Giao thông đô thị: Tìm giải pháp phát triển bền vững

Giao thông quá tải

Phát biểu tại buổi Hội thảo “Giao thông đô thị phát triển bền vững” diễn ra mới đây, Thứ trưởng Bộ Giao thông -Vận tải (GTVT) Lê Đình Thọ cho biết, từ năm 2011-2015, với nhiều cố gắng của Chính phủ và sự đồng lòng của người dân, công tác đảm bảo trật tự an toàn giao thông và chống ùn tắc giao thông tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh đã đạt nhiều kết quả tích cực.

Ứng dụng công nghệ thông tin để giảm ùn tắc giao thông

“Tai nạn giao thông (TNGT) liên tục giảm cả 3 tiêu chí. Đặc biệt năm 2014 là năm đầu tiên trong vòng 14 năm trở lại đây số người thiệt mạng do TNGT giảm xuống dưới 9.000 người. Và trong 10 tháng đầu năm 2015 tình hình TNGT so với cùng kỳ 2014 đã giảm cả 3 tiêu chí là số vụ, số người chết và số người bị thương”, ông Thọ thông tin thêm.

Tuy nhiên, thiệt hại do vấn nạn này vẫn là rất lớn. Tại Việt Nam, mỗi ngày trung bình có khoảng 24 người chết vì TNGT, chủ yếu là trên đường bộ. Theo ước tính của Ngân hàng Thế giới (WB), thiệt hại về kinh tế do TNGT đường bộ gây ra ở Việt Nam là khoảng 50 nghìn tỷ đồng/năm. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam.

Theo ông Trần Bảo Ngọc, Vụ trưởng Vụ Vận tải (Bộ GTVT), tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh tốc độ phát triển phương tiện cá nhân khá nhanh, khoảng 12-14%/năm. Hiện tại TP. Hồ Chí Minh có khoảng 7,2 triệu phương tiện (khoảng trên 629 nghìn ô tô và trên 6,5 triệu mô tô). Tại Hà Nội có trên 5,5 triệu phương tiện (khoảng 443 nghìn xe ô tô và trên 5 triệu xe mô tô, xe gắn máy).

Trong khi đó, tỷ lệ đất dành cho giao thông chưa đảm bảo đáp ứng nhu cầu phát triển giao thông công cộng bền vững. Đặc biệt, tình trạng lấn chiếm lòng đường, hè phố diễn ra thường xuyên; cùng với đó là thiếu quy hoạch hệ thống bến xe, bãi đỗ phương tiện; thiếu sự gắn kết giữa giao thông đô thị và quy hoạch đô thị…

Tìm giải pháp hiện đại hóa

Theo ông Lê Đình Thọ, phát triển giao thông công cộng là một giải pháp quan trọng nhằm góp phần tăng trưởng kinh tế, tạo sự thu hút cho các thành phố và các trung tâm đô thị, tạo cơ hội cho người dân có thể di chuyển dễ dàng hơn, giảm ùn tắc giao thông, tăng cường mức độ an toàn giao thông, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống người dân.

Đồng quan điểm, Thứ trưởng Bộ Giao thông và Cơ sở hạ tầng Thụy Điển Erik Bromander cho rằng, đầu tư vào hệ thống GTVT sẽ giúp tăng trưởng kinh tế và tạo công ăn việc làm nhiều hơn. Đồng thời, khi thiết kế một hệ thống GTVT hiện đại cần quan tâm xây dựng cơ sở hạ tầng, xây dựng quy định quản lý nhằm giảm thiểu tai nạn giao thông.

Tại Thụy Điển, số lượng TNGT đã giảm một nửa từ năm 2000 đến 2013, tương đương 30 vụ/triệu dân/năm, mức thấp nhất thế giới. Thụy Điển cũng là nước dẫn đầu về an toàn giao thông với “Tầm nhìn về không” đối với các vụ tử vong do TNGT gây ra.

Cũng khẳng định tầm quan trọng của công nghệ, theo ông Khuất Việt Hùng, Phó chủ tịch chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông (UBATGT) quốc gia, cần phải đẩy mạnh giải pháp ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT), xây dựng hệ thống thông tin kết nối dữ liệu với hạ tầng, phương tiện giao thông... “Chúng ta cần đầu tư hệ thống giám sát và điều tiết giao thông bằng hình ảnh trên quốc lộ, đô thị. Bên cạnh đó, phát triển hệ thống thông tin cho người dân, hành khách…”, ông Hùng chia sẻ.

Còn bà Marie Thynell, chuyên gia đến từ Đại học Gothenburg (Thụy Điển) góp thêm giải pháp liên quan đến thúc đẩy sử dụng phương tiện giao thông công cộng. Theo bà, thông thường xe buýt đỗ xa khu dân cư nên không thu hút hành khách. Vì vậy, cần phải làm sao để xe buýt có thể đỗ ngay trong trung tâm thương mại, siêu thị và không có tiếng ồn, khói…

Đồng thời, thế hệ xe buýt mới phải đảm bảo tính linh hoạt so với tàu hỏa và các loại vận tải truyền thống, giúp linh hoạt hơn trong quy hoạch phát triển đô thị. Bên cạnh đó, những thành phố đông đúc đòi hỏi yếu tố bền vững hơn, thì nên đi bộ, sử dụng xe đạp và giảm chi phí giao thông công cộng, tránh trường hợp tập trung quá đông dân số ở một khu vực.

“Trong tương lai, phải giảm thiểu phương tiện cá nhân bởi ô tô chiếm nhiều diện tích và gây ô nhiễm. Cần có sự kết nối, hợp tác giữa các thành phần để tạo lợi thế giá rẻ. Lúc đầu thì thử nghiệm ở quy mô nhỏ, chỉnh sửa dần trước khi nhân rộng. Đó là cách Thụy Điển đã áp dụng”, bà Marie Thynell cho hay.

Còn ông Lê Đình Thọ cho biết, Bộ GTVT đang tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách để tham mưu cho Chính phủ nhằm thu hút đầu tư nước ngoài, tận dụng vốn, công nghệ tiên tiến hiện đại và năng lực quản lý của nhà đầu tư để tiếp tục phát triển mạnh mẽ hơn nữa cơ sở hạ tầng giao thông, đảm bảo trật tự, an toàn giao thông tại Việt Nam.

Theo dự kiến, Việt Nam dành 20 tỷ USD để hiện đại hóa hệ thống GTVT tải cho đến năm 2020, đặc biệt là hệ thống xe buýt, metro, sân bay, cảng biển...