Châu Á - Thái Bình Dương: Chỉ một cú sốc nhỏ, 800 triệu người sẽ nghèo cùng cực
Ảnh minh họa |
Chương trình Phát triển Liên Hợp quốc (UNDP) vừa công bố báo cáo điều tra kinh tế xã hội châu Á – Thái Bình Dương 2013 với chủ đề: Các chính sách kinh tế vĩ mô hướng tới tương lai vì sự phát triển bền vững và hòa đồng.
Báo báo viết: Nếu xu thế kinh tế vẫn tiếp diễn như hiện nay thì hiện tượng tốc độ tăng trưởng giảm mạnh so với những năm gần đây có thể trở thành “chuyện thường tình” ở nhiều nền kinh tế trong khu vực và điều này có thể gây thiệt hại về kinh tế ước tính khoảng 1,3 nghìn tỷ USD vào cuối năm 2017.
Bản báo cáo được công bố đồng thời ở 37 quốc gia, trong đó có Việt Nam, khẳng định, châu Á - Thái Bình Dương là chỗ dựa cho kinh tế toàn cầu, năm nay tăng trưởng khu vực có thể đạt 6%.
Tuy nhiên, “sự tự mãn về tốc độ tăng trưởng ở khu vực đã trở thành thói quen trong nhiều năm qua và tâm lý này sẽ là sự quan ngại trong tương lai”, TS. Noeleen Heyzer - hàm Phó tổng Thư ký Liên Hợp quốc, Giám đốc Điều hành Uỷ ban Kinh tế-Xã hội khu vực châu Á-Thái Bình Dương (ESCAP) phát biểu. Vì vậy phải thay đổi mô hình chính sách kinh tế vĩ mô để đảm bảo cho tăng trưởng mang tính bền vững và hoà đồng.
Những cơ sở để bản báo cáo năm nay đưa ra khuyến nghị này là nguy cơ gia tăng đói nghèo, bất bình đẳng và sự tổn hại của môi trường do phát triển kinh tế gây ra. Mặc dù tỷ lệ nghèo đã giảm đáng kể trong khu vực, nhưng vẫn có hơn 800 triệu người nghèo (bằng 2/3 số người nghèo trên thế giới) đang phải vật lộn để tồn tại với mức thu nhập dưới 1,25 USD/ngày. Đây chính là sự báo động về tình trạng bất an kinh tế tăng lên, bởi chỉ cần một cú sốc nhỏ cũng sẽ đẩy hơn 800 triệu người này vào cảnh nghèo cùng cực.
Bên cạnh đó là hơn 1 tỷ lao động đang làm những công việc dễ bị ảnh hưởng, lương thấp, bấp bênh và điều kiện làm việc khó khăn. Tiếp nữa là bất bình đẳng trong thu nhập ngày càng tăng. Rồi những tổn hại do thiên tai, do tài nguyên thiên nhiên quan trọng đã bị khai thác quá mức và những tổn hại môi trường do phát triển kinh tế gây ra...
“Các nước đang phát triển thường có sự đánh đổi giữa tăng trưởng và sự phát triển bền vững, hậu quả là nhiều quốc gia đã phải trả giá”, ông Daniel Jeongdae Lee- Chuyên gia kinh tế của ESCAP phát biểu. Ông nhắc đến tầm quan trọng của việc phải cân nhắc kỹ và áp dụng các chính sách kinh tế vĩ mô trên diện rộng hướng tới tương lai vì sự phát triển cùng có lợi cho cả người dân và hành tinh.
Đối với Việt Nam, ông nhận định: Việt Nam cũng đã thực hiện việc tăng mức lương tối thiểu, xem đó như một công cụ chính sách chủ yếu để thúc đẩy tăng trưởng bền vững và hòa đồng. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn đang phải lo lắng khi có tới 68,2% số người trong độ tuổi lao động vẫn đang làm việc trong khu vực phi chính thức với mức lương thấp và luôn có nguy cơ thiếu việc làm. Nhưng cũng đáng mừng là Việt Nam đã đạt được nhiều tiến bộ với việc thực hiện chương trình bảo hiểm thất nghiệp và đặt mục tiêu vào năm 2020, sẽ mở rộng đến một nửa lực lượng lao động.
Ông Jeongdae Lee cũng đánh giá, tương lai tăng trưởng của Việt Nam năm nay “phụ thuộc nhiều vào khả năng khôi phục lòng tin”. Bổ sung ý kiến này, TS.Lê Xuân Sang – Phụ trách ban Chính sách Kinh tế vĩ mô (Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương), phát biểu: “Điều quan ngại nhất lúc này là niềm tin chưa được lấy lại, tâm lý chờ giá giảm vẫn ngự trị khiến thị trường bất động sản chưa có dấu hiệu phục hồi trong khi đó các giải pháp kích thích đang áp dụng không đủ để kích hoạt thị trường thực sự”.
Một khi thị trường bất động sản còn chưa phục hồi nghĩa là nợ xấu, tồn kho và tình trạng suy kiệt của DN vẫn còn đó. Trong khi Nghị quyết 01 và 02 dù đã bao gồm hết tất cả những giải pháp phải làm, nhưng xem ra vẫn đang gặp khá nhiều “lực cản” trong quá trình thực thiện. Tương tự, chương trình tổng thể tái cơ cấu nền kinh tế cũng “vẫn còn nhiều cản trở trong thực hiện do nhóm lợi ích”.
Bản báo cáo cũng đã đưa ra những thành công điển hình: với việc tăng lương tối thiểu, Thái Lan đã giảm đáng kể tình trạng thất nghiệp và Trung Quốc đã đặt định kỳ sau vài năm lại điều chỉnh lương tối thiểu để giảm thiểu tác động từ việc điều chỉnh các chính sách ngắn hạn. Trung Quốc cũng đã thay đổi mô hình tăng trưởng dựa vào xuất khẩu sang mô hình “động lực tăng trưởng dựa vào nhu cầu nội địa” và đặt mục tiêu cải thiện chất lượng tăng trưởng bằng việc kích tiêu dùng trong nước, tái cân đối nền kinh tế vì người nghèo. “Việc tái cân đối nền kinh tế của Trung Quốc đã mang lại lợi ích cho các nước khác trong khu vực”, bản báo cáo nhận xét. |
Linh Đan