Công nghệ cao: Bước đột phá cho nông nghiệp
Ông Ngô Tiến Dũng |
Công nghệ được cho là giải pháp để tái cơ cấu nông nghiệp, nhưng vì sao thời gian qua chúng ta không thể triển khai được giải pháp này, thưa ông?
Đóng góp khoảng 20% GDP, với hơn 70% dân số sống ở nông thôn, nhưng nền nông nghiệp Việt Nam vẫn lạc hậu, manh mún, nhỏ lẻ, quy hoạch còn bất cập… Chính sự phân tán, quy mô nhỏ, khó tích tụ ruộng đất để sản xuất tập trung là khó khăn lớn nhất và cơ bản nhất của nông nghiệp nước ta.
Đa phần các DN hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp chủ yếu do nông dân tự đứng ra làm chủ, hoạt động không hiệu quả. Vốn ít, áp dụng công nghệ cũ, sử dụng trang thiết bị thủ công, nhà xưởng chế biến và kho tàng cất giữ nông sản rất sơ sài, tạm bợ... lại thiếu cơ hội và môi trường đầu tư kinh doanh.
Một thực tế nữa là chúng ta phát triển nông nghiệp còn thiếu quy hoạch. Ở nhiều địa phương, do nông dân nôn nóng chạy theo các lợi ích kinh tế, tự phát chuyển đổi mục đích sử dụng đất, gây lãng phí đất và nhiều tác động xấu đến môi trường. Bên cạnh đó, nguồn nhân lực chất lượng cao am hiểu về khoa học kỹ thuật trong nông nghiệp còn thiếu và yếu, do đó nếu đầu tư công nghệ cao vào nông nghiệp sẽ rất khó khăn.
Nhưng cho dù vậy, tình hình kinh tế thế giới và trong nước thời gian qua đã chứng tỏ vai trò thiết yếu của nông nghiệp, và đây cũng là ngành kinh tế cốt lõi đem lại giá trị thực cho xã hội. Vì vậy, để phát triển bền vững, tăng giá trị gia tăng của ngành nông nghiệp thì điều kiện thiết yếu là phải đầu tư công nghệ cao, với vai trò chủ lực của DN để thay đổi bức tranh nông nghiệp lạc hậu.
Vậy theo ông, triển vọng đưa công nghệ cao vào nông nghiệp như thế nào?
Công nghệ cao là việc áp dụng tổng hợp những giải pháp kỹ thuật, những công nghệ mới (tiên tiến, hiện đại) vào sản xuất nông nghiệp với mục đích tạo ra môi trường tốt nhất cho đối tượng là cây trồng hay vật nuôi phát triển. Từ đó, tạo ra những sản phẩm nông nghiệp có năng suất, chất lượng và tính cạnh tranh cao nhưng không tổn hại đến môi trường hiện tại và tương lai.
Trên thế giới, việc áp dụng công nghệ cao vào nông nghiệp đã thu được nhiều thành công. Chẳng hạn, nhờ ứng dụng khoa học công nghệ mà Israel đạt năng suất cà chua 250 - 300 tấn/ha, bưởi 100 - 150 tấn/ha, hoa cắt cành 1,5 triệu cành/ha… và tạo ra giá trị sản lượng trung bình 120.000- 150.000 USD/ha/năm. Họ đã tạo ra một nền nông nghiệp xanh trên hoang mạc...
Thế thì Việt Nam nên đưa công nghệ cao vào nông nghiệp như thế nào, theo ông?
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có đánh giá rằng, hiện nay tỷ lệ đóng góp của khoa học công nghệ vào giá trị gia tăng ngành nông nghiệp chiếm khoảng 35%. Năm 2014, ngành nông nghiệp có giá trị xuất khẩu lên đến khoảng 31 tỷ USD.
Trong thời gian qua, chúng ta đã thấy xuất hiện nhiều DN điển hình trong phát triển nông nghiệp công nghệ cao như mô hình chăn nuôi bò sữa ở Nghệ An; mô hình trồng hoa, rau sạch ở Lâm Đồng; các mô hình nông nghiệp công nghệ tương đối thành công ở TP. Hồ Chí Minh… Tuy nhiên, việc phát triển nông nghiệp công nghệ cao hiện nay còn gặp nhiều khó khăn chủ yếu do những vấn đề về đầu tư, công nghệ.
Phát triển nông nghiệp công nghệ cao phụ thuộc vào điều kiện thiên nhiên và một số điều kiện đặc thù. Cho nên, cần phải có những công nghệ phù hợp hoặc được điều chỉnh phù hợp với Việt Nam, chứ không thể áp đặt hay bê nguyên hình mẫu công nghệ nước ngoài vào Việt Nam.
Vì vậy, để xây dựng nền nông nghiệp công nghệ cao một cách bền vững cần phải trả lời được các câu hỏi: Sản xuất cây, con gì; sản xuất như thế nào, với công nghệ gì; số lượng bao nhiêu; giá thành ra sao và bán cho ai? Phải nghiên cứu một cách nghiêm túc để xác định thế mạnh nông nghiệp của đất nước là gì, từ đó định hướng lựa chọn công nghệ cao áp dụng cho phù hợp và xây dựng cơ sở vật chất đáp ứng yêu cầu phát triển.
Xin cảm ơn ông!