Hillary Clinton: Ứng viên Tổng thống “chống” TPP
Trong cuộc trả lời phỏng vấn hãng tin PBS Newshour ngày 7/10, bà Hillary Clinton ra cho biết: “Cho đến hôm nay, tôi không ủng hộ những gì tôi được biết về TPP”. Phát biểu của bà Clinton dường như dội một gáo nước lạnh lên chính quyền đương nhiệm của Tổng thống Barack Obama - những người đã nỗ lực mạnh mẽ trong suốt thời gian qua nhằm thúc đẩy hiệp định này.
Bà Clinton cho rằng TPP không đáp ứng được các tiêu chuẩn cao như đề ra |
Lý do chính để vị cựu Ngoại trưởng Mỹ, cũng là ứng viên Tổng thống của đảng Dân chủ “chê” TPP là vì không tin nó đáp ứng được đúng các “tiêu chuẩn cao” như mục đích ban đầu đề ra.
“Tôi đã nói ngay từ đầu rằng chúng ta cần phải có được một hiệp định thương mại giúp tạo ra những công ăn việc làm tốt cho người Mỹ, giúp tăng lương và giúp tăng an ninh quốc gia của chúng ta. Đấy là những tiêu chuẩn cao mà chúng ta cần đạt được. Nhưng theo những gì tôi biết thì thỏa thuận TPP sẽ không đáp ứng được điều này” – bà Clinton nói.
Vị trí của bà Clinton ở đâu trong thỏa thuận TPP – một điểm nhấn quan trọng trong chính sách đối ngoại của chính quyền Obama trong khu vực? Đây được coi là một câu hỏi nhức nhối hơn bao giờ hết kể từ khi bà bắt đầu tham gia cuộc đua vào Nhà Trắng.
Vào đầu năm nay, bà Clinton nói với các phóng viên rằng, bà không muốn có bình luận về các thỏa thuận trong TPP cho đến khi nó được hoàn tất – điều đã xảy ra vào ngày 5/10 vừa qua. Trước đó trong cương vị Ngoại trưởng Mỹ, bà đã tích cực ủng hộ cho TPP. Trong thực tế giai đoạn 2010-2013, giới quan sát đã tính được rằng, trong các hoạt động ngoại giao của mình, có khoảng 45 lần bà nói đến việc ủng hộ cho TPP.
Đơn cử trong chuyến thăm Úc năm 2012, bà Clinton phát biểu: “Chúng ta cần phải tiếp tục cuộc chơi cả song phương và với các đối tác trong khu vực thông qua các hiệp định như TPP. Hiệp định này đặt ra những tiêu chuẩn vàng trong các thỏa thuận thương mại để mở ra môi trường thương mại tự do, minh bạch, công bằng và một sân chơi bình đẳng”.
Mặc dù không có ý hoàn toàn chống lại TPP nhưng sự lo lắng về khả năng thỏa thuận sẽ không đạt được tầm như bà Clinton mong đợi thì gần đây đã được bộc lộ. Vào tháng 7 vừa qua, bà Clinton nói với hãng tin CNN rằng, thực tế bà đã không bao giờ làm việc trực tiếp về TPP.
“Tôi không làm việc về TPP mà tôi ủng hộ cho một thỏa thuận thương mại đa quốc gia với những "tiêu chuẩn vàng”. Còn trách nhiệm đối với một thỏa thuận cụ thể là của đại diện thương mại Hoa Kỳ” – bà Clinton cho biết.
Trước đó vào tháng 6, bà Clinton cho rằng có những vấn đề cụ thể trong TPP nên và cần được thay đổi. “Chúng ta đã có những quả chanh trong tay và giờ hãy pha chế thành những cốc nước chanh”. Nhưng trong trả lời phỏng vấn vừa qua, bà cho rằng, những quả chanh vẫn nằm đó và chưa trở thành những cốc nước chanh thơm mát.
Cụ thể, 3 nội dung mà bà tỏ ra khá thất vọng gồm: Thực thi chống thao túng tiền tệ; Lợi ích cho các công ty dược phẩm; và các tác động đối với công nhân Mỹ.
TPP được xem đóng vai trò quan trọng trong chiến lược xoay trục của Hoa Kỳ sang khu vực châu Á – TBD và cũng là cách để chính quyền Tổng thống Obama sửa chữa những sai lầm của Hiệp định Tự do Thương mại Bắc Mỹ (NAFTA), đặc biệt bằng cách thêm vào các chương đòi hỏi các nước thành viên phải cải thiện điều kiện lao động và thực hiện các tiêu chuẩn về môi trường.
Nhưng thỏa thuận này vẫn gặp phải sự phản đối mạnh mẽ của những người theo chủ nghĩa tự do ở Hoa Kỳ - đặc biệt là các công đoàn lao động vì họ sợ Hoa Kỳ sẽ để “chảy máu” nhiều hơn về việc làm và tiền lương cho các quốc gia thành viên đang trả lương cho người lao động thấp hơn.
TPP là dạng hiệp định mở, cho phép sửa đổi để giải quyết các vấn đề liên quan tới thương mại mới phát sinh trong tương lai. Khi hiệp định được thực hiện đầy đủ, thuế suất của hầu hết các loại hàng hóa sẽ được dỡ bỏ. Nhưng trước khi chính thức có hiệu lực, TPP cần được ký kết và phê chuẩn bởi 12 quốc gia tham gia.
Đây là một tiến trình có thể kéo dài nhiều tháng. Riêng tại Mỹ, giới phân tích cho rằng, việc bỏ phiếu thông qua có thể phải chờ đến năm 2016. Tổng thống Barack Obama có thể sẽ phải đối mặt với các cuộc tranh luận và phản đối gay gắt để trước khi có được sự phê chuẩn của lưỡng viện Mỹ.