Chiến tranh thương mại Trung – Hàn: Đôi bên cùng thiệt

	Chiến tranh thương mại: Bao giờ Mỹ gọi tên?
	Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung: Có nhất thiết phải thế?

Căng thẳng trong quan hệ kinh tế thương mại Trung-Hàn đã xuất hiện từ đầu năm 2017 và leo thang lên cấp độ mới ngay sau khi Mỹ và Hàn Quốc đẩy nhanh triển khai THAAD trước thềm cuộc bầu cử Tổng thống tại xứ Kim Chi” vào ngày 9/5 tới. Bắc Kinh phản đối mạnh việc triển khai hệ thống này tại Hàn Quốc vì cho rằng sẽ ảnh hưởng đến các lợi ích an ninh quốc gia của Trung Quốc.

Việc Hàn Quốc quyết định triển khai THAAD khiến Trung Quốc trả đũa bằng các biện pháp trừng phạt thương mại

Những hậu quả kinh tế nặng nề

Ngay lập tức, ngành du lịch, hàng tiêu dùng và công nghiệp giải trí của Hàn Quốc đã cảm nhận được những tác động tiêu cực. Tập đoàn bán lẻ hàng đầu Hàn Quốc Lotte tính đến ngày 19/3 đã buộc phải đóng cửa khoảng gần 80 trong tổng số 99 cửa hàng bán lẻ tại Trung Quốc. Lotte ước tính doanh thu từ Lotte Mart có thể bị thiệt hại tới 116,1 tỷ won (102,7 triệu USD) nếu các cửa hàng tại Trung Quốc tiếp tục bị đóng cửa trong một tháng.

Năm 2016, doanh thu từ chuỗi cửa hàng Lotte Mart ở Trung Quốc đạt 1.130 tỷ won (998 triệu USD), tức là 94 tỷ won/tháng (83 triệu USD). Lợi nhuận kinh doanh của Lotte Mart dự kiến sụt giảm hơn nữa vì vẫn phải trả đủ lương tháng cho các nhân viên bản địa trong tháng đầu tiên các cửa hàng bị đóng cửa.

Chưa dừng lại ở đó, các đơn vị kinh doanh lữ hành lớn của Trung Quốc được yêu cầu không mở bán các tour cho khách du lịch tới Hàn Quốc. Phía Trung Quốc cũng cấm tàu du lịch cập cảng Hàn Quốc. Đây được xem là đòn đánh mạnh vào ngành du lịch của Hàn Quốc, do du khách Trung Quốc chiếm đến 47% trong tổng số khoảng 17 triệu lượt khách du lịch quốc tế tới Hàn Quốc năm 2016.

Nếu xu thế này tiếp diễn, du khách Trung Quốc có thể giảm 70% và khiến Hàn Quốc thất thu từ 9 đến 9,5 tỷ USD. Truyền thông Trung Quốc cũng đưa tin, các công ty, tập đoàn lớn của Hàn Quốc như Hyundai, Samsung… cũng có thể là những “nạn nhân” tiếp theo.

Ngày 22/3, Ngân hàng Phát triển Hàn Quốc (KDB) công bố một báo cáo nhận định rằng nền kinh tế lớn thứ tư châu Á này có thể sẽ bị thiệt hại khoảng 20 tỷ USD trong thương mại với Trung Quốc nếu cuộc tranh cãi ngoại giao liên quan đến việc Hàn Quốc triển khai hệ thống THAAD tiếp tục leo thang.

Theo báo cáo của KDB, kinh doanh hàng miễn thuế và du lịch – hai lĩnh vực chính có liên quan chặt chẽ nhất đến lượng du khách Trung Quốc - sẽ bị thiệt hại khoảng 11,7 tỷ USD và các ngành khác sẽ thiệt hại tổng cộng 8,3 tỷ USD nếu Trung Quốc duy trì các biện pháp hạn chế thương mại với Hàn Quốc. Mỹ phẩm cũng là một trong những ngành sẽ bị tổn hại nhiều, dự tính lên tới 1,43 tỷ USD.

