Để bắt kịp, tiến cùng và vượt lên trong CMCN 4.0

	Số hóa - xu thế tất yếu với các DN
	Chi tiêu chuyển đổi số vô cùng tiềm năng
	Thanh toán di động sẽ còn nở rộ

Khoa học công nghệ - LLSX quan trọng

CMCM 4.0 được nhận định là “không có tiền lệ lịch sử”, không phát triển một cách tuần tự, tuyến tính như trước đây, CMCN 4.0 phát triển đứt gãy, nhảy vọt theo cấp số nhân, số mũ và không giới hạn về địa lý, thời gian.

Nguyên nhân tạo ra các phát triển bất tuần tự và nhảy vọt này là nhờ trí tuệ nhân tạo (AI), vạn vật kết nối - Internet of Things (IoT) và dữ liệu lớn (Big Data) - những đặc trưng chính của CMCN 4.0 - đã giúp kết hợp các công nghệ lại với nhau, làm mờ ranh giới giữa vật lý, kỹ thuật số và sinh học. Cũng vì thế mà CMCN 4.0 đang phá vỡ hầu hết các ngành công nghiệp ở mọi quốc gia, đồng thời đặt ra những yêu cầu vô cùng cấp thiết đối với sự thay đổi của toàn bộ hệ thống sản xuất, quản lý và quản trị.

Ảnh minh họa

Dù coi CMCN 4.0 là cơn bão (với hàm ý những thách thức đặt ra) hay làn sóng lớn (với ý nghĩa là cơ hội để các quốc gia bứt phá) thì tất yếu nó đã, đang và sẽ tiếp tục tràn qua mọi quốc gia trong nền kinh tế toàn cầu. Vấn đề đặt ra chỉ là chúng ta sẽ nhận diện, đối mặt, tiếp nhận và tận dụng thế nào?

Chính đặc trưng phi tuần tự, nhảy vọt không giới hạn của CMCN 4.0 là cơ hội để một DN “bé hạt tiêu” có thể dễ dàng vươn ra kinh doanh trên thị trường quốc tế, có thể vụt lớn để trở thành DN tầm cỡ toàn cầu trong thời gian ngắn. Điều ấy cũng đúng ở tầm quốc gia và đó chính là cơ hội lớn nhất để các nước nhỏ, đi sau có thể bắt kịp, tiến cùng và vượt lên nếu tận dụng được tốt nhất các dư địa phát triển mà CMCN 4.0 mở ra.

CMCN 4.0 sẽ làm thay đổi cơ bản lực lượng sản xuất (LLSX), phương thức sản xuất và quan hệ sản xuất (QHSX). Trong đó, sẽ làm thay đổi gần như hoàn toàn cơ cấu, chất lượng và thành phần của LLSX khi chuyển từ sản xuất vật chất sang phi vật chất, từ nguyên liệu sang dữ liệu… tức là làm thay đổi cơ bản trong các lợi thế so sánh và không còn sợ nguy cơ khan hiếm nguồn lực.

Khi khoa học công nghệ và dữ liệu thông tin trở thành LLSX quan trọng hàng đầu thì năng lực cốt lõi của mỗi DN, mỗi quốc gia chính là đổi mới sáng tạo, tốc độ, linh hoạt, chất lượng và hiệu quả. Những yếu tố đó đòi hỏi QHSX cũng phải thay đổi để thích ứng, tức là cần tư duy mới và thể chế phù hợp.

NIC: Một phần quan trọng cho thành công

Bên cạnh đó, ứng dụng CMCN 4.0 trong DN, nghiên cứu phát triển công nghệ mới cũng là những trụ cột không thể thiếu để triển khai CMCN 4.0 thành công. Đặc biệt, trong bối cảnh khoảng cách giữa ý tưởng và dòng đời của một công nghệ, sản phẩm ngày càng được rút ngắn thì việc thiết lập được các trung tâm đổi mới sáng tạo để thử nghiệm, đẩy nhanh quá trình phát triển ý tưởng sáng tạo thành các sản phẩm là rất cần thiết. Đây chính là những cơ sở quan trọng để Bộ KH-ĐT đề xuất việc xây dựng NIC, coi đây là một công cụ quan trọng để thực thi chiến lược CMCN 4.0, hướng tới một Việt Nam thịnh vượng.

Theo Bộ KH-ĐT, vai trò và chức năng chủ yếu của NIC là hỗ trợ, tư vấn chuyển giao và áp dụng công nghệ cho các DN thuộc 5 lĩnh vực nòng cốt (Phát triển, ứng dụng các giải pháp và dịch vụ nhà máy thông minh; Sản xuất nội dung số chất lượng cao; Phát triển các sản phẩm và dịch vụ an ninh mạng cao cấp; Phát triển và ứng dụng các giải pháp và dịch vụ đô thị thông minh; Phát triển các giải pháp công nghệ cho các vấn đề môi trường); Tạo ra một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo hỗ trợ nghiên cứu phát triển, cung cấp đầy đủ các loại dịch vụ cho doanh nhân khởi nghiệp và DN khởi nghiệp; Thí điểm, thử nghiệm các quy định, chính sách mới tạo ra những điều kiện có thể áp dụng nhân rộng sau này ở các trung tâm đổi mới sáng tạo khác trên khắp cả nước.

Để phát huy được các vai trò và chức năng đó một cách hiệu quả, NIC cần có được những ưu đãi và thể chế vượt trội như: Được giao đất và không thu tiền sử dụng đất theo quy hoạch đã được phê duyệt; Được hưởng mức thuế thu nhập DN 10% trong suốt thời gian thực hiện dự án; Có quyền đại diện cho các DN hoạt động trong NIC để thực hiện các thủ tục hành chính liên quan… Bên cạnh đó, các doanh nhân, DN và startup hoạt động trong NIC cần được hưởng các khuyến khích và ưu đãi như được giảm 50% số thuế thu nhập cá nhân, được nhận tài trợ nghiên cứu và phát triển từ các chương trình tài trợ nghiên cứu của Chính phủ và các tổ chức trong nước và nước ngoài, được thực hiện các thủ tục đăng ký sở hữu trí tuệ theo một cơ chế ưu tiên (fast-track) ban hành riêng cho NIC.

Các DN khởi nghiệp sáng tạo hoạt động trong NIC được hưởng các ưu đãi thuế thu nhập DN như NIC, được miễn thuế nhập khẩu cho các hàng hóa, dịch vụ đầu vào cho các hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D), không phải ghi ngành, nghề kinh doanh khi đăng ký thành lập DN; được nhận góp vốn, mua cổ phần của quỹ đầu tư mạo hiểm, NĐT thiên thần nước ngoài và các NĐT nước ngoài khác (không giới hạn mức góp vốn tối đa của NĐT nước ngoài)… Trường hợp phải giải thể, DN chỉ cần thông báo cho NIC, mà không cần cần thực hiện theo quy định của pháp luật hiện hành.