Hợp tác để thành công

	Nâng cao chất lượng quản trị của HTX để sử dụng hiệu quả vốn tín dụng NH
	Mô hình kinh tế HTX hiệu quả

Tại Việt Nam, HTX đã đóng vai trò quan trọng, đặc biệt trong phát triển nông nghiệp. Bên cạnh đó, thì HTX còn hoạt động và phát triển rất hiệu quả ở nhiều lĩnh vực ngành nghề kinh tế khác. Điều đó khẳng định mô hình HTX đang có sự phát triển mạnh mẽ. Đặc biệt, sự hợp tác với các tổ chức trên thế giới, nhất là Liên đoàn HTX Raiffeisen CHLB Đức (DGRV) thời gian qua đã đem lại nhiều thành công.

Ông Ulrich Werner, chuyên gia của DGRV chia sẻ kinh nghiệm về mô hình HTX

Tại Việt Nam, Luật HTX năm 2012 (thay thế Luật HTX 2003) được Quốc hội khóa XIII thông qua vào ngày 20/11/2012 và chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2013. Đến nay đã có rất nhiều HTX trên cả nước được thành lập và đem lại nhiều thành công. Cùng với việc phát triển số lượng, trong những năm qua, hiệu quả sản xuất kinh doanh của các HTX cũng đã được nâng cao, hoạt động HTX có nhiều đổi mới, số HTX có lãi nhiều hơn, mức lãi trung bình trong 1 HTX cao hơn.

Theo Liên minh HTX Việt Nam, hiện nay khu vực kinh tế hợp tác, HTX của Việt Nam có 50 Liên hiệp HTX, hơn 2 vạn HTX và 15 vạn tổ hợp tác với khoảng 13,5 triệu thành viên, hơn 30 triệu người tham gia. Quy mô của các HTX cũng khác nhau, phụ thuộc vào đặc thù của từng vùng, miền.

Bình quân 1 HTX nông nghiệp có 660 thành viên, tỷ lệ hộ nông dân tham gia HTX nông nghiệp chiếm 75%, trong khi đó phần lớn các HTX tiểu thủ công nghiệp chỉ có quy mô 10 - 20 xã viên. Riêng trong lĩnh vực nông nghiệp, hiện cả nước có hơn 10.000 HTX nông nghiệp, thu hút khoảng 45% lao động. Tuy nhiên, cũng còn nhiều HTX hoạt động chưa đạt hiệu quả mong muốn, các thành viên vẫn sản xuất theo phương thức tự phát, tự cung, tự cấp…

Trong những năm qua, DGRV đã có nhiều chương trình hợp tác, hỗ trợ phát triển, xây dựng cấu trúc hệ thống HTX tại Việt Nam. Thông qua các hoạt động hội thảo, tọa đàm, tư vấn về chính sách cho các cơ quan cấp trung ương, DGRV còn hỗ trợ phát triển một khuôn khổ pháp lý phù hợp cho các HTX. Qua đó, giúp các HTX hoạt động hiệu quả hơn, với mục đích kết nối mạnh mẽ khu vực kinh tế HTX tham gia vào sự phát triển kinh tế thị trường của đất nước.

Chia sẻ kinh nghiệm mô hình HTX ở Đức, ông Ulrich Werner, chuyên gia của DGRV cho biết, cho đến nay, CHLB Đức vẫn duy trì một hệ thống HTX mạnh, kinh tế HTX được coi là một bộ phận thiết yếu và có những đóng góp quan trọng vào kinh tế nông thôn nói riêng và kinh tế quốc dân nói chung.

Đặc biệt, các HTX nông nghiệp của Đức đang nắm thị phần cao đối với rất nhiều sản phẩm nông nghiệp quan trọng. Theo quy định của pháp luật, các HTX nông nghiệp Đức cũng như HTX trong các lĩnh vực khác được coi là một loại hình DN, hoạt động như DN và bình đẳng với các loại hình DN khác trong lĩnh vực nông nghiệp.

Ông Ulrich Werner cho rằng, các dịch vụ, sản phẩm cũng như hoạt động kinh doanh nói chung của HTX phải đem lại lợi ích kinh tế trực tiếp và lâu dài cho xã viên. Đây chính là lý do để HTX được thành lập, được duy trì để tồn tại và phát triển. Vì vậy các xã viên tự nguyện tham gia, gắn bó và có trách nhiệm với HTX.

Trong nền kinh tế thị trường, cạnh tranh hàng hóa ngày càng gay gắt, các sản phẩm nông nghiệp của nông dân làm ra rất khó khăn về đầu ra. Đây cũng chính là vấn đề mà chính các HTX rất quan tâm và chủ động hỗ trợ các thành viên, giúp họ có lợi nhất. Chính vì thế, nên thành viên của các HTX ở Đức khá đông.

Ông Christian Staacke, Phó Giám đốc dự án DGRV ở Việt Nam cho biết, mô hình kinh tế HTX kiểu mới là một loại hình DN được thành lập trên cơ sở hợp tác tự nguyện giữa cá nhân và pháp nhân, cùng chia sẻ với nhau ít nhất một lợi ích kinh tế hoặc xã hội, hay văn hóa chung.

Ở Đức, các HTX đều hoạt động trên ba nguyên tắc cơ bản đó là tự trợ giúp, tự quản lý và tự chịu trách nhiệm. Theo đó nguyên tắc tự trợ giúp là các thành viên có cùng nhu cầu ngồi lại với nhau và tương trợ lẫn nhau để cùng giải quyết những khó khăn chung. Lợi ích của các thành viên phải đạt được một cách độc lập và không bị ảnh hưởng bởi sự trợ giúp từ bên ngoài hay các cơ quan Nhà nước. Với nguyên tắc tự quản lý, cấu trúc của HTX dựa trên điều lệ, quy chế.

Trong đó, mọi thành viên đều có thể trở thành thành viên của Ban giám đốc hoặc HĐQT thông qua bầu cử trong Đại hội thành viên. Mỗi thành viên chỉ có một phiếu bầu không phụ thuộc vào số lượng vốn góp. Nguyên tắc tự chịu trách nhiệm buộc tất cả các thành viên phải có sự đóng góp khi tham gia HTX. Trong đó đều phải chịu trách nhiệm cho sự thành công hay thất bại của HTX.

Có thể thấy, trong thời gian qua, các hoạt động hỗ trợ phát triển HTX của DGRV ở Việt Nam đạt nhiều kết quả tốt đẹp và mở ra nhiều cơ hội. Đặc biệt tại khu vực nông nghiệp nông thôn, vai trò của HTX là rất lớn giúp các hộ nông dân phát triển vươn lên làm giàu, góp phần đem lại thành công mới cho mô hình HTX kiểu mới ở Việt Nam.