Đồng thuận - đồng lòng
Đồng thuận nói đây là việc giảm lãi suất các khoản tín dụng lãi suất cao trước đây về mức tối đa 15%/năm kể từ ngày 15/7/2012 theo đề nghị ngày 7/7/2012 của Thống đốc NHNN. Đến nay, sau một tháng kể từ ngày đề nghị đó được đưa ra, hơn 60% dư nợ lãi suất trên 15%/năm đã được giảm về mức tối đa 15%/năm. Một thống kê gần đây cho thấy, so với tổng dư nợ, dư nợ cho vay với lãi suất dưới 10%/năm chiếm 3,4%; từ 10% - 13%/năm chiếm 18,5%; từ trên 13% - 15%/năm chiếm 49,1%; trên 15%/năm chiếm 29%. Riêng nhóm NHTM nhà nước, dư nợ lãi suất trên 15%/năm trước đây đã giảm được 87%. Hiện so với tổng dư nợ của nhóm này, các khoản nợ lãi suất trên 15%/năm chỉ còn chiếm 6,9%. Đây có thể coi là một đồng thuận chủ trương, nhằm tạo ra xu hướng giảm mạnh lãi suất theo mức giảm lạm phát mục tiêu, để hỗ trợ DN duy trì, phát triển sản xuất kinh doanh.
Ảnh: MH
Còn nhớ ngay từ khi đề nghị được đưa ra, đã có không ít ý kiến nghi ngại về tính khả thi của nó. Người ta có cơ sở để băn khoăn, vì đây là vấn đề lợi ích riêng, gắn với từng NHTM, chỉ có thể thực hiện bằng nhiều nỗ lực điều chỉnh, kể cả phải hy sinh cho lợi ích chung của toàn Ngành và của cả nền kinh tế. Bối cảnh để nhà điều hành nêu đề nghị là lúc vấn đề tăng trưởng kinh tế đang gặp khó khăn do sản xuất kinh doanh có dấu hiệu đình trệ. Với tín dụng, cuộc chiến chống lạm phát bằng lãi suất cao, đã đạt được những kết quả căn bản; nhưng hệ lụy mà nó để lại cũng không kém phần nặng nề, là sức cầu tín dụng của nền kinh tế cũng suy giảm theo. Từ các cơ quan chức năng, những thông báo về chỉ số tồn kho, những dự báo không mấy lạc quan về ngưng trệ sản xuất và phá sản, rõ ràng có tác động tiêu cực đến lợi ích của tín dụng ngân hàng. Khó khăn đến một cách trực diện đối với hoạt động tín dụng là nợ xấu có xu hướng gia tăng cản trở dòng tín dụng luân chuyển. Do đó, giảm lãi suất càng trở nên bức thiết, như một đòi hỏi hỗ trợ, tiếp sức cho sản xuất, cho sức cầu; cũng là cho chính cả sự gia tăng tín dụng nữa.
Tuy nhiên, việc nêu vấn đề dù đã đúng lúc cần phải nêu ra và hợp lý cũng chưa phải đã bảo đảm cho việc vận hành hiệu quả, nếu thiếu vắng sự đồng thuận, đồng tâm chia sẻ từ phía các NHTM. Nhìn lại quá khứ chưa xa, về đôi lần đồng thuận thực hiện lãi suất bất thành, đã cho thấy điều kiện cần của đồng thuận luôn phải có sự đồng lòng từ phía các NHTM. Song để có được điều này, vấn đề lợi ích phải được xử lý hài hòa. Trong lần đồng thuận giảm lãi suất này, đã đạt được sự đồng lòng, nhất trí cao. Không có chế tài “cưỡng bức”, chỉ có tự giác, tự nguyện; nhưng đồng thuận giảm lãi suất lần này đã và đang đem lại kết quả tốt. Điều này càng cho thấy đồng thuận tuy không phải là thuộc tính đặc trưng, nhưng là một đặc điểm phổ biến của kinh tế thị trường tự do, dân chủ. Với lợi thế vượt trội trong vận động tìm kiếm và kiến tạo xu thế, đồng thuận sẽ thúc đẩy nhanh hơn tiến trình về đích mục tiêu nhiệm vụ. Rõ ràng là trong các lần gặp gỡ gần đây giữa các nhà quản trị NHTM và các chủ doanh nghiệp, ai cũng tự thấy lợi ích riêng của mình trong sự đồng thuận vì lợi ích chung. Phía NHTM, nếu không giảm nhanh lãi suất, dù phải chịu thất thiệt lợi ích khi khoản tín dụng lãi suất cao chưa đáo hạn hợp đồng, thì nợ xấu sẽ có cơ tăng thêm, thiệt hại chung cuộc sẽ còn lớn hơn. Phía doanh nghiệp, tồn kho do giá thành sản phẩm cao, vì chi phí lãi suất cao, sẽ còn khiến ngưng trệ kéo dài; nợ vay cũ khó trả, nợ mới khó vay, suy giảm gia tăng, thiệt hại sẽ càng nặng thêm...
Đồng thuận giảm lãi suất cao cũ đạt hiệu quả đã và đang tạo đà cho các NHTM tiếp tục điều chỉnh giảm lãi suất tín dụng xuống mức hợp lý hơn nữa kể từ tháng 8 này.
Ama Linh