Dè dặt đánh thức Bạch Mã
Huyền thoại về đàn ngựa trắng
Nằm cách TP. Huế khoảng 40km về phía Nam, núi Bạch Mã nép mình bên dãy Trường Sơn hùng vĩ, trông giống như một con ngựa bạch duỗi chân hướng ra biển cả mênh mông. Tương truyền rằng, thuở xưa các vị tiên thường cưỡi ngựa trắng xuống núi Bạch Mã đánh cờ. Khi các tiên ông ngồi tỉ thí, ngựa mải mê tìm cỏ non tơ. Đợi ngựa không được, các tiên ông phải bay về trời. Đàn ngựa ngơ ngác, lang thang khắp núi, hóa thành những đám mây hệt như ngựa trắng, quanh năm chờ chủ ở Bạch Mã. Giữa thiên nhiên hùng vĩ, “dàn giao hưởng” từ tiếng chim hót, vượn hú, tiếng rì rầm của nước trong, tiếng lá cây “cổ vũ”, khiến khách lãng du không khỏi thốt lên: “Bạch Mã quả đúng là chốn bồng lai tiên cảnh”.
Du khách khám phá núi rừng Bạch Mã bằng đường mòn |
Muốn chinh phục và khám phá Bạch Mã, chỉ có hai cách lựa chọn. Hoặc là đi bộ lên núi và ngắm những nét đẹp trong bức tranh muôn màu nơi đây, hoặc có thể ngắm những đỉnh núi mây mù như bức tranh thủy mặc hữu tình qua cửa sổ ôtô. Xưa kia, người Pháp mất mười năm để hoàn thành con đường lên Bạch Mã. Đó là con đường nhỏ nhắn uốn lượn, ẩn khuất giữa rừng đại ngàn và ngày nay tuy được đầu tư mở rộng, thế nhưng, những chiếc ôtô vẫn phải chậm chạp lăn bánh ngay từ dưới chân núi.
Con đường lên đỉnh quanh co, uốn lượn bên những tán cây cổ thụ, tiếng suối róc rách như chào đón người phương xa. Càng di chuyển lên cao, cái nóng càng giảm và tầm nhìn cũng rộng hơn. Có lúc còn bắt gặp những đám mây nhỏ lững thững ngang tầm mắt hoặc những đám mây khổng lồ bị hổng ở giữa khiến nắng xuyên qua bên dưới, tạo nên một góc sáng lung linh. Đặc biệt, khu vực đón khách ở độ cao khoảng 800m cũng chính là trạm dừng chân đầu tiên của Bạch Mã. Cái nắng nóng gay gắt ở dưới chân núi hoàn toàn biến mất, nền nhiệt độ ở khu vực này đã thấp hơn bên dưới khoảng 7 đến 10 độ C.
Bạch Mã đẹp, thơ mộng với mây gió ngút ngàn, với dải hoa thơm bên những khe suối cạn, bởi vẻ sang trọng, cổ kính của những biệt thự ẩn hiện sau những rặng cây xanh, hay những lớp sương giăng kín lối. Tiếng chuông vời vợi bên Vọng Hải Đài đem lại cho nơi đây vẻ thanh tịnh hiếm có. Ngoài khí hậu ôn hòa, Bạch Mã còn có giá trị đa dạng sinh học nổi bật với 1.715 loài động vật, trong đó có 15 loài đặc hữu (chỉ riêng vùng rừng này có); 2.420 loài thực vật với 204 loài đặc hữu Việt Nam. Có hai loài ong cùng năm loài thực vật mới phát hiện đầu tiên và đặt tên Bạch Mã.
Cũng trong không gian ấy, những ngọn thác Đỗ Quyên, Hoàng Yến, Trĩ Sao, Ngũ Hồ... như nét chấm phá cho bức tranh xanh mướt mát. Trong đó, nổi tiếng hơn cả là thác Đỗ Quyên cao 300m, được xem là thác cao nhất Đông Nam Á, như cố níu trời xuống gần hơn với đất bởi những con rồng trắng oai phong, mềm mại bay lượn giữa rừng xanh. Thác như đài nước khổng lồ nên có tên gọi là Chateau D’ Eau, người Việt gọi là “Xa Tôi Đô”. Còn dân gian gọi là thác Đỗ Quyên bởi quanh thác là những thảm đỗ quyên nở hoa rực rỡ quanh năm.
