Doanh thu 20 tỷ đồng/năm lấy đâu tiền nộp thuế?

Tiếp tục Chương trình kỳ họp thứ 5 (Quốc hội khóa XIII), ngày 21/5, thảo luận dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) tại tổ, nhiều đại biểu cho rằng, Ban soạn thảo cần nhìn thẳng vào thực tế hơn bởi doanh nghiệp (DN) thu nhập 20 tỷ đồng/năm thì lấy đâu tiền để nộp thuế?

Không nên để kinh doanh bất động sản hạch toán riêng

Đồng thời với việc bổ sung vào thu nhập chịu thuế đối với một số khoản thu nhập nêu tại điểm 1, tại khoản 4 và khoản 10 Điều 1 dự thảo Luật bổ sung quy định về xác định thu nhập tính thuế và chuyển lỗ đối với hoạt động chuyển nhượng dự án đầu tư, chuyển nhượng quyền tham gia dự án đầu tư, trừ dự án thăm dò, khai thác khoáng sản phải xác định riêng để kê khai nộp thuế và được bù trừ lãi, lỗ của các hoạt động này với nhau.

“Sau khi bù trừ mà vẫn bị lỗ thì số lỗ này được bù trừ với lãi của hoạt động sản xuất kinh doanh trong kỳ tính thuế. Trường hợp kết thúc kỳ kinh doanh mà vẫn còn lỗ thì được chuyển lỗ vào thu nhập của hoạt động này ở năm tiếp theo theo quy định chung.”, Dự thảo luật quy định.

Đại biểu Quốc hội Khóa XIII Nguyễn Thị Nguyệt Hường

Tuy nhiên, nhiều đại biểu tỏ ý chưa đồng thuận với quy định này.

Đại biểu Nguyễn Thị Nguyệt Hường (Hà Nội) cho rằng, thực tế các DN khi tiến hành hành hoạt động sản xuất, kinh doanh có thể chia vốn cũng như mảng đầu tư để mảng lãi có thể bù vào mảng lỗ. Theo bà Hường, khi chúng ta làm thuế TNDN năm 2008, thị trường BSĐ sôi động và chúng ta đã rất linh hoạt tách thuế đối với lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh BĐS để hạch toán riêng. Tuy nhiên, với DN có nhiều mảng đầu tư, khi thị trường BĐS đóng băng, nhiều DN phải lấy lợi nhuận hoạt động kinh doanh của mảng khác bù lỗ cho kinh doanh BĐS.

"Tôi cho rằng, nếu DN có mảng đầu tư khác mang lại lợi nhuận nhiều hơn, và chúng ta theo hướng cứ hoạt động nào có lợi nhuận mà tiến hành điều tiết riêng thì không ổn. Đối tượng đóng thuế là DN chứ không phải mảng hoạt động kinh doanh của DN. Nếu làm như vậy, nó sẽ làm cho hạch toán kế toán của DN không được chuẩn xác.", đại biểu Hường góp ý vào dự thảo Luật.

“Với tình trạng hiện nay, kinh doanh BĐS rất khó khăn, nên chăng coi việc đầu tư BĐS cũng như mảng hoạt động kinh doanh bình thường khác và cho hạch toán chung. Tức là DN được bù trừ cả lãi, cả lỗ của hoạt động sản xuất kinh doanh bình thường lẫn hoạt động kinh doanh BĐS mà không nên tách riêng”, bà Hường đề xuất.

Nên đánh thuế trên tỷ lệ phần trăm/doanh thu

Về khoản chi được trừ và không được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế TNDN, Luật hiện hành quy định nguyên tắc xác định khoản chi được trừ và quy định cụ thể 14 khoản chi không được trừ.

Tuy nhiên, để phù hợp với thực tiễn và thông lệ quốc tế, tại khoản 5 Điều 1 dự thảo Luật có quy định: nâng tỷ lệ khống chế chi phí quảng cáo, khuyến mại từ 10% lên 15%, đồng thời loại bỏ một số khoản chi không mang tính chất quảng cáo, khuyến mại như chiết khấu thanh toán, chi báo biếu, báo tặng của cơ quan báo chí ra khỏi diện chi phí khống chế.

Một số đại biểu hoan nghênh quy định này vì nếu so với luật hiện hành, rõ ràng đây là bước tiến bộ vì luật hiện hành chỉ cho phép chi 10%. Tuy nhiên, một số đại biểu cho rằng, có những DN rất đặc thù như DN sản xuất, kinh doanh mỹ phẩm, để bán được hàng hóa thì chi phí quảng cáo, tiếp thị 15% với tổng số chi được trừ của họ là rất thấp. Chính vì thế họ không thể bán được hàng hóa của mình nếu quảng cáo, tiếp thị không được làm tốt.

