Cứu doanh nghiệp: Thời của chính sách tài khóa
Ngay từ đầu năm 2012, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng Thành Nam, ông Đào Ngọc Thanh, một trong những người sáng lập của Ecopark - dự án khu đô thị sinh thái có quy mô lớn nhất miền Bắc với tổng diện tích phát triển lên đến 500 ha tại tỉnh Hưng Yên - cho rằng, trong lúc thị trường khó khăn, co về “phòng thủ” giữ lao động là hành động hợp lý nhất, để chờ đợi thời cơ lại đến với bất động sản.
Cũng cùng những toan tính như vậy, Chủ tịch INT Group, một đơn vị quản lý chuỗi 4 dự án bất động sản tổng diện tích khoảng 150 ha tại Hòa Bình, ông Lê Đức Hải cũng cho biết, các khoản vay ngân hàng đã được doanh nghiệp này tất toán gần hết để tránh những tác động tiêu cực từ cả hai phía: thị trường ảm đạm không bán được biệt thự, và chi phí vốn đã ở mức quá cao.
Hai trường hợp của Thành Nam và INT không phải là cá biệt. Theo Tổng cục Thống kê, hiện có khoảng 42% số doanh nghiệp không vay vốn ngân hàng để kinh doanh, trong đó gần một nửa là không có nhu cầu vay thực sự.
Đây là hệ quả, nay nói khác đi là mặt trái của chính sách thắt chặt kinh tế đang được áp dụng. Khoảng nửa năm gần đây, tổng cầu giảm rất mạnh sau hàng loạt động thái hút tiền khỏi lưu thông của Ngân hàng Nhà nước. Lạm phát được dự báo về mức một con số trong năm nay là diễn biến tích cực từ những điều chỉnh kể trên, nhưng tiêu thụ khó khăn hơn đang khiến cho nhiều doanh nghiệp lâm vào cảnh tồn kho tăng cao, buộc phải thu hẹp lại sản xuất.
Báo cáo mới đây của Bộ Tài chính cho thấy, doanh thu bán hàng hoá dịch vụ trong quý I/2012 giảm 7% so với cùng kỳ năm 2011. Có tới 15/21 ngành kinh tế giảm doanh thu so với cùng kỳ. Chỉ số tồn kho công nghiệp chế biến tại thời điểm 1/4/2012 tăng 32,1% - mức tăng tương đối cao so với cùng kỳ các năm trước, cho thấy những khó khăn của tình hình kinh tế vĩ mô đang ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Có thể cho rằng, chính sách tiền tệ đã tạo điều kiện để ổn định vĩ mô thông qua mục tiêu kìm chế tốc độ tăng chỉ số lạm phát. Nhưng trước yêu cầu tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp hiện nay, nhiều chuyên gia cho rằng, kịch bản tăng cung tiền là không an toàn, mà phải chuyển sang sử dụng mạnh mẽ hơn các giải pháp hỗ trợ từ chính sách tài khóa.
“Song song với các giải pháp về tiền tệ, tín dụng thì cần phải có những giải pháp tài chính để kịp thời tháo gỡ, duy trì và phát triển sản xuất, kinh doanh, chống suy giảm kinh tế, gắn với thực hiện tốt mục tiêu đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô và an sinh xã hội”, Bộ Tài chính trong một văn bản gửi báo chí mới đây cũng chia sẻ quan điểm này.
Đây cũng là điểm đang được Chính phủ xem xét, với khả năng sẽ sớm có một Nghị quyết về hỗ trợ doanh nghiệp.
Giải pháp về thuế được tính đến đầu tiên với khả năng sẽ gia hạn thời hạn nộp thuế GTGT trong 6 tháng đối với số thuế phải nộp của quý II/2012; giảm 50% tiền thuê đất phải nộp của năm 2012; giảm 30% thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp năm nay và gia hạn số tiền thuế chưa nộp của năm 2011 trở về trước trong 9 tháng; miễn thuế môn bài năm 2012 đối với các hộ đánh bắt hải sản và hộ sản xuất muối; gia hạn thời hạn nộp tiền sử dụng đất trong thời gian tối đa 12 tháng…
Cùng với các “gói” chính sách hỗ trợ phía cung như trên, loạt chính sách đỡ cầu, liên quan đến tăng cường sức mua của xã hội cũng được tính đến, khi Bộ Tài chính cũng để mở khả năng miễn thuế giá trị gia tăng (VAT), thuế thu nhập cá nhân, giãn nộp thuế tiền sử dụng đất....
Xét về mặt cân đối chính sách, thời điểm thích hợp, mức độ hỗ trợ, việc sử dụng mạnh hơn các giải pháp tài khóa nêu trên sẽ đem lại ít rủi ro vĩ mô hơn là việc mở rộng tiền tệ trong lúc này. Nhiều chuyên gia cho rằng, Chính phủ cần nhanh chóng triển khai các giải pháp hỗ trợ nêu trên, được ước tính có trị giá 29 nghìn tỷ đồng.
Vũ Anh Quân