DN nội rộng cửa tiếp cận ODA
SHB là ngân hàng cổ phần đầu tiên được cho vay lại dự án ODA của Chính phủ Đức | |
Xây dựng ngưỡng an toàn vay ODA giai đoạn 2016-2020 | |
Sẽ kiểm soát chặt tiến độ giải ngân, hiệu quả các dự án ODA |
Khoảng 5-7 năm trước đây, các nhà thầu trong nước khó có thể tham gia làm thầu chính tại các dự án sử dụng vốn vay ODA bởi các quy định ràng buộc của nhà tài trợ thường không chấp nhận các DNNN tham dự đấu thầu. Tuy nhiên, thời gian 1-2 năm trở lại đây, tình hình đã có vẻ khả quan hơn khi lần lượt các DNNN trong lĩnh vực hạ tầng giao thông – vận tải (GTVT) được cổ phần hóa, thoái hết phần vốn Nhà nước.
Ảnh minh hoạ |
Ghi nhận của Bộ GTVT cho thấy, trong giai đoạn 2011-2015 có 50 DNNN trực thuộc ngành GTVT được sắp xếp tổ chức lại (đa số là tiến hành cổ phần hóa). Sau khi các DN ngành này được đổi mới mô hình hoạt động, rất nhiều công ty đã trở nên năng động hơn khi tham gia đấu thầu vào các dự án sử dụng vốn ODA.
Theo đó, nếu như trong năm 2010, giá trị các hợp đồng được thực hiện bởi các DN Việt Nam trong khuôn khổ các dự án vay vốn ODA của Nhật Bản chỉ đạt khoảng 31,2 tỷ Yên (tương đương khoảng 6.800 tỷ đồng), thì đến cuối năm 2014 con số này đã tăng gấp gần 2,5 lần, đạt giá trị hơn 73,5 tỷ Yên (hơn 16.000 tỷ đồng).
Tính đến thời điểm hiện nay, theo danh sách của Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA), số nhà thầu Việt Nam tham gia vào các dự án vốn vay ODA do Nhật Bản tài trợ đã lên tới con số hàng trăm. Điển hình như dự án đường cao tốc Bắc - Nam (đoạn Đà Nẵng - Quảng Ngãi) do nhà thầu Cienco 1 đảm nhận; đoạn TP.HCM - Dầu Giây do Cienco 4 đảm nhận; dự án nhà ga T2 sân bay Nội Bài do nhà thầu Taisei và Vinaconex…
Hiện nay, theo ghi nhận của Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC), 5/8 gói thầu xây lắp ở các dự án cao tốc Bắc - Nam đã được các nhà thầu Việt Nam tham gia thực hiện. Trong khi đó hàng loạt các dự án khác thực hiện bằng vốn ODA Nhật Bản cũng được nhiều DN trong nước góp mặt cùng với các nhà thầu Nhật Bản trong các liên danh.
Việc hàng loạt DN trong nước trúng thầu các dự án ODA và tham gia vào các công trình xây dựng cơ bản có sử dụng nguồn vốn tài trợ từ các tổ chức quốc tế và Chính phủ nước ngoài cho thấy quá trình tái cấu trúc DNNN mà Chính phủ Việt Nam thực hiện trong giai đoạn 2013-2015 vừa qua đã bắt đầu có những kết quả tích cực.
Bên cạnh hai trụ cột chính là tái cấu trúc đầu tư công và tái cấu trúc hệ thống các TCTD, thì ở góc độ kinh tế, các DN lớn của Việt Nam đã có sự chuyển biến rõ rệt trong hành trình “thoát dần vỏ bọc bảo hộ” để đổi mới, hội nhập theo xu hướng kinh tế thị trường.
Vào tháng 3/2016 vừa qua, tiến thêm một bước trong việc mở cửa về cách quản lý và sử dụng nguồn vốn ODA cũng như vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài, Chính phủ Việt Nam đã chính thức ban hành Nghị định 16/2016. Nghị định này cho phép các DN tư nhân trong nước tiếp cận và sử dụng ODA theo nhiều cách thức.
Theo đó, các DN được tiếp cận sử dụng vốn ODA trong khuôn khổ hạn mức tín dụng cho vay; được tiếp cận và sử dụng vốn ODA theo hình thức vay lại qua hệ thống NHTM; được tiếp cận và sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi thông qua việc tham gia thực hiện chương trình, dự án hỗ trợ khu vực tư nhân...
Như vậy, trong bối cảnh Chính phủ tăng cường các biện pháp hỗ trợ DN như hiện nay, việc tháo gỡ hàng rào tiếp cận các nguồn vốn tài trợ đối với khối DN tư nhân dường như bắt đầu có những tín hiệu tích cực. Điều này cho thấy rằng trong thời gian tới các nguồn hỗ trợ tài chính cho khối DN tư nhân sẽ được mở rộng hơn. Sân chơi lớn ở các dự án ODA, dự án vay vốn ưu đãi từ nước ngoài có tầm cỡ quốc gia sẽ không còn nghiêng hẳn về phía các nhà thầu nước ngoài như giai đoạn trước.