Hối lộ kinh doanh: Phạt tiền đã đủ răn đe?
Trong báo cáo, số tiền dùng để hối lộ được các chi nhánh của Goodyear lưu vào biên bản rằng: “số tiền đó là những chi phí kinh doanh hợp pháp”.
Trong khi đó, những lần giao dịch của các chi nhánh Goodyear thực tế đã vi phạm FCPA – một đạo luật chống tham nhũng của Mỹ. FCPA nghiêm cấm các công ty Mỹ hối lộ giới quan chức chính phủ nước ngoài hoặc giám đốc các công ty nước ngoài để giành hợp đồng hoặc có được hoạt động kinh doanh.
Ngay khi SEC công bố sai phạm của Goodyear thì trên TTCK, cổ phiếu của Goodyear chỉ còn 27,13 USD. Kết quả này khiến nhiều NĐT bàng hoàng, nhưng nó không nằm ngoài dự đoán của Ủy ban. Nói như ông Scott Friestad, Phó chủ tịch Ủy ban Chứng khoán, Goodyear đang phải trả giá cho tất cả các lợi nhuận thu được trong kinh doanh từ hành vi trái phép: hối lộ các quan chức nước ngoài cũng như nhân viên của các công ty thương mại ở Angola và Kenya.
Về phía Goodyear, DN cũng đưa tin rằng công ty họ đã đầu tư nội bộ vào năm 2011, sau khi nhận được thông tin về những khoản chi không chính đáng ở Angola và Kenya. “Vì là sai phạm của chi nhánh, nên công ty này cũng tự nguyện phơi bày các kết quả của vụ đầu tư nội bộ nêu trên với Ủy ban Chứng khoán và Bộ Tư pháp của Mỹ, đồng thời cũng tự nguyện hợp tác với các bản án mà chính phủ sẽ đưa ra”, Goodyear cho biết.
Thực ra, đây không phải lần đầu tiên một DN niêm yết vi phạm về luật chống tham nhũng của Mỹ. Vào khoảng tháng 11/2014, SEC cũng phơi bày tội trạng của Rio-Rad Laboratories.
Công ty Bio-Rad Laboratories Inc. bị cáo buộc giả mạo chứng từ để che giấu các khoản thanh toán và đã trả 7,5 triệu USD tiền hối lộ cho các quan chức tại ba quốc gia là Nga (4,6 triệu USD), Thái Lan (hơn 700 ngàn USD) và Việt Nam (2,2 triệu USD) trong giai đoạn 2005 - 2010 để giành hợp đồng.
SEC cùng Bộ Tư pháp Hoa Kỳ công bố rằng Bio-Rad, công ty có trụ sở tại Hercules, California đã đồng ý trả tiền phạt hình sự 14,35 triệu USD cho Bộ Tư pháp và 40,7 triệu USD cho SEC để tránh bị truy tố.
Theo Bộ Tư pháp Mỹ và SEC, các công ty con của Bio-Rad ở châu Âu và châu Á đã hối lộ các quan chức nhà nước từ năm 2005 - 2010 thông qua các công ty trung gian “ma”. Ban lãnh đạo Bio-Rad đã bỏ qua các khoản chi này mặc dù họ rõ ràng phải biết được về chúng, theo các nhà điều tra. Một công ty trung gian ở Nga thậm chí đã sử dụng địa chỉ “ma” vốn là trụ sở của một cơ quan nhà nước ở Nga, theo SEC.
Bộ này cho biết thêm, Bio-Rad thú nhận công ty con của họ tại Pháp là Bio-Rad SNC đã chi tiền dưới danh nghĩa hoa hồng cho các đại lý kinh doanh ở Nga nhằm hối lộ để giành các hợp đồng của Bộ Y tế Nga. Ngoài ra, các công ty con khác của Bio-Rad ở châu Á cũng bị cáo buộc sử dụng những trung gian ở Việt Nam và Thái Lan để giành hợp đồng nhờ vào các khoản hối lộ và hoa hồng bất hợp pháp.
Theo thỏa thuận với Bộ Tư pháp, Bio-Rad đã được phép tránh bị truy tố hình sự để đổi lại việc công ty này phải báo cáo định kỳ về khâu tuân thủ luật lệ trong thời gian hai năm một lần. Công ty này cũng cần phải tiếp tục có tiến bộ trong một chương trình tuân thủ được sửa đổi và kiểm soát nội bộ vốn để ngăn chặn hành vi vi phạm FCPA.
Theo Chủ tịch Bio-Rad Norman Schwartz, khi đó ông hài lòng vì vụ dàn xếp đã giải quyết cuộc điều tra FCPA và khép lại vấn đề này của họ”. “Các hành động mà chúng tôi phát hiện hoàn toàn trái với văn hóa, giá trị và chuẩn mực đạo đức trong hoạt động kinh doanh của chúng tôi”, ông Schwartz nói trong một thông báo. Bio-Rad cũng thông báo đã sa thải các nhân viên dính líu đến vụ bê bối hối lộ này.
Thực tế, Bộ Tư pháp cho biết họ không truy tố Bio-Rad chủ yếu là do công ty đã tự nguyện tiết lộ các hành vi sai trái cho chính phủ và đã hợp tác đầy đủ trong cuộc điều tra. Và bản án này có lẽ cũng đang được thực thi với Goodyear.
Tuy nhiên, với một số nhà kinh doanh, vấn đề đang được đặt dấu chấm hỏi ở đây là: liệu hình phạt 1,6 triệu USD có thích đáng so với 3,2 triệu USD tiền hối lộ? Và liệu hình phạt này có đủ nặng để có thể răn đe và giảm bớt vấn nạn hối lộ này hay không?