Quy chế nghiêm ngặt
Bạch Mã được khám phá từ năm 1932, bởi một kỹ sư người Pháp có tên M.Girard, đến năm 1945 trở thành thị trấn nghỉ dưỡng nổi tiếng với 139 biệt thự. Sau nhiều thăng trầm, từ năm 2001 vườn quốc gia này bắt đầu đón khách khám phá vẻ đẹp của núi rừng Bạch Mã. Mười biệt thự được phục hồi, khai thác với hơn 60 phòng nghỉ. Du lịch Bạch Mã dần định hình và thu hút du khách.
Đánh thức tiềm năng Bạch Mã là mong muốn của rất nhiều người. Song đánh thức như thế nào để vừa thu hút được du khách gần xa nhưng phải bảo tồn giá trị vốn có của nó là điều mà các nhà quản lý, hoạch định chính sách du lịch phải nghĩ đến.
TS. Huỳnh Văn Kéo, Giám đốc Vườn quốc gia Bạch Mã cho biết, Bạch Mã trước khi trở thành một vườn quốc gia đã được nhiều người quan tâm vì sự nổi tiếng về tài nguyên đa dạng sinh học của nhiều loài động, thực vật quý hiếm. Dưới thời Pháp thuộc, để bảo vệ loài Gà lôi lam mào trắng (Lophura edwardsii) chính quyền sở tại đã xây dựng và đệ trình lên Bộ Thuộc địa Pháp một dự án thành lập vườn quốc gia. Năm 1986, khu rừng cấm Bạch Mã - Hải Vân được thành lập với diện tích 50.000ha. Năm 1991, Vườn quốc gia Bạch Mã chính thức được thành lập với tổng diện tích 22.031ha trực thuộc Bộ Lâm nghiệp. Năm 2008, Vườn quốc gia Bạch Mã được điều chỉnh mở rộng với tổng diện tích 37.487ha.
Hiện Vườn quốc gia Bạch Mã trực thuộc sự quản lý của Tổng cục Lâm nghiệp, Bộ NN&PTNT. Bên cạnh đó theo quy hoạch du lịch quốc gia, Bạch Mã là một trong sáu điểm du lịch của vùng Bắc Trung bộ. Nhưng Bạch Mã lại là vườn quốc gia với nhiệm vụ chính là bảo tồn thiên nhiên, một thiên nhiên quý hiếm với rừng nguyên sinh hàng triệu năm tuổi và nhiều loài động thực vật đặc hữu nên đòi hỏi cần một cách khai thác du lịch cao cấp, thu nhiều tiền nhưng không đón nhiều khách. Nhà đầu tư phải thật sự yêu thiên nhiên và kiên nhẫn chờ vốn sinh lãi.
Khu vực được phép khai thác dịch vụ gần 300ha nhưng mới chỉ khai thác một phần nhỏ. Còn nhiều khu rộng lớn, rất có tiềm năng đang được kêu gọi đầu tư dịch vụ du lịch cao cấp. Được biết, đồ án quy hoạch Khu du lịch sinh thái tâm linh và nghỉ dưỡng Bạch Mã, trong đó có hạng mục cáp treo vừa được chính quyền tỉnh Thừa Thiên - Huế trình Bộ Xây dựng. Theo đó, điểm đầu của cáp treo là khu vực Cầu Hai và điểm kết thúc là tại biệt thự thuộc khách sạn Morin (trên đỉnh Bạch Mã).
Được biết, đồ án này được khởi động từ năm 2014, với việc UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế đồng ý chủ trương xây dựng Khu du lịch sinh thái tâm linh và nghỉ dưỡng rộng 300 ha tại vườn quốc gia Bạch Mã, tổng mức đầu tư dự kiến 1.500 tỷ đồng. Khu du lịch sẽ được chia làm 6 phân khu chính, gồm Làng trung tâm, Làng di sản, Làng đỉnh Núi, Làng dịch vụ, Khu tâm linh và thung lũng thác nước. Để kết nối các phân khu, dự án sẽ xây dựng hệ thống cáp treo tại Vườn quốc gia Bạch Mã.
“Thời gian qua vườn quốc gia này đã tiếp nhiều nhà đầu tư là các tập đoàn lớn trong nước và nước ngoài, nhưng quy chế khai thác vườn quốc gia rất nghiêm ngặt về mật độ xây dựng, chiều cao công trình, tiếng ồn, vệ sinh môi trường và điều kiện kinh doanh... Đó cũng là lý do để các nhà đầu tư e ngại”. TS. Huỳnh Văn Kéo chia sẻ.