Đối sách của Seoul

Trước việc Bắc Kinh áp đặt chiến tranh thương mại “không tuyên bố chính thức”, chính quyền Seoul một mặt tìm đối sách phản đối Trung Quốc, một mặt ra sức hỗ trợ doanh nghiệp qua cơn hoạn nạn. Chính phủ hỗ trợ các công ty du lịch gặp khó khăn, triển khai một số chương trình quảng bá mới nhằm mở rộng thị trường, thu hút khách du lịch đến từ Nga, Ấn Độ, Việt Nam, Indonesia nhằm tránh sự phụ thuộc quá lớn vào nguồn khách Trung Quốc.

Hãng thông tấn Yonhap đưa tin Chính phủ Hàn Quốc ngày 7/3 tuyên bố sẽ hỗ trợ khẩn cấp các công ty vừa và nhỏ (SME) của nước này đang phải đối mặt với các nguy cơ tài chính do Trung Quốc thực hiện một loạt các hành động trả đũa.

Bản tin của Yonhap cho biết Bộ Thương mại, Công nghiệp và Năng lượng Hàn Quốc sẽ cung cấp các khoản cho vay có giá trị lên tới 1 tỷ won (866.000 USD) với thời hạn 5 năm cho các SME có quan hệ làm ăn với Trung Quốc có thể gặp các vấn đề tài chính do hành động hạn chế thương mại của Bắc Kinh.

Về ngoại giao, ngày 20/3 vừa qua, Bộ trưởng Thương mại Hàn Quốc Joo Hyung-hwan cho biết nước này đã gửi khiếu nại lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) về việc Trung Quốc có thể đã vi phạm vào “một số thỏa thuận thương mại”.

Trung Quốc tỏ ra quyết tâm cứng rắn trước Hàn Quốc vì tin rằng Bắc Kinh nắm ưu thế lớn hơn trong quan hệ kinh tế - thương mại song phương. Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất và chiếm gần 25% tổng giá trị xuất khẩu của Hàn Quốc. Thế nhưng đó không phải là quan hệ một chiều. Hàn Quốc cũng là đối tác thương mại lớn thứ tư của Trung Quốc, cung cấp hàng hóa trung gian đầu vào chủ chốt cho các công ty sản xuất, lắp ráp tại Trung Quốc.

70% giá trị xuất khẩu của Hàn Quốc sang Trung Quốc nằm ở hàng hóa trung gian đầu vào và tư liệu sản xuất, với nhiều sản phẩm chủ chốt như thiết bị bán dẫn (chiếm 20%), màn hình (11%). Hàn Quốc cũng là nước đứng đầu về lượng khách du lịch tới Trung Quốc.

Với những liên hệ qua lại như trên, cả Trung Quốc và Hàn Quốc đều chịu thiệt hại nếu để vấn đề THAAD leo thang thành cuộc chiến thương mại toàn diện. Lịch sử cho thấy những căng thẳng kéo dài, ví như tranh chấp lãnh thổ giữa Trung Quốc và Nhật Bản liên quan đến quần đảo Điếu Ngư/Senkaku hồi năm 2012, đều có thể hủy hoại nghiêm trọng quan hệ kinh tế và ngoại giao.

Những tuyên bố tiền hậu bất nhất của Trung Quốc

Gần đây, khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công khai rút Mỹ ra khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) thì Trung Quốc nổi lên như là một người cổ xúy thương mại tự do.

Đọc diễn tại Diễn đàn Kinh tế thế giới Davos 2017 hồi tháng 1/2017, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thúc giục các nhà lãnh đạo quốc gia và doanh nghiệp phản đối chiến tranh thương mại, coi chủ nghĩa bảo hộ là “tự nhốt mình trong phòng tối”, đồng thời quảng bá cho Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) gồm 16 thành viên do Trung Quốc dẫn đầu như là một giải pháp thay thế cho TPP.

Tuy nhiên, cách thức Trung Quốc đối xử với Hàn Quốc hiện nay cho thấy Bắc Kinh chưa thật sự tuân thủ nguyên tắc kinh doanh là kinh doanh và do đó sẽ khó thuyết phục các đối tác tin rằng họ thật sự nghiêm túc khi cổ xúy thương mại tự do và luật lệ quốc tế.