Chọn “một cục” hay nhận lương hưu?
“Giá như cậu có lương hưu, cho dù chỉ vài ba triệu đồng. Biết thế này ngày xưa cậu đã không về “một cục”, cậu tôi đã nhiều lần nói như vậy. Ông là Nguyễn Đình Nhiên hiện ở phố An Hòa, quận Hà Đông - Hà Nội. Ngày trước ông đã chọn cách “về một cục”, tức là chấp nhận không cần lương hưu để nhận toàn bộ tiền BHXH một lần khi ra khỏi biên chế Nhà nước (theo Quyết định 176-HĐBT và Quyết định 111/QĐ-HĐBT. Cậu tôi giờ đây có cuộc sống khá ổn. Con cái trưởng thành, hiếu thảo và có thể đỡ đần, giúp đỡ bố mẹ. Nhưng cậu tôi vẫn tủi thân cảm thấy cuộc sống của mình quá phụ thuộc. Khi báo chí và truyền thông đề cập đến sự phản đối của người lao động với Điều 60 của Luật BHXH mới sẽ có hiệu lực từ năm 2016, cậu tôi nói “sao họ vẫn lựa chọn sai thế. Nhìn thấy lợi ích trước mắt nhưng mất đi sự ổn định và tự chủ lâu dài”.
Khi có tin Chính phủ sẽ trình Quốc hội cho 2 phương án người lao động có thể lựa chọn, cậu tôi lại mong sao chính những người đang đặt yêu sách này với Chính phủ khi phải quyết định thì sẽ “chọn phương án nhận lương hưu”.
Người lao động nên cân nhắc lựa chọn để được hưởng lương hưu, tránh được rủi ro khi tuổi già |
Tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ vừa qua, Bộ trưởng – Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Nguyễn Văn Nên cho biết, Chính phủ đi đến thống nhất sẽ kiến nghị với Quốc hội xem xét lại Điều 60, sửa một phần của Điều 60 là để cho người công nhân được chọn lựa giải quyết hưởng bảo hiểm một lần như hiện nay. Bởi vì thực tế có một bộ phận lớn công nhân thấy rằng điều kiện để thực hiện theo Điều 60 là không phù hợp với cuộc sống của họ. “Chúng tôi thấy rằng đề nghị của Chính phủ thể theo nguyện vọng chính đáng của đa số người lao động là hợp lý, phù hợp trong tình hình hiện nay”, ông Nên nói.
Trên mạng xã hội và có thể cả giới truyền thông đã cho rằng, đây là một sự thỏa hiệp của Chính phủ mà một số người không ủng hộ sự thỏa hiệp này. Bởi Điều 60 của Luật BHXH là một bước tiến lo cho người lao động ổn định lâu dài. Theo điều này, người lao động đang trong độ tuổi lao động, đã đóng BHXH mà thôi việc sẽ chưa được nhận BHXH một lần, khi hết độ tuổi lao động hoặc khi về hưu sẽ được lựa chọn nhận BHXH một lần hoặc nhận lương hưu.
Người viết bài này đã hỏi quan điểm của TS. Bùi Sỹ Lợi - Phó chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội. Ông cũng là người “có trách nhiệm” khi bấm nút thông qua Luật BHXH mà để đến ngày hôm nay người lao động không đồng tình. Theo ông, dự thảo Luật đã được bàn rất kỹ, trong đó có điều này. Mục tiêu là bảo đảm an sinh xã hội, hướng tới lợi ích lâu dài của người lao động, đảm bảo cho người già có lương hưu. Ông cho rằng, với điều kiện thực tế hiện nay thì phương án Chính phủ nói sẽ trình Quốc hội cho sửa luật theo hướng linh hoạt hơn, người lao động có thể chọn bảo lưu tiền đóng BHXH để khi hết độ tuổi lao động có lương hưu hoặc chọn nhận một lần là hợp lý.
“Nhưng tôi còn với tư cách là chuyên gia về lĩnh vực này thì rất mong muốn người lao động rất cân nhắc khi lựa chọn, làm sao đó để về lâu dài sẽ được hưởng lương hưu và tránh được rủi ro khi tuổi già”, TS. Bùi Sỹ Lợi phát biểu.
“Trong thực tế, rất nhiều người lao động sau khi nhận BHXH một lần trước đây mong muốn được hoàn trả lại quỹ BHXH phần đã nhận, tiếp tục thời gian làm việc và đóng BHXH để được hưởng lương hưu hàng tháng”, ông Lợi cho biết. BHXH là chính sách trụ cột của an sinh xã hội, BHXH như “của để dành” được Nhà nước bảo hộ nhằm bảo đảm quyền lợi tốt hơn cho người lao động khi hết tuổi lao động mặc dù người lao động chỉ đóng bảo hiểm bằng 8% mức lương được hưởng.
Rõ ràng với một số người không đồng tình với Điều 60 là họ đang đứng trước xung đột giữa giải quyết khó khăn trước mắt với lợi ích dài hạn.
Ở góc nhìn khác của một đại biểu Quốc hội, đại diện cho cử tri cả nước, TS.Nguyễn Đức Kiên – Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, số người không đồng tình với Điều 60 trong Mục 4 Bảo hiểm hưu trí của Luật, phần đông vẫn mang tâm lý của người nông dân chuyển lên làm công nhân và một số người trong đó có vẻ không tâm huyết với nhà máy với công việc và họ có chỗ lui là về quê làm ruộng.
Một phần khác, họ là những người làm trong những ngành công nghiệp đòi hỏi tuổi trẻ, sức khỏe với độ tuổi lao động trong ngành đó ngắn hơn, như đối với các cháu làm công nhân ở khâu may mũi giày, chỉ đến độ tuổi 28-30 là mắt sẽ kém, nhìn mũi máy khâu không nhanh thì phải đổi nghề hoặc về quê làm nông nghiệp, trong khi gia cảnh vẫn còn khó khăn.
Vì vậy, họ muốn nhận ngay tiền bảo hiểm một lần để hy vọng giảm bớt được khó khăn trước mắt. Nhưng rõ ràng như thế cuộc sống về già khá rủi ro. Chia sẻ với những lựa chọn của số người lao động này và chia sẻ với Chính phủ trong tình huống này, nhưng ông Kiên cũng cho rằng, công tác tuyên truyền từ khi dự thảo luật đến khi ban hành chưa tốt.
Trả lời câu hỏi của phóng viên Thời báo Ngân hàng “vậy liệu có cần phải sửa luật ngay khi luật chưa có hiệu lực? – nếu thế đây sẽ là một bộ luật đáng nhớ có tuổi đời ngắn nhất?”, TS. Nguyễn Đức Kiên nói, có cách khác. Đó là có thể Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ xem xét nội dung trình của Chính phủ, bàn bạc thống nhất và có thể ban hành một văn bản trong đó quy định về nội dung sửa Điều 60 trong một Nghị định hướng dẫn thi hành Luật BHXH. “Ngày 1/1/2016 Luật mới có hiệu lực và ta có thời gian để có những quy định hợp lý”, ông Kiên nói.
Nhận thức là một quá trình. Nhiều khi “khó có thể đốt cháy giai đoạn” cho dù hướng đến mục tiêu tốt đạo lý đúng. Mong sao công tác tuyên truyền tốt hơn để người lao động hiểu đúng với tư duy dài hạn để có lựa chọn đúng cho chính mình”, ông Kiên nhấn mạnh.