Gánh nặng thuế phí xăng dầu

	Mua bán xăng, dầu lậu chưa hạ nhiệt
	Giá xăng, dầu tiếp tục tăng mạnh từ 15 giờ hôm nay (23/5)
	Tăng thuế bảo vệ môi trường: Cần thận trọng và có lộ trình

Theo tờ trình dự án Nghị quyết biểu thuế bảo vệ môi trường của Chính phủ vừa được Bộ trưởng Bộ Tài chính thừa ủy quyền Thủ tướng ký gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội, mức thuế bảo vệ môi trường đối với mặt hàng xăng được đề nghị tăng từ 3.000 đồng/lít lên mức trần 4.000 đồng/lít.

Chính phủ tính toán, tổng số thu thuế bảo vệ môi trường dự kiến là khoảng 57.612,0 tỷ đồng/năm, tăng khoảng 15.189,2 tỷ đồng/năm. Từ đó sẽ góp phần tạo thêm nguồn thu để thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội, trong đó có các nhiệm vụ chi cho bảo vệ môi trường.

Tăng thuế làm giảm khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp

Trước đề nghị trên, nhiều nhận định cho rằng, khi tăng thêm thuế trên xăng dầu, chắc chắn nhiều mặt hàng tiêu dùng khác trong nước sẽ tăng theo. Bởi xăng dầu là mặt hàng quan trọng, tác động mạnh đến mọi mặt hàng sản xuất và tiêu dùng, ảnh hưởng đời sống người dân.

Đặc biệt, trong bối cảnh hiện nay, năng lực cạnh tranh của các ngành sản xuất, sản phẩm trong nước còn yếu, nếu đánh thuế bảo vệ môi trường cao như đề xuất, chi phí sản xuất, vận chuyển của doanh nghiệp sẽ tăng sẽ tác động đến sự cạnh tranh của doanh nghiệp.

PGS.TS. Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu giá (Bộ Tài chính) cho rằng, khi đánh thuế môi trường cao sẽ làm giảm khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Ngoài ra cũng ảnh hưởng đến thu nhập của người dân, mặc dù hiện thu nhập bình quân của nước ta đã ở ngưỡng trung bình nhưng vẫn là mức trung bình thấp của thế giới. Nếu đánh thuế trong khi mức sống của người dân còn thấp là điều không nên.

GS.TS Đặng Đình Đào, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và phát triển nêu quan điểm, giải pháp tăng thuế lúc đầu sẽ giúp ngân sách bớt căng thẳng nhưng về lâu dài những tác hại của nó rất khó lường. Gánh nặng thuế phí tăng cao làm tăng giá cả, ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế.

TS. Bùi Trinh, Chuyên gia kinh tế phân tích, Bộ Tài chính cho rằng, việc điều chỉnh mức thuế bảo vệ môi trường sẽ tác động đến chỉ số giá tiêu dùng CPI bình quân năm 2018 khoảng 0,11-0,15%. Nhưng đây là mới chỉ tính đến CPI trực tiếp qua người tiêu dùng, chưa tính đến việc ảnh hưởng tới sản xuất, từ đó ảnh hưởng tới toàn bộ nền kinh tế. Ngoài ra, điều chỉnh thuế còn ảnh hưởng lan tỏa, đến chu kỳ sản xuất sau khi nền kinh tế sử dụng nguyên liệu đầu vào đã được tăng thuế cũng chưa được tính.

“Tăng thuế có thể không sao với một lớp người nhưng là rất “sao” đối với những người nghèo Điều này có thể dẫn đến người nghèo thành bần cùng và những người cận nghèo thành nghèo, doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể trở thành rất nhỏ và nhỏ. Điều này liệu có đi ngược lại chủ trương Chính phủ kiến tạo và nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa không?

Sẽ gây “sốc” về giá vận tải

Ngành vận tải được xem là sẽ chịu tác động mạnh mẽ nhất khi thuế, giá xăng tăng. Giá xăng dầu đang chiếm tới 40-45% trong cơ cấu giá thành kinh doanh vận tải. Do vậy, cùng với việc giá xăng liên tục tăng trong thời gian qua, nay nếu lại tăng thêm thuế bảo vệ môi trường lên xăng, dầu sẽ khiến nhiều doanh nghiệp sẽ gặp khó.

Dưới góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Văn Thanh cho rằng, việc Bộ Tài chính đưa ra đề xuất tăng thuế bảo vệ môi trường lên kịch khung là quá cao. Hiện giá nhiên liệu chiếm khoảng 35%-50% giá thành tùy theo từng loại phương tiện vận tải. Nếu tăng thuế bảo vệ môi trường với xăng thì chắc chắn giá cước vận tải cũng sẽ tăng.

Ông Bùi Danh Liên, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội cho biết, doanh nghiệp kinh doanh vận tải đang gánh mức giá xăng tăng cao, nhưng vẫn cố gắng giữ giá dịch vụ để cạnh tranh. Nay nếu áp thêm thuế 1.000 đồng/lít, tương đương 5-7%, chắc chắn ngành vận tải sẽ gặp khó và có thể buộc phải tăng giá cước.

