Đừng lấy mác “văn hóa” để làm thương mại

Festival văn hóa truyền thống Việt Nam giao lưu văn hóa quốc tế 2019 vừa qua tại Hoàng thành Thăng Long được tổ chức với mong muốn gìn giữ và phát huy văn hóa Việt Nam. Tuy nhiên, sau đêm khai mạc diễn ra hoàng tráng, được công chúng đón nhận, công tác tổ chức lễ hội bị buông lỏng khiến nhiều người nghĩ đây là chương trình gắn mác văn hóa để làm thương mại.

Với mong muốn gìn giữ và phát huy văn hóa Việt Nam, CLB Bảo tồn và Phát triển văn hóa Việt phối hợp cùng Queen Group tổ chức Festival văn hóa truyền thống Việt Nam giao lưu văn hóa quốc tế 2019 với chủ đề “Thăng Long bừng sáng”, hội tụ những giá trị văn hóa nghệ thuật của 3 miền Bắc – Trung – Nam tại Hoàng thành Thăng Long. Con đường đèn lồng với hàng trăm ngọn đèn hoa sen và nón lá rợp sắc màu là điểm nhấn đầu tiên gây ấn tượng mạnh với du khách khi tới Festival văn hóa truyền thống Việt 2019. Ngoài ra, trong khuôn khổ Festival còn diễn ra nhiều hoạt động giao lưu văn hóa, biểu diễn nghệ thuật độc đáo, hấp dẫn như: Tái hiện không gian làng Việt, khu hoa 4 mùa rực rỡ sắc màu, khu trò chơi dân gian truyền thống hay khu phố ông Đồ...

Hình ảnh gian hàng phản cảm tại Festival văn hóa truyền thống Việt Nam giao lưu văn hóa quốc tế 2019

Festival văn hóa truyền thống Việt 2019 được quảng cáo là nơi kết nối tinh hoa văn hóa Việt với bạn bè quốc tế, thể hiện ở các gian hàng trưng bày, giới thiệu sản phẩm, quảng bá hình ảnh và khẳng định sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế Việt Nam, tạo cầu nối cho các DN hợp tác giao thương. Tuy nhiên, sau đêm khai mạc, người dân mua vé tham gia không biết được lịch sự kiện bởi Ban Tổ chức không có bảng thông báo. Hơn nữa, du khách sau khi mua vé tham dự Festival, thì lại có cảm giác như bước chân vào mê cung với đủ mặt hàng, âm thanh ầm ĩ, tạp nham, không có giá trị văn hóa truyền thống.

Ông Nguyễn Tiến Đạt - Phó Giám đốc Công ty Du lịch TransViet ngán ngẩm cho biết: “Ngoài cái cổng mô hình ô Quan Chưởng và Hoàng thành khá đẹp và một vài khu tiểu cảnh có trang trí rơm rạ, hoa lá để phục vụ… chụp ảnh, một khu nhà rơm có ông đồ viết chữ và bày rối nước, một cái đu tre, một dãy tranh chẳng phải loại truyền thống, thì phần còn lại của festival thật chẳng khác mấy một cái chợ”. Đáng nói là đến hơn ba phần tư các gian hàng là không liên quan gì đến văn hoá truyền thống. “Ở đầu khu gian hàng là cửa hàng bán đồ da phát loa ầm ĩ giới thiệu sản phẩm và mức giảm giá siêu khuyến mại. Ở giữa, là các gian hàng bán đồ quần áo hàng chợ. Đi sâu hơn là cửa hàng bán kính rẻ tiền…”, ông Đạt chia sẻ.

