Dự luật Phí và lệ phí: Đừng vin do… thu thấp
Có thể nói, một trong số các dự án Luật được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm là Dự luật Luật phí và Lệ phí. Tại phiên thảo luận tại tổ vừa qua, nhiều đại biểu đã tỏ ra “tâm tư” về sự chồng chéo, không rạch ròi, thiếu thống nhất… ngay trong các quy định tại dự thảo cũng như trên thực tế.
Đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm (TP. Hồ Chí Minh) dẫn chứng, có những người dân sắm chiếc xe máy chỉ để đi chợ, từ nhà ra chợ chỉ vài trăm mét, đường họ đi là do nhân dân trong khu vực đóng góp tiền xây dựng, tự giải phóng mặt bằng mà không có đền bù, vậy “hà cớ gì Nhà nước lại thu phí sử dụng đường?”.
Đề nghị Ban soạn thảo phải xem lại định nghĩa phí và lệ phí vì quy định như trong luật là chưa có sự phân cấp, bà Tâm phát biểu: “Luật phải phù hợp với thực tiễn, bằng cách giao quyền đó (thu phí và lệ phí - PV) cho địa phương vì chỉ địa phương mới biết được việc người dân tự bỏ tiền ra làm đường như thế nào…”.
Giáo dục phổ thông phải do Nhà nước lo, trong đó có thể thu học phí ở một chừng mực nhất định |
Đồng thời, bà Tâm cho rằng, phí và lệ phí là tiền thu về ngân sách, vì vậy phải sửa ngay trong Luật Ngân sách Nhà nước theo hướng: vấn đề nào, lĩnh vực nào thu phí và nộp về ngân sách Trung ương thì do Trung ương, Chính phủ quy định danh mục thu và mức thu; khoản thu nào để lại cho ngân sách địa phương thì chính quyền địa phương quyết định mức thu...
Nhưng quy định Trung ương và địa phương định ra mức thu khác nhau lại đưa đến vấn đề về tính thống nhất của quy định pháp luật. Chẳng hạn như với lệ phí trước bạ, hiện nay cơ chế thu đối với ô tô chở người dưới 10 chỗ ngồi và xe gắn máy được quy định tỷ lệ khác nhau giữa các địa phương, dẫn đến chưa bình đẳng về nghĩa vụ của công dân trên phạm vi toàn quốc. Về vấn đề này, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Phùng Quốc Hiển đề nghị cần quy định tỷ lệ thu về một mức đối với từng loại tài sản để đảm bảo tính thống nhất, hợp lý...
Với dịch vụ công, yêu cầu của cơ quan quản lý đặt ra lại là tính đúng, tính đủ với phí và lệ phí. Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến đề xuất, dịch vụ công do Nhà nước cung cấp thì chỉ hỗ trợ những hoàn cảnh khó khăn, người có công... còn lại phải tính theo giá thị trường. “Dịch vụ y tế theo cách tính cũ là không đủ cho chi phí. Thỉnh thoảng chúng tôi lại phải đề nghị Nhà nước điều chỉnh, nếu không thì không thể cung cấp được các dịch vụ. Nếu không tính đúng tính đủ thì chất lượng chắc chắn sẽ kém”, bà Tiến nói.
Theo Tờ trình của Chính phủ, danh mục phí, lệ phí kèm theo dự thảo Luật gồm 51 khoản phí và 39 khoản lệ phí. Tuy nhiên, ông Phùng Quốc Hiển cho biết, qua giám sát thực tế và làm việc với các bộ, ngành cho thấy, danh mục nói trên chưa đầy đủ và toàn diện. Vì vậy, để phù hợp với Hiến pháp 2013, đảm bảo tính cụ thể và nhằm tránh tình trạng phụ thu, tạo gánh nặng đóng góp cho người dân, đa số ý kiến đề nghị Chính phủ cần nghiên cứu, bổ sung quy định chi tiết các khoản phí, lệ phí, phân theo nhóm ngành.
Đối với viện phí, học phí, nhiều ý kiến nhất trí chuyển ra khỏi phạm vi điều chỉnh của Luật để thực hiện theo cơ chế giá dịch vụ, theo các quy định tại Luật Khám bệnh, chữa bệnh và Luật Giá. Theo đó, viện phí và học phí sẽ thuộc nhóm các hoạt động dịch vụ do Nhà nước định giá. Tuy nhiên, đây là các lĩnh vực tác động mạnh đến đời sống của mọi tầng lớp dân cư, do vậy, đề nghị Chính phủ cần báo cáo rõ với Quốc hội về lộ trình, cơ chế quản lý và tác động xã hội đối với nội dung này.
Trao đổi với phóng viên TBNH, nhiều đại biểu tỏ ra không đồng tình với việc vin vào thu phí thấp để nói giảm chất lượng dịch vụ. Đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm cho rằng, giáo dục phổ thông phải do Nhà nước lo, trong đó có thể thu học phí ở một chừng mực nhất định. “Chúng ta không có quyền nói rằng do tôi thu phí thấp nên chất lượng giáo dục thấp ở cả ba cấp học phổ thông”, bà Tâm nhấn mạnh. |