Chính sách tiền tệ: Điều hành chắc chắn, linh hoạt
Lãi suất - Điểm sáng trong bức tranh tiền tệ | |
Tỷ giá trung tâm: Nhìn lại để bước tiếp | |
Linh hoạt hơn trong thế giới biến đổi khó lường |
Báo cáo KTVM quý IV của Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) nhận định, các mục tiêu về tăng trưởng GDP 6,7% và lạm phát không quá 4% mà Quốc hội đặt ra là tương đối tham vọng. VEPR dự báo tăng trưởng GDP năm 2017 có thể chỉ đạt khoảng 6,4%, lạm phát cuối năm có thể tăng khá mạnh, ở mức 5,9% do giá cả thế giới có xu hướng tăng và lộ trình tăng giá các hàng hóa, dịch vụ do nhà nước quản lý.
Nhìn lại một năm thực hiện cơ chế điều hành tỷ giá trung tâm theo ngày, báo cáo của VEPR đánh giá cơ chế mới đã giúp tỷ giá có một năm tương đối ổn định, hạn chế ảnh hưởng của các cú sốc lớn bên ngoài. Cung cầu ngoại tệ tương đối ổn định, dự trữ ngoại hối tiếp tục được bổ sung với tổng mức dự trữ ước tính lên tới 41 tỷ USD, đạt trên 2,5 tháng nhập khẩu.
VEPR nhận xét: quá trình trung hòa lượng tiền đồng đẩy ra thị trường để mua USD đã được thực hiện uyển chuyển, chặt chẽ để không gây dư tiền mặt trong nền kinh tế dẫn tới lạm phát, nhưng cũng không quá chặt để không gây căng thẳng trên thị trường liên NH, góp phần kìm giữ không tăng lãi suất, giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Dự trữ ngoại hối tiếp tục được bổ sung với tổng mức dự trữ ước tính lên tới 41 tỷ USD |
Bên cạnh đó, dù lạm phát toàn phần năm 2016 tăng 4,74% so với cùng kỳ năm trước nhưng trong đó, lạm phát lõi vẫn duy trì khoảng 1,7-1,9% trong cả năm, lạm phát lõi ngày càng được nới rộng. Theo TS. Nguyễn Đức Thành, Viện trưởng VEPR, điều đó cho thấy điều hành tiền tệ của NHNN trong những năm gần đây rất chắc chắn và linh hoạt, theo sát với ổn định vĩ mô kìm giữ lạm phát. Nhưng nguy cơ lạm phát toàn phần vượt 5% trong năm nay là hoàn toàn có thể khi không thể tránh khỏi các đợt điều chỉnh giá các hàng hóa, dịch vụ công; xu hướng giá năng lượng thế giới tăng và nhu cầu hàng hóa theo chu kỳ sẽ tăng trong những tháng giáp Tết Nguyên đán.
“Khi lạm phát tăng lên như vậy thì có thể kéo theo lãi suất danh nghĩa tăng và có thể ảnh hưởng tới sản xuất kinh doanh và thị trường. Khi đó điều hành sẽ khó hơn. Việc Fed tăng lãi suất vừa qua và thông điệp về 3 đợt tăng lãi suất trong năm nay có thể khiến USD tăng giá hơn nữa nên Việt Nam có thể phải tăng lãi suất tiền gửi để giữ giá trị tiền đồng, điều này có thể khiến mặt bằng lãi suất tăng” – TS. Thành cảnh báo.
“Dự báo của VEPR là hợp lý vì chúng ta vừa có động lực, vừa đối mặt với các lực cản trong thực hiện các mục tiêu đề ra”, ông Trương Đình Tuyển nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mại nhận xét. Động lực mà ông Tuyển nói đến là môi trường kinh doanh được cải thiện, tầng lớp trung lưu phát triển khá nhanh giúp tiêu dùng tăng qua đó kích thích tăng trưởng, các ngành công nghiệp chế tạo có sự chuyển dịch sang giá trị gia tăng cao và tiếp tục tăng trưởng tốt, khu vực kinh tế tư nhân phát triển và đang dần trở thành động lực quan trọng cho tăng trưởng. Và lực cản là nợ xấu và thâm hụt ngân sách lớn, nợ công cao khiến cho không gian chính sách thu hẹp, đầu tư công hạn chế. Lạm phát năm nay có thể cao hơn, áp lực với tỷ giá lớn hơn nên lãi suất cũng chịu áp lực tăng.
Chuyên gia tài chính – NH, TS.Vũ Đình Ánh lại có góc nhìn khác. Ông nhắc lại câu chuyện 10 năm trước, chỉ vì “nhăm nhăm” mục tiêu tăng trưởng 8% và trên 8% mà chúng ta đã phải trả giá: vĩ mô bất ổn kéo dài đến nhiều năm sau. Ông cho rằng: “Điểm thành công nhất của năm 2016 chính là chúng ta không còn nhăm nhăm đạt cho được mục tiêu tăng trưởng mà ưu tiên ổn định vĩ mô. Tôi cho rằng năm 2017 cũng sẽ như vậy, chúng ta hãy nỗ lực nhưng không cần bằng mọi giá phải đạt được mục tiêu tăng trưởng mà phải trả giá bằng vĩ mô bất ổn” – ông Ánh nói.
Về xu hướng giá cả năm 2017, TS.Vũ Đình Ánh lại có quan điểm ngược với VEPR. “ Giá hàng hóa đã giảm và sẽ giảm”, ông Ánh nói. Ông dẫn ra nhận định trong báo cáo thương mại toàn cầu năm 2016 và dự kiến 2017 của WTO mới công bố: cầu yếu và giá vẫn ở mức thấp. Ông cũng dẫn ra các chỉ số giá xuất khẩu và nhập khẩu của Tổng cục Thống kê năm 2016 và dự tính 2017 cũng cho thấy xu hướng giảm giá này, ngoại trừ mấy yếu tố như dầu thô, than đá.
TS. Ánh cho rằng, dù vẫn có những yếu tố cộng và trừ đối với lạm phát năm nay nhưng về cơ bản thì chúng ta hoàn toàn có thể giữ được lạm phát 4% như mục tiêu. Ông cũng cho rằng với cách điều hành của NHNN hiện nay thì lãi suất sẽ không đối diện với yếu tố bất định nào trong năm nay. “Nếu lãi suất có tăng do áp lực nào đó thì sẽ chỉ tăng rất nhẹ và nếu may mắn thì cũng có thể chỉ giảm nhẹ một chút. Tức là ổn định sẽ là hàng đầu, kể cả với tỷ giá cũng vậy” – chuyên gia này quả quyết.
Chuyên gia kinh tế, TS. Lê Đăng Doanh lưu ý: “2017 là năm không dễ dàng. Chưa bao giờ thế giới đứng trước sự thay đổi đầy bất định như hiện nay. Chúng ta phải đề cao tinh thần phấn đấu, nội lực phải mạnh lên, phải có phản ứng nhanh nhạy trước những biến động của thế giới để hạn chế những tác hại và tranh thủ được các cơ hội”.