Hụt vốn đối ứng, nhiều dự án khó vay
Những ngày đầu tháng 2/2015, UBND tỉnh Đồng Nai tổ chức đợt kiểm tra thực tế các dự án nhà ở xã hội (NOXH), nhà ở cho công nhân tại TP. Biên Hòa. Kết quả kiểm tra cho thấy, trong tổng số 91 dự án NOXH trên địa bàn đang được triển khai thì chỉ có 23 dự án kịp thời hoàn thành theo tiến độ, gần 70 dự án còn lại đều đang phải ngừng thi công vì chủ đầu tư gặp khó khăn về vốn.
Do thiếu vốn đối ứng, nhiều dự án NOXH đã “treo” 4-5 năm, không thể hoàn thiện |
Trăm dâu đổ đầu… ngân sách
Tìm hiểu thực tế một số dự án đang phải tạm ngưng thi công tại địa bàn các phường Tam Hòa, Bửu Long (thuộc TP. Biên Hòa), phóng viên TBNH ghi nhận hầu hết các dự án này hiện không thể vay được vốn từ các NH vì chủ đầu tư đã hết vốn đối ứng sau khi triển khai một số khâu đoạn như giải tỏa mặt bằng và đầu tư nền móng.
Ông Nguyễn Khắc Sơn, Giám đốc Công ty Đầu tư và Phát triển đô thị Sơn An - chủ đầu tư Dự án nhà ở dành cho người thu nhập thấp tại phường Tam Hòa cho biết, theo kế hoạch đáng lẽ dự án của DN đã hoàn thành từ cuối năm 2014. Tuy nhiên do số tiền huy động được từ nguồn vốn góp của khách hàng mua nhà chỉ được khoảng 20 tỷ đồng nên dự án mới chỉ triển khai được phần móng và 2 tầng nền. Năm 2010, công ty đã làm thủ tục xin vay gói 30.000 tỷ đồng từ VietinBank nhưng không được chấp thuận do thiếu vốn đối ứng và NH này lo ngại khả năng tiêu thụ các căn hộ trong dự án.
“Hiện chúng tôi đang tiếp tục làm thủ tục vay tiền từ MHB. Tuy nhiên, khả năng vay được vốn là khá thấp vì dự án chưa thuyết phục được NH về thanh khoản đầu ra. Chúng tôi đang mong muốn chính quyền địa phương xem xét nếu được thì có thể trích một phần ngân sách để mua lại khoảng 20% số lượng căn hộ của dự án để làm NOXH hoặc nhà ở tái định cư. Được như vậy, dự án mới có thể có nguồn vốn mới để tiếp tục đầu tư hoàn thiện” - ông Sơn cho biết.
Tương tự trường hợp của Công ty An Sơn, nhiều chủ đầu tư các dự án NOXH tại các địa bàn quận 7, quận 12 (TP. Hồ Chí Minh) cũng đang rơi vào tình trạng hết vốn đối ứng và khó có khả năng vay từ các NH nếu không được ngân sách địa phương tiếp sức.
Đại diện một DN có dự án tại quận 7 cho hay, theo các quy định hiện hành của Luật Nhà ở thì nguồn vốn đầu tư xây dựng NOXH chủ yếu đến từ các nguồn chính là: tiền thu được từ việc bán, cho thuê, cho thuê mua nhà ở thuộc sở hữu Nhà nước và trích từ 30% - 50% tiền sử dụng đất hoặc từ vốn ngân sách. Thế nhưng, thực tế hiện nay “chiếc bánh” ngân sách phải “xẻ” cho nhiều lĩnh vực, tiền thu được từ việc bán, cho thuê nