DNNVV tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu: Rất cần sự hỗ trợ từ Nhà nước
Khủng hoảng tài chính thế giới kéo dài đến năm 2009 đã làm suy kiệt sức mua của thế giới. Điều này đã “đánh” một đòn nặng vào nhiều doanh nghiệp kinh doanh hàng xuất khẩu, trong đó có Hợp tác xã Ba Nhất, một đơn vị có truyền thống về mặt hàng thủ công mây tre đan xuất khẩu. “May mắn là chúng tôi đã thay đổi chiến lược từ sản xuất thụ động sang hướng tiếp cận thẳng vào chuỗi cung ứng”, Chủ nhiệm Hợp tác xã Nguyễn Thị Cúc cho biết.
Ngay trong bối cảnh các liên kết với khách hàng trong nước rạn nứt hàng loạt, Ba Nhất đã tính đến việc đầu tư một cách ổn định, bền vững vào đổi mới công nghệ nhằm tiếp cận với chuỗi cung ứng thế giới. Huy động từ nhiều nguồn vốn, Hợp tác xã đã đầu tư nhà xưởng rộng hơn, máy hút ẩm để bảo quản nguyên liệu, hệ thống phun sơn tự động, phòng bảo ôn để bảo quản hàng hóa… Chiến lược xây dựng vùng nguyên liệu ổn định cũng được đặt ra mà hướng đi là liên kết với các địa phương.
Ảnh: MH
Rất nhanh chóng, năm 2010 những sản phẩm thủ công mây, tre, lá của Hợp tác xã Ba Nhất đã trực tiếp “tiến thẳng” vào chuỗi siêu thị hàng đầu thế giới Wal-Mart. Hãng này đặt hàng Ba Nhất 11 mẫu sản phẩm với số lượng 30.000 chiếc trên mỗi mẫu cho các năm 2010 – 2012. Từ năng lực và uy tín mới, Ba Nhất còn nhận được đơn hàng từ hãng bán lẻ hàng đầu của Thụy Điển là IKEA với trị giá lên đến gần 2,5 triệu USD và xuất khẩu đến thị trường trên 30 nước.
Theo Chủ nhiệm Nguyễn Thị Cúc, việc nhận đơn hàng lớn của các công ty đa quốc gia giúp DN luôn giữ ổn định ngay trong thời khủng hoảng, không phải giảm lương công nhân và vẫn kinh doanh hiệu quả trong bối cảnh giá nguyên vật liệu đầu vào liên tục tăng cao. Bởi vậy, ngay trong khủng hoảng, tăng trưởng của Ba Nhất cũng luôn ở mức 15 – 20%, là DN gần như không bị ảnh hưởng bởi suy thoái kinh tế toàn cầu.
Nhưng, câu chuyện của Ba Nhất chỉ là số ít trong các DN đáp ứng được yêu cầu mà chuỗi cung ứng toàn cầu đặt ra. Theo ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), hiện chỉ có khoảng 300 DNNVV của Việt Nam đủ năng lực tham gia chuỗi cung ứng, phần nhiều mới chỉ cung cấp các phụ tùng thay thế chứ chưa tham gia sản xuất các sản phẩm chính. Đơn cử như trong lĩnh vực ô tô, mới chỉ khoảng 50 DN đạt yêu cầu cung cấp sản phẩm cho hãng xe Toyota, trong khi ở Thái Lan là 2500 DN, còn ở Malaysia là 500 DN…
“Điểm yếu nhất của các DNNVV Việt Nam khi tham gia hội nhập là có vị thế cạnh tranh thấp, khả năng tham gia phân công lao động quốc tế hạn chế, thiếu tầm nhìn và chiến lược cạnh tranh…”, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan bình luận. Cho nên, đa phần các DNNVV của Việt Nam chỉ tham gia ở khâu thấp nhất trong chuỗi cung ứng là lắp ráp, gia công. Ông Vũ Tiến Lộc nhận định rằng, chiến lược phát triển ngành công nghiệp của Việt Nam đã không thành công khi không tạo ra được sự phát triển cho ngành công nghiệp phụ trợ và không tạo ra sự gắn kết chuỗi giá trị của DNNVV trong nhiều lĩnh vực.
Tiếp cận với chuẩn công nghệ thế giới, các tiêu chí khắt khe đối với sản phẩm đang đặt ra bài toán cho nhiều DNNVV trên lộ trình để tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Để hiện thực hóa vấn đề này, bà Phạm Chi Lan cho rằng, tài chính cũng là một trong những yếu tố quan trọng. Bởi, khi tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, các DN cần có năng lực tài chính đủ mạnh để đảm bảo cho sự thay đổi các sản phẩm khi có sự biến động.
Giám đốc điều hành của UPS Việt Nam, Jeff McLean lưu ý thêm DNNVV cần hiểu rõ thị trường thông qua việc thường xuyên trao đổi với khách hàng, khảo sát thị trường, nâng cao công nghệ quản lý. Doanh nhân này cũng nhấn mạnh vai trò Chính phủ là rất quan trọng trong việc giúp các DNNVV đi đúng hướng, thông qua thúc đẩy các chính sách hỗ trợ hoạt động thương mại một cách hiệu quả, khuyến khích đầu tư nước ngoài, tăng cường tính minh bạch và thực hiện chính phủ điện tử, đồng thời tăng cường vốn, tín dụng cho DNNVV…
Trường Nguyễn