Chỉ cải cách tốt khi bộ trưởng phải chịu trách nhiệm
Ảnh minh họa |
TS. Nguyễn Đình Cung – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương kiến nghị trong bài tham luận mở đầu cho phiên 2 của Diễn đàn – phiên chủ đạo của Diễn đàn: Cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh – Biến lời nói thành hành động.
Luật bỏ rào cản thông tư lại dựng thêm
Điểm lại các mốc quan trọng đã góp phần cải cách môi trường đầu tư kinh doanh từ sau Đại hội Đảng lần thứ VI đến nay, TS. Nguyễn Đình Cung cho rằng, Việt Nam đã đi một chặng đường dài trong công cuộc xây dựng nhà nước pháp quyền và thể chế môi trường kinh doanh cơ bản đã hình thành. Tuy nhiên, khuôn khổ pháp lý và quy định vẫn còn những vấn đề tồn tại quan trọng do thiếu giám sát, kiểm soát quyền lực và sự tham gia có hiệu quả của nhân dân. Những tồn tại này sẽ làm suy yếu nhà nước pháp quyền và năng lực cạnh tranh của Việt Nam.
Điểm lại nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh, ông nêu ra điểm cải thiện tốt nhất đó là Chỉ số gia nhập thị trường và các loại hình DN đã có bước tiến vượt bậc. Trước hết là Hiến pháp 2013, tiếp theo là hàng loạt những luật quan trọng được ban hành theo tinh thần tôn trọng quyền tự do kinh doanh của người dân, tạo môi trường kinh doanh thông thoáng.
Nhưng vấn đề là có sự chồng lấn và chèn lấn của nội dung các luật về ngành kinh doanh đối với Luật Doanh nghiệp, làm hạn chế và giảm đáng kể quyền tự do kinh doanh của các doanh nghiệp liên quan. Trong khi lại có quá nhiều thông tư văn bản quy định; lại áp đặt các điều kiện kinh doanh chuyên ngành; hay việc bổ sung thêm các điều kiện đối với người quản lý doanh nghiệp, thậm chí quy định chỉ có một số người nhất định mới được quyền quản lý các DN trong các ngành, nghề tương ứng và áp dụng các thủ tục đặc biệt và riêng biệt đối với giải thể và phá sản các DN trong một số ngành nói trên.
Số lượng văn bản ban hành trong 4 năm 2010-2013 |
Những điều kiện này về bản chất là các rào cản gia nhập thị trường làm cho gia nhập thị trường trở nên tốn kém hơn, khó khăn hơn và khó dự đoán hơn đối với các nhà đầu tư và DN. Vậy là tạo ra những méo mó, sai lệch và hạn chế cạnh tranh thị trường.
Người dân khổ quá, DN khổ quá
“Có hơn 267 ngành nghề kinh doanh có điều kiện thôi nhưng đang có tới 5585 điều kiện kinh doanh quy định tại các thông tư, văn bản hành chính. Chúng tôi chỉ liệt kê điều kiện kinh doanh theo các văn bản này thôi đã kín hết 9 trang A4, còn tập hợp nội dung các quy định này thì một tập A4 nặng vài kg”, ông Cung nói. Trong 5585 quy định điều kiện kinh doanh đó, có hàng nghìn văn bản ban hành trái quy định, thậm chí có cả văn bản quy định của cấp huyện, có điều kiện kinh doanh đưa vào thông tư – như vậy là trái thẩm quyền.
TS. Nguyễn Đình Cung khẳng định nếu rỡ bỏ các rào cản này chắc chắn môi trường kinh doanh của Việt Nam sẽ có bước tiến vượt bậc bởi rào cản hiện nay đang làm bất bình đẳng cơ hội gia nhập thị trường. Tuy nhiên, theo ông, với mạng các quy định như thế này, không thể tháo gỡ từng dây. Chỉ có cách cắt bỏ.
“Các bộ khi làm thông tư thì hãy suy nghĩ 3 lần rồi mới làm 1 lần. Khi làm phải xét văn bản giải quyết vấn đề gì và tác động đến xã hội ra sao. Đừng vì thuận lợi cho cơ quan nhà nước mà ra thông tư tạo thuận lợi cho các bộ, các cơ quan nhà nước đẩy khó khăn và rủi ro về cho DN và người dân như thế công văn hành chính mới giảm đi. Với sự phức tạp phiền hà như hiện nay người dân khổ quá, DN khổ quá”, ông Cung lên tiếng.
Ông Cung đề nghị từ 1/7/2015, những điều kiện kinh doanh được ban hành bằng các văn bản thông tư trái với điều 6 của Luật DN đương nhiên không còn hiệu lực và phải bãi bỏ.