thành cho rằng: "Nếu quá trình hình thành Luật DN kể từ khi bắt đầu đổi mới đến nay đã và đang khai thông nguồn lực kinh tế bằng cách gỡ bỏ các thủ tục rườm rà, trói buộc DN, thì tương tự, trong lĩnh vực xã hội, thì Luật về Hội cũng cần xóa bỏ các thủ tục thành lập hội phức tạp và trói buộc”.

Théo đó, có những nội dung được cho là đang hành chính hóa cần phải sửa đổi, đó là theo dự thảo Luật thì người đại diện theo pháp luật của hội phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận.

UBTVQH cho biết, về vấn đề này, có hai loại ý kiến. Loại ý kiến thứ nhất tán thành dự thảo Luật và cho rằng quy định như vậy là nhằm tăng cường hơn nữa công tác quản lý Nhà nước về hội, nhưng cần làm rõ tiêu chuẩn của người này với tính chất là người đứng đầu hội khác với các hội viên khác.

Loại ý kiến thứ hai cho rằng, giữa cơ quan Nhà nước có thẩm quyền và hội không có quan hệ hành chính trực tiếp, quy định như vậy là mâu thuẫn với nguyên tắc tự nguyện, tự quản, tự chủ, tự chịu trách nhiệm trước pháp luật của hội, việc bầu người đại diện theo pháp luật của hội là kết quả ý chí của các hội viên, do đó việc Nhà nước công nhận người đại diện theo pháp luật của hội làm ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lãnh đạo, điều hành hội của hội viên.

Nghiêng về loại ý kiến thứ 2 là TS. Nguyễn Đức Thành. Bên cạnh đó, bà Phạm Chi Lan góp ý thêm: “Tại sao phải quy định số lượng hội viên tối đa, chỉ nên quy định tối thiểu. Hội viên có làm công chức đâu mà quy định độ tuổi. Những quy định như vậy là rất hành chính”.

Có những nội dung trong dự thảo đưa ra những điều kiện quá cao không phù hợp với thực tế, đơn cử theo dự thảo hội cần có văn bản chứng minh quyền sử dụng hợp pháp trụ sở và các tài sản bảo đảm hoạt động của hội. Thực tế có rất nhiều hội như hội đồng hương, hội chọi gà, hội nuôi chim... trụ sở hội, văn phòng hội được đặt tại nhà của hội viên... nên quy định như dự thảo là đang hạn chế việc thành lập hội.

Nhấn mạnh vai trò của các hội và hiệp hội, bà Chi Lan nhắc lại, nếu không có Hiệp hội Thủy sản Việt Nam không thoát được vụ kiện chống bán phá giá cá basa…

Theo chương trình họp Quốc hội, thứ Ba tới, Quốc hội sẽ thảo luận Luật về Hội