Cổ phiếu khoáng sản: Cân nhắc!

Ảnh minh họa

Với lượng khoáng sản thô tồn đọng do đã khai thác nhưng không được xuất khẩu (XK), trong khi các nhà máy chế biến khoáng sản trên cả nước có công suất còn thấp, đã gây nên tình trạng thặng dư cung. Điều này khiến các DN khai khoáng khá vất vả để kiếm khách hàng tiêu thụ.

Thêm vào đó, trong năm 2014, mức thuế khai thác tài nguyên được điều chỉnh tăng và tình trạng sụt giảm của giá nguyên vật liệu thế giới càng đẩy các DN khai thác lâm vào tình trạng khó khăn hơn. Các đánh giá dự báo, năm 2015 vẫn là một năm tương đối khó khăn đối với ngành khoáng sản do tình trạng dư cung vẫn tiếp diễn.

Đơn cử, các DN khai thác quặng sắt hiện đang dư cung rất lớn. Tình trạng dư cung làm giảm giá quặng sắt thế giới trong năm 2014 sẽ vẫn tiếp diễn trong năm nay. Theo dự báo của Goldman Sachs, lượng sắt thặng dư trong năm nay sẽ tăng gấp 3 lần so với năm 2014, xấp xỉ 163 triệu tấn do các tập đoàn khai thác khoáng sản lớn trên thế giới như Rio Tinto, BHP Billiton Ltd… đẩy mạnh sản lượng khai thác.

Trong khi đó, đà tăng trưởng của ngành sản xuất thép thế giới đang chững lại do dư cung tại Trung Quốc, quốc gia nhập khẩu gần 67% lượng quặng sắt thế giới, cũng góp phần kìm hãm sự phục hồi của giá quặng sắt trong năm 2015.

Ngoài ra, các DN khai thác quặng sắt ở Việt Nam còn gặp khó khăn khi ngành thép trong nước đang phải nỗ lực cạnh tranh với thép nhập khẩu từ Trung Quốc. Kết hợp với cơ chế cấm XK quặng thô, nhu cầu tiêu thụ quặng sắt năm 2015 được dự báo chỉ đạt khoảng 7,2 triệu tấn thấp hơn khá nhiều so với quy hoạch chính phủ là khai thác 13 triệu tấn.

Ở ngành than cũng vậy, dù có trữ lượng than lớn của châu Á, tuy nhiên, sau giai đoạn khai thác và XK ồ ạt, ngành than đang đứng trước tình trạng phải nhập khẩu than để đảm bảo an ninh năng lượng.

Trong năm 2014 vừa qua, Tập đoàn than và khoáng sản Việt Nam (Vinacomin) đã nhập thử nghiệm 41.500 tấn than từ Nga. Theo Vinacomin, với công suất khai thác hiện tại, trong năm 2015, nguồn cung của ngành có thể đáp ứng đủ cho nhu cầu trong nước (gần 56,2 triệu tấn) nhưng kể từ năm 2016 trở đi, Việt Nam buộc phải nhập khẩu khoảng 20-30 triệu tấn/năm để cung cấp cho các nhà máy nhiệt điện.

Tuy nhiên, các DN trong ngành lại khó có thể tận dụng cơ hội này để nâng cao kết quả kinh doanh. Nguyên nhân là do phần lớn các mỏ hiện tại đã sử dụng hết lớp than dễ khai thác. Bên cạnh đó, việc đầu tư mỏ mới cần nguồn vốn lớn và tốn nhiều thời gian (7-8 năm) để đưa mỏ đi vào hoạt động. Ngoài ra, thuế suất khai thác tài nguyên đã tăng 2%...

Với những khó khăn hữu cơ của ngành, các nhà phân tích đều khuyến nghị NĐT theo dõi cổ phiếu nhóm ngành khoáng sản phải chọn lựa thật kỹ thời điểm để giao dịch cổ phiếu đang triển khai dự án trong năm 2015. Trên thực tế, trong năm 2015, kinh tế được dự báo phục hồi làm gia tăng nhu cầu sử dụng một số loại khoáng sản. Việc cấp phép khai thác các dự án mới được thắt chặt góp phần củng cố rào cản gia nhập ngành này.

Tuy nhiên, như đã nói ở trên, những rủi ro đầu tư còn tồn tại khá lớn. Sự phục hồi của nền kinh tế và sự tăng trưởng của nhóm ngành công nghiệp không như kỳ vọng. Hơn nữa, giá nguyên vật liệu đầu vào như xăng dầu, điện, hóa chất, thuốc nổ… biến động bất thường.

Rõ ràng, bức tranh toàn cảnh ngành khoáng sản trong năm 2015 vẫn chưa khởi sắc. Bên cạnh đó, các DN niêm yết đặc biệt là các DN chế biến xỉ titan vẫn chưa tạo được dòng tiền mạnh. Chính nhóm phân tích của CTCK Rồng Việt (VDSC) cũng viết rõ trong báo cáo rằng: “chúng tôi không khuyến nghị nhóm ngành này trong năm nay”.

Khó khăn là vậy, song giới phân tích cũng cho rằng để đón đầu cơ hội, NĐT vẫn có thể lựa chọn quan tâm theo dõi những mã cổ phiếu có thanh khoản tương đối tốt và bước đầu có doanh thu ổn định từ các dự án đầu tư trong thời gian gần đây.

Chẳng hạn, cổ phiếu ưa thích CTCP Than Vàng Danh (TVD), sản lượng khai thác năm 2015 của TVD dự kiến tăng trưởng 25,6% so với cùng kỳ đạt mức 4,1 triệu tấn than. Khi dự án nhà máy sàng tuyển than Vàng Danh II với công suất 2 triệu tấn/năm sẽ được đưa vào hoạt động trong năm 2015 sẽ giúp cho DN có cơ hội tăng trưởng. Chưa kể, vốn chủ sở hữu cao nhất trong số các DN than niêm yết và Vinacomin sở hữu 62,66% rất thuận lợi cho TVD kêu gọi vốn cũng như thực hiện các quy trình pháp lý để đầu tư khai thác mỏ mới.

Tương tự, CTCP CMISTONE Việt Nam (CMI) có nguồn thu ổn định từ mỏ sắt Trấn Hưng – Yên Bái (4.000-7.000 tấn/tháng), mỏ đá Vạn Xuân – Hà Tĩnh (8.000-25.000 tấn/tháng). Nếu dự án mỏ sắt Khoam bang-Lào với tổng mức đầu tư 30 tỷ đồng có thể đi vào hoạt động sẽ góp phần nâng cao doanh thu và lợi nhuận của CMI trong năm 2015…