Fed lo khó đối phó với cuộc suy thoái tiếp theo khi lãi suất thấp
Fed kiên định với lộ trình tăng lãi suất 3 lần do kinh tế Mỹ tiếp tục tăng trưởng | |
Fed tự tin hơn với việc tăng lãi suất | |
Quan chức Fed tin rằng Fed sẽ tăng lãi suất 3, thậm chí 4 lần trong năm nay |
Ở giữa giai đoạn chuyển đổi lãnh đạo chưa từng có, các quan chức Fed đang công khai tranh luận làm thế nào để chuẩn bị cho thời kỳ suy thoái tiếp theo. Liệu họ có bỏ qua phương pháp tiếp cận nhắm tới mục tiêu lạm phát? Họ nên giữ bảng cân đối tài sản lớn ở mức nào? Liệu họ có thể tăng lãi suất tới đâu để vẫn giữ cho nền kinh tế trên con đường phát triển?
Tất cả điều này là khá trái ngược với bối cảnh các biện pháp cắt giảm thuế và tăng chi tiêu của Chính phủ sẽ làm tăng thâm hụt ngân sách của Mỹ, qua đó thu hẹp dư địa của chính sách tài khóa trong việc đối phó với cuộc suy thoái tiếp theo.
“Điều khiến tôi phải thức dậy lúc ban đêm là khi cuộc suy thoái tiếp theo xảy ra, và hy vọng không trong một thời gian dài, tôi không nghĩ chúng ta có bộ công cụ mạnh mẽ như chúng ta muốn có để đôi phó”, Chủ tịch Fed San Francisco John Williams cho biết hôm thứ Sáu tại một sự kiện của Town Hall Los Angeles.
Để thoát khỏi cuộc suy thoái 2007-2009, Fed đã cắt giảm lãi suất ngắn hạn xuống gần bằng không và mua 3,5 nghìn tỷ USD trái phiếu để giảm chi phí vay dài hạn.
Tuy nhiên, từ cuối năm 2015 Fed đã dần dần đảo ngược các biện pháp này. Mức lãi suất cơ bản hiện nay nằm trong khoảng 1,25-1,5%, và Fed dự kiến sẽ kết thúc năm nay với lãi suất giữa 2% và 2,25%.
Với việc dân số bị già hóa đang làm chậm lại tiềm năng tăng trưởng của nền kinh tế, Fed dự kiến chỉ có thể tăng lãi suất lên khoảng 2,75% trước khi chi phí vay mượn bắt đầu ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế. Trước cuộc suy thoái kinh tế, hầu hết các nhà kinh tế cho rằng mức lãi suất trung tính là gần 4%.
Với mức lãi suất quá thấp, sẽ không có nhiều cơ hội để cắt giảm nó để kích thích khi nền kinh tế lớn nhất thế giới, hiện đang nóng lên, cuối cùng sẽ rơi vào cuộc suy thoái mới.
“Chúng ta tốt hơn là nên đảm bảo chúng ta sẽ không quay lai đó (rơi vào suy thoái), chứ không phải suy nghĩ về những gì chúng ta sẽ làm trong thời gian tới khi (lãi suất) giảm về không. Chúng tôi không muốn ở đó”, Chủ tịch Fed Boston, ông Eric Rosengren, nói với một cuộc họp của các nhà kinh tế tại New York.
Rosengren, một trong số ít các nhà hoạch định chính sách cũng phục vụ trong giai đoạn suy thoái vừa qua, cho biết sự thâm hụt mở rộng của Mỹ có thể làm giảm khả năng can thiệp của Chính phủ để ngăn chặn các cuộc suy thoái nào trong tương lai.
Kể từ giữa tháng 12, Quốc hội do đảng Cộng hòa kiểm soát và Tổng thống Donald Trump đã thông qua kế hoạch cắt giảm thuế và nâng ạnh các giới hạn chi tiêu, dự kiến sẽ đẩy mức thâm hụt ngân sách hàng năm trên 1 nghìn tỷ USD vào năm tới và mở rộng nợ quốc gia 20 nghìn tỷ USD.
Chính sách kích cầu này, kết hợp với tăng trưởng toàn cầu đồng bộ, lạm phát của Mỹ có dấu hiệu tăng lên, và tỷ lệ thất nghiệp gần mức thấp nhất trong 17 năm có thể sẽ dẫn tới giai đoạn tăng trưởng quá nóng để kết thúc một trong những giai đoạn tăng trưởng kinh tế dài nhất từ trước tới nay.
“Chúng tôi muốn có thêm các công cụ chống sốc tại đó và thực sự... công cụ hấp thụ sốc chủ yếu là khả năng giảm lãi suất cho vay, điều đó có nghĩa là bạn muốn đạt được lạm phát cao hơn để lãi suất cho vay trước sốc là 4 (phần trăm) chứ không phải là 2”, Paul Krugman - nhà kinh tế học và là giáo sư đoạt giải Nobel tại Đại học thành phố New York nói.
Báo cáo nghiên cứu chính tại hội nghị, do Trường Đại học Kinh doanh Booth của Trưởng Đại học Tổng hợp Chicago thực hiện, lập luận rằng ngân hàng trung ương cần tập trung cắt giảm lãi suất trong cuộc suy thoái tiếp theo và tránh dựa vào việc mua tài sản, biện pháp kém hiệu quả trong việc kích thích đầu tư và tăng trưởng hơn là những suy nghĩ trước đây.
Tuy nhiên, như William Dudley - Chủ tịch Fed New York cho biết tại hội nghị, khả năng mua lại trái phiếu nếu và khi lãi suất giảm xuống bằng không “dường như là một công cụ tốt”.
Cách tiếp cận của Fed đối với bất kỳ suy thoái kinh tế, các nhà hoạch định chính sách cho biết, sẽ là cắt giảm lãi suất, cam kết các gói kích thích hơn và chỉ sau đó mới mua trái phiếu. Rosengren và những người khác đã bác bỏ khả năng áp dụng lãi suất âm – giải pháp về bản chất là tính phí các khoản tiền gửi của các ngân hàng tại ngân hàng trung ương - như một số ngân hàng trung ương khác đã làm.
Một số người cho rằng tháng này, khi ông Jerome Powell kế nhiệm chức vụ Chủ tịch Fed của bà Janet Yellen, là thời điểm lý tưởng để xem xét các khuôn khổ mới có thể giúp thúc đẩy lạm phát và lãi suất cao hơn.
Chủ tịch Fed Cleveland Loretta Mester, người đang được Nhà Trắng cân nhắc vào chức vụ Phó chủ tịch Fed, nói với hội nghị rằng ngân hàng trung ương có thể bắt đầu đánh giá lại khung công việc vào cuối năm nay, mặc dù bà cho rằng ngưỡng cho sự thay đổi nên cao.