Cơ hội vàng có thể bị bỏ phí
Phát biểu tại hội thảo “Gia nhập chuỗi giá trị toàn cầu: Tăng cường tiếp cận thị trường toàn cầu và khu vực cho DNNVV” tổ chức ngày 17/9, nhiều ý kiến cho rằng thật đáng tiếc nếu bị bỏ phí.
Hội nhập kiến tạo cơ hội nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức |
Theo ông Đặng Huy Đông, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, DNNVV được xem là khu vực nhiều tiềm năng trong việc đóng góp vào quá trình toàn cầu hoá và hợp tác kinh tế, thông qua sự tham gia nhiều hơn trong chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu. Kể từ cuối năm 2015, Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) sẽ được thành lập với một thị trường khoảng 600 triệu người tiêu dùng, trở thành một cộng đồng DN to lớn, với nhiều DNNVV hoạt động trong các lĩnh vực. Cơ hội cũng mở ra với thay đổi này.
Bà Susan Sutton, Phó Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam cũng chia sẻ quan điểm trên. AEC chính thức được thành lập sẽ tạo ra một thị trường chung rộng lớn thúc đẩy nền tảng sản xuất và xuất khẩu. Để đón cơ hội này, bà khuyến nghị Chính phủ Việt Nam cần tăng cường thúc đẩy DNNVV hội nhập và phát triển, làm thế nào để tận dụng triệt để lợi thế thị trường mở và thuế suất chuyển về 0%.
Việc gia nhập chuỗi giá trị toàn cầu thông qua tăng cường tiếp cận thị trường khu vực là công cụ quan trọng để DNNVV tiếp nhận, chuyển giao kiến thức và kỹ năng về các xu hướng phát triển và hội nhập. Trong đó, quan trọng là khả năng ứng dụng công nghệ kỹ thuật số, các công cụ và giải pháp quản lý kinh doanh hiệu quả thông qua xây dựng thương hiệu, quan hệ đối tác cung ứng và hậu cần... Đây cũng là bước đầu chuẩn bị cho việc vươn ra và thành công trong thị trường thế giới.
Khi đó, cùng với Hiệp định Đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP) mà Việt Nam tham gia sẽ tiếp thêm cơ hội rất quan trọng để DNNVV Việt Nam nâng cao tính cạnh tranh, tham gia vào chuỗi giá trị cung ứng quốc tế. “Khu vực kinh tế tư nhân tiếp tục là động lực mới để Việt Nam phát triển và hội nhập. Hoa Kỳ sẽ tiếp tục hỗ trợ rộng rãi hơn để hỗ trợ cho DNNVV Việt Nam phát triển”, bà Susan cho biết.
Phó chủ tịch VCCI, ông Hoàng Quan Phòng cũng cho biết, quá trình tự do hóa thương mại và hội nhập quốc tế đã giúp Việt Nam trở thành một trong những địa chỉ hấp dẫn về đầu tư...
Tuy nhiên, cùng với đó, các DN Việt Nam, đặc biệt là DNNVV, sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức gay gắt do năng lực cạnh tranh còn thấp và thiếu tầm nhìn chiến lược, trình độ quản trị DN còn yếu, chưa được đào tạo bài bản... Hầu hết các DNNVV Việt Nam mới chỉ phát triển theo cách thức truyền thống và dường như mới chỉ đủ sức cạnh tranh trong thị trường nội địa.
Theo Báo cáo Triển vọng phát triển châu Á của ADB, hiện nay mới chỉ có 36% DN Việt Nam tham gia vào mạng lưới sản xuất định hướng xuất khẩu, so với gần 60% ở Malaysia và Thái Lan. Chỉ có 21% DNNVV của Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu (ở Thái Lan là 30%, Malaysia là 46%), và phần nhiều mới chỉ tham gia ở khâu thấp nhất trong chuỗi cung ứng là lắp ráp và gia công, cung cấp các phụ tùng thay thế.
Chính vì vậy, để khai thác được những cơ hội vàng trong quá trình hội nhập, các DN rất cần những nỗ lực trợ giúp của Chính phủ trong quá trình xây dựng và ban hành luật, chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện cho khu vực tư nhân, tập trung đầu tư về nguồn nhân lực, khoa học công nghệ và tài chính trong chuỗi giá trị các sản phẩm…
Bản thân DN cũng cần tự nâng cao sức cạnh tranh thông qua đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm, quản trị DN hiệu quả để cắt giảm chi phí, giảm giá thành sản phẩm. Cùng với đó là xây dựng năng lực và phát triển nguồn nhân lực, nâng cao trình độ các cấp quản lý, tăng cường đội ngũ chuyên gia hỗ trợ, nâng cao kỹ năng lao động để tăng về số lượng và chất lượng công nhân có tay nghề.
“Các hiệp định thương mại tự do sẽ gây nhiều sức ép cho các DN. Do đó, DNNVV cần phải nắm bắt được đầy đủ thông tin, đặc biệt về ưu đãi thuế cũng như các hàng rào kỹ thuật, cùng các cơ hội thị trường để có thể nâng cao hiệu quả và khả năng cạnh tranh, không chỉ khi tham gia vào các hợp tác kinh tế khu vực và toàn cầu, mà còn là sự cạnh tranh đang gia tăng ở ngay thị trường nội địa”, ông Đông nói.