Cùng với đó, các gian hàng ẩm thực ở Festival văn hoá truyền thống Việt Nam cũng gây thất vọng không kém. Các gian hàng chủ yếu bày bán cơm Gimbap chiên, lẩu bò Kimchi Hàn Quốc, Shushi của Nhật, xúc xích Đức, khoai tây chiên... Tìm mãi chỉ thấy lác đác vài món quà quê như bánh tẻ, bánh đậu xanh. Thấy xa xa có gian hàng rất đông người, tưởng có đặc sản Việt gì ngon, hoá ra là gian hàng của hãng công nghệ chuyển phát đồ ăn Now đang có chương trình khuyến mại cho người cài đặt ứng dụng lần đầu sẽ được tặng một cốc trà sữa Đài Loan. Cả khu vực ăn uống bàn ghế nhựa lộn xộn, đồ ăn thừa, giấy ăn vứt bừa bãi chưa ai kịp dọn trông thật nhếnh nhác.

Tại lễ hội, Ban Tổ chức bố trí nhiều tiểu cảnh mô phỏng làng quê Việt. Tuy nhiên thực tế, sau đêm khai mạc, nhiều tiểu cảnh, cây xanh bị héo, xuống cấp nhưng không được thay thế. Liên hệ với đại diện truyền thông của Queen Group để trao đổi về vấn đề này, đại diện Ban Tổ chức cho biết “không nắm được”. Ngoài ra, theo ghi nhận của phóng viên, tại khu vực phố ông Đồ, trang phục, cách ứng xử của một số ông Đồ còn chưa đẹp. Thậm chí, khi các em nhỏ xin chữ, ông Đồ vừa hút thuốc vừa viết chữ. Hình ảnh trên đã phần nào làm ảnh hưởng đến văn hóa Việt Nam trong mắt du khách quốc tế. Tất cả khiến cho du khách cảm giác lễ hội “treo đầu dê, bán thịt chó”, nhiều người góp ý, có lẽ nên đổi tên thành “Hội chợ tiêu dùng Hà Nội mở rộng”.

Được biết, Festival này do nhiều đơn vị đồng thuận và cấp phép: Sở VH&TT cho ý kiến về tổng thể lễ hội, cấp phép các chương trình biểu diễn nghệ thuật; Sở Công thương cấp phép nội dung trưng bày các gian hàng; Sở Tài chính chấp thuận phương án bán vé trong sự kiện… Trao đổi với phóng viên, Phó Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di sản Hoàng thành Thăng Long – Hà Nội Phan Duy Thắng cho biết: Sự kiện do CLB Bảo tồn và Phát triển văn hóa Việt cùng Queen Group phối hợp tổ chức, Trung tâm Bảo tồn di sản Hoàng thành Thăng Long – Hà Nội chỉ là nơi tiếp nhận sau khi có đầy đủ các thủ tục cấp phép của các đơn vị có liên quan.

Tuy nhiên, ông Thắng thừa nhận, Trung tâm cũng có một phần trách nhiệm khi để các mặt hàng không mang tính truyền thống xuất hiện tại sự kiện. “Các DN chở hàng vào ban đêm nên lực lượng bảo vệ đã không kiểm soát hết. Ngay sau khi thấy các mặt hàng không đúng tiêu chí, Trung tâm đã liên hệ với Ban Tổ chức yêu cầu dừng bày bán. Đến ngày 7/4, các gian hàng bán đồ may mặc, ghế massage, quầy bán kính… đã phải đóng cửa”, ông Phan Duy Thắng cho biết, đồng thời khẳng định, sau sự việc lần này Trung tâm cũng sẽ rút kinh nghiệm với các bộ phận liên quan, kiểm soát chặt chẽ hơn với các sự kiện phối hợp, mượn địa điểm để tránh những sai sót trong lần tổ chức tiếp theo.

Festival văn hóa truyền thống Việt Nam giao lưu văn hóa quốc tế 2019 là cơ hội để quảng bá, giới thiệu tinh hoa văn hóa Việt đến người dân trong nước và bạn bè quốc tế. Do đó, các nhà quản lý cần rút kinh nghiệm, thắt chặt và kiểm duyệt nội dung gắt gao để ngăn chặn việc văn hoá truyền thống bị lấy mác làm thương mại.