“Nên chăng, Ban soạn thảo nên quy định lại theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu mà DN có thể có được hàng năm để DN được hạch toán đúng với chí phí thực tế của mình và hỗ trợ hoạt động sản xuất kinh doanh. Vì hạn chế khâu quản cáo, tiếp thị cũng có nghĩa là hạn chế việc bán hàng của DN”, một đại biểu đoàn Hà Nội kiến nghị.

Liên quan đến việc bổ sung quy định về khống chế chi phí lãi tiền vay không được trừ vào chi phí đối với khoản vay vượt quá nhiều lần vốn chủ sở hữu (tỷ lệ 5:1 đối với DN sản xuất kinh doanh, tỷ lệ 12:1 đối với các tổ chức tín dụng, ngân hàng) và lộ trình thực hiện từ năm 2018, nhiều đại biểu cho rằng, nếu quy định như vậy thì rất bất cập và không phù hợp với thực tiễn vì đa phần các DN Việt Nam nói chung muốn hoạt động sản xuất, kinh doanh phải đi vay vốn. Người nào vay được vốn nhiều còn được khen là “giỏi” vì phải có phương án kinh doanh tốt mới được vay.

Hơn nữa, các tổ chức tín dụng (TCTD) cho vay cũng có quy trình thẩm định rất cụ thể, chi tiết và chặt chẽ. Thời điểm hiện nay khi DN vay vốn còn khó thì phải huy động vốn bên ngoài để duy trì hoạt động sản xuất, kinh doanh. Nếu chí phí trả lãi tiền vay này lại không được tính thì rất bất cập.

Đại biểu Nguyễn Thị Nguyệt Hường nêu ví dụ: với một dự án kinh doanh BĐS, theo quy định, chủ đầu tư phải có vốn ít nhất là 20% trên tổng vốn đầu tư. Tuy nhiên, dự án BĐS khó có thể hoàn thành sau một năm triển khai mà phải kéo dài từ 3 đến 5 năm. Khi đó tổng vốn đầu tư sẽ tăng lên.

"Trong trường hợp chủ đầu tư khó khăn, không thể có vốn chủ sở hữu để tăng vốn đầu tư thì phải đi vay. Nếu chi phí trả lãi vay không được tính là hết sức bất cập. Ban soạn thảo cần xem xét quy định này”, bà Hường kiến nghị thêm.

Doanh thu 20 tỷ/năm, không thể nộp thuế

Về thuế suất, Luật thuế TNDN hiện hành quy định mức thuế suất phổ thông là 25%. Tuy nhiên, để thực hiện Chiến lược cải cách thuế đến năm 2020 là giảm mức động viên thuế để tăng tích lũy cho DN, tại khoản 6, điều 1 dự thảo Luật quy định từ 1/1/2014 áp dụng mức thuế suất phổ thông là 22%; DN sử dụng dưới 200 lao động và có tổng doanh thu năm không quá 20 tỷ đồng được áp dụng thuế suất phổ thông 20% kể từ 1/7/2013. Từ ngày 1/1/2016, mức thuế suất phổ thông là 20% (khoản 6, điều 1) và mức thuế suất ưu đãi 20% được điều chỉnh giảm xuống còn 17% (khoản 7 Điều 1).

Tuy nhiên, nhiều đại biểu cho rằng, Dự thảo Luật có ý hướng tới hỗ trợ hơn cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) chiếm phần đông trong cộng đồng DN Việt Nam. Tuy nhiên, hiện tất cả đều khó khăn. Các DN lớn cũng trong tình trạng “thuyền to sóng cả”, cũng không dễ dàng gì hơn so với các DNNVV.

Phân tích kỹ hơn, nhiều đại biểu cho rằng, nếu các doanh nghiệp Nhà nước có tổng doanh thu không quá 20 tỷ đồng/năm và sử dụng dưới 200 lao động thì mỗi tháng thu nhập của người lao động cũng chỉ khoảng 1 triệu đồng. Với DN thu nhập như vậy, thậm chí lương cơ bản không đáp ứng được thì lấy đâu ra tiền để nộp thuế. Chính sách ưu đãi thuế có giảm 20% hay nhiều hơn nữa thì nguồn thu từ khối này sẽ không có. Các đại biểu đề nghị Ban soạn thảo cần thiết kế lại để dự thảo Luật mang ý nghĩa thực tiễn hơn trong đời sống.

Nhiều đại biểu khác cho rằng, để khôi phục niềm tin đầu tư cũng như niềm tin thị trường cho khối DN. Trong bối cảnh tất cả DN đều khó khăn, đề nghị áp dụng một mức thuế suất phổ thông là 20% cho toàn bộ khối DN và áp dụng cho năm 2014 và 2015. Đề xuất này là để tránh cơ chế xin cho vì để xác định thế nào là DNNVV chúng ta cũng chưa có định nghĩa cụ thể nào.

Dương Công Chiến