Coi chừng mua tin đồn, bán tin thật
Ảnh minh họa |
Gần đây, các cổ phiếu của những công ty chứng khoán có mức tăng đột biến, nguyên do được cho là có sự tham gia của khối ngoại. Chẳng hạn, từ đầu tháng 4 đến nay có những cổ phiếu tăng trần chỉ trong một thời gian ngắn như VND, SHS, SSI, BVS…
Theo đánh giá của giới chuyên môn, hiện tại đang có khá nhiều thông tin hỗ trợ cho nhóm cổ phiếu này, như giá trị giao dịch bình quân toàn thị trường tăng mạnh so với cùng kỳ (khoảng 24%) kéo theo dư nợ cho vay margin - một nguồn thu nhập đáng kể của các công ty chứng khoán cũng tăng mạnh.
Theo thông tin từ các phương tiện truyền thông, dư nợ margin trên thị trường đang ở mức đỉnh kể từ năm 2013. Cụ thể: trong báo cáo chiến lược của Công ty Chứng khoán Rồng Việt, dòng tiền margin năm nay tăng mạnh dựa trên khả năng chênh lệch tăng trưởng cung tiền M2 và tín dụng tiếp tục cao từ một số công ty chứng khoán SSI, MBS, HSC, VCBS có kế hoạch phát hành trái phiếu nhằm mục đích tài trợ vốn cho nghiệp vụ vay margin.
Ngoài ra, một thông tin đáng chú ý Nghị định 174/2016/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Kế toán, có hiệu lực từ đầu năm 2017. Theo đó quý I/2017 vừa qua các công ty chứng khoán đã phải hạch toán theo giá thị trường đối với một số tài sản xác định được giá thị trường như quy định tại Thông tư 210/2014/TT-BTC hướng dẫn kế toán áp dụng đối với công ty chứng khoán.
Theo Thông tư 210, các khoản chênh lệch tăng, giảm về đánh giá lại các tài sản tài chính theo giá trị hợp lý thông qua hoạt động kinh doanh tại cuối kỳ kế toán sẽ được phản ánh vào lợi nhuận tài chính chưa thực hiện. Như vậy, dù chưa bán chứng khoán nhưng các công ty chứng khoán có thể sẽ được ghi nhận khiến cho kết quả kinh doanh quý I/2017 được kỳ vọng có đột biến.
Bên cạnh đó, gần đây còn có khá nhiều tin đồn về lợi nhuận đột biến ở các công ty top đầu đã xuất hiện, đây có thể là lý do chính tạo sóng cho nhóm cổ phiếu này. Tuy nhiên, giới phân tích cũng nhận thấy có một số vấn đề cho sự kỳ vọng sớm này và khuyên nhà đầu tư nên thận trọng với việc tạo sóng của một nhóm ngành bị tác động nhiều bởi chính sách.
Điểm đáng lưu ý đầu tiên đó là hiện chưa có quy định, hướng dẫn cụ thể về “giá trị hợp lý” của tài sản tài chính ở các công ty chứng khoán. Chẳng hạn như danh mục chứng khoán chưa niêm yết, việc xác định giá trị hợp lý vẫn đang gặp khó khăn.
Mặc dù theo Luật Kế toán (số 88/2015/QH13) có quy định “việc đánh giá lại tài sản và nợ phải trả theo giá trị hợp lý phải bảo đảm có căn cứ xác thực. Trường hợp không có cơ sở để xác định được giá trị một cách đáng tin cậy thì tài sản và nợ phải trả được ghi nhận theo giá gốc”. Nhưng “căn cứ xác thực” ở đây vẫn là một thắc mắc của nhiều công ty, chưa kể đến việc định giá thực tế sẽ được đánh giá như thế nào. Khả năng các công ty chứng khoán có thể bán được danh mục này hay không cũng là một vấn đề chưa được giải quyết rõ ràng.
Tiếp đến là vấn đề tính thuế thu nhập DN. Việc kết chuyển tăng, giảm đánh giá lại tài sản để xác định lợi nhuận chưa thực hiện của công ty chứng khoán đưa ra câu hỏi các khoản doanh thu/chi phí này có phải tính thuế thu nhập DN hay không. Đây là vấn đề mới phát sinh nên pháp luật thuế thu nhập DN hiện hành không có quy định nào cho tính vào chi phí được trừ (khi đánh giá giảm các khoản đầu tư) hoặc thu nhập (khi đánh giá tăng các khoản đầu tư) khi tính thuế thu nhập DN. Bộ Tài chính nên có nghiên cứu và có quy định khi sửa đổi, bổ sung các văn bản về thuế thu nhập DN. Vấn đề này cũng được lưu tâm nhưng không hẳn là một vướng mắc lớn với việc thực hiện chuẩn mực kế toán mới của các công ty chứng khoán.
Có thể thấy rằng việc đánh giá lại tài sản vẫn còn nhiều vướng mắc cần phải chỉnh sửa, bổ sung trước khi thực hiện. Theo giới chuyên môn, bản thân các công ty chứng khoán cũng đang khá bối rối trong việc có hay không đánh giá lại “kho tự doanh” của mình trong khi thời hạn công bố báo cáo tài chính quý I/2017 cũng cận kề (ngày 20/4). Không loại trừ một số DN có thể thử nghiệm chuẩn mực kế toán mới trong quý này. Việc giá cổ phiếu hiện tại tăng trước khi thông tin rõ ràng có thể là hành động “mua tin đồn, bán tin thật”. Không phủ nhận kết quả kinh doanh quý I/2017 của nhiều công ty sẽ tốt hơn hẳn cùng kỳ năm trước nhưng để đạt đến mức đột biến thì cần thêm thời gian để đánh giá chính xác và toàn diện hơn…