Vội vã, ảnh hưởng xấu đến nền kinh tế

Theo Bộ Tài chính, lý do tăng thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu lần này là do giá bán lẻ xăng, dầu ở Việt Nam hiện ở mức thấp so với các nước có chung đường biên giới, trong ASEAN và châu Á.

Bên cạnh đó, Việt Nam đã và đang tham gia 11 Hiệp định thương mại tự do FTA, mức thuế nhập khẩu ưu đãi nhất đối với xăng, dầu giảm về 0%. Trong khi đó, số thu thuế từ hoạt động nhập khẩu xăng - dầu trong thời gian qua giảm 32.000 tỷ đồng, từ 44.700 tỷ đồng năm 2015 xuống 12.700 tỷ đồng năm 2017.

Đề xuất là vậy, nhiều chuyên gia cho rằng, cần phải đảm bảo nguyên tắc điều chỉnh mức thu thuế phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội, sức cạnh tranh của doanh nghiệp, của nền kinh tế cũng như các cam kết hội nhập của Việt Nam.

TS. Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) cho rằng, bất cứ hành động nào khiến tăng chi phí cho doanh nghiệp là không nên làm. Nếu đề xuất tăng thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu thì phần chi này phải chi bảo vệ môi trường, phát triển ngành nghề bảo vệ môi trường như năng lượng tái tạo…

"Người tiêu dùng và doanh nghiệp cần được biết họ có lợi gì, vì khi tăng thuế môi trường vẫn không khiến người dân tiết giảm sử dụng xăng dầu, mức tiêu thụ xăng dầu vẫn thế. Khi tăng thuế mà không đầu tư, cải thiện về chất lượng môi trường vẫn chỉ là tăng thu mà không cải thiện được về môi trường."

Không đồng tình với đề xuất tăng thuế bảo vệ môi trường xăng dầu, TS. Nguyễn Đức Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) nhìn nhận, cần cải thiện nguồn thu thông qua tăng hiệu quả hành thu, tăng hiệu quả thu trên các loại thuế đã có và thuế suất hiện thời, thay vì vội vã áp thêm các loại thuế mới hoặc tăng thuế suất.

Cụ thể chính phủ cần tiếp tục thực hiện các biện pháp quyết liệt để thắt chặt chi thường xuyên như các chính sách tinh giảm biên chế, sắp xếp lại và tinh giản bộ máy, hạn chế chi tiêu cho các tổ chức đoàn thể, thoái vốn khỏi các doanh nghiệp nhà nước như đã và đang thực hiện trong thời gian qua; thay vì vội vàng áp thêm các thuế, phí mới.

Đại biểu Lê Công Nhường (Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Định) cho rằng, các khoản thuế, phí đối với xăng dầu tại Việt Nam hiện nay khá cao, nhất là đề xuất thuế môi trường nên tăng dần và tính toán làm sao để sử dụng nguồn quỹ này có hiệu quả, tiết kiệm được chi phí cho doanh nghiệp.

Trong thời điểm hiện nay, giá xăng dầu đang tăng cao chưa nên tăng thuế môi trường . Cần có lộ trình tăng thuế môi trường để phù hợp với sức chịu đựng của doanh nghiệp, không gây ảnh hưởng đến sức cạnh tranh khiến các doanh nghiệp khó phát triển, tác động xấu đến nền kinh tế.

PGS.TS Bùi Xuân Hồi, Bộ môn Kinh tế Năng lượng, Trường Đại học Bách khoa Hà Nội cho rằng, nếu nhìn vào các thành phần để xây dựng giá cơ sở, rõ ràng giá xăng dầu quốc tế chỉ là một yếu tố, còn lại là các yếu tố khác về thuế, phí, quỹ bình ổn, lợi nhuận định mức mà những yếu tố này lại do Nhà nước điều tiết.

Do đó, để chống sốc cho thị trường, đồng thời vẫn phản ánh được biến động của giá cả quốc tế, Chính phủ cần xem xét rút ngắn thời gian của kỳ điều chỉnh giá. Bởi theo một logic rất đơn giản, khi giá tăng liên tục, nếu kỳ điều chỉnh lại dài thì mức điều chỉnh chắc chắn sẽ lớn và gây sốc cho thị trường.

Các chuyên gia cũng hoài nghi rằng, tăng trưởng kinh tế cao nhưng thu ngân sách lại không cao, phải chăng tăng trưởng kinh tế không đi liền với thu ngân sách. Việc thu thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu không phải là con số bao nhiêu, quan trọng là số tiền thuế tăng thực sự được chi dùng vào đâu và môi trường đã, đang và sẽ được bảo vệ như thế nào?

Do đó, thay vì đề xuất tăng thuế trong lúc này, Chính phủ cần phải mạnh tay rà soát, gỡ dần tiến tới xóa bỏ những khoản chi bất hợp lý, đồng thời tăng cường chống thất thoát và giải quyết nợ đọng thuế…có như vậy mới hướng đến một xã hội ổn định, tăng trưởng kinh tế thực sự vững chắc, tạo đà cho doanh nghiệp phát triển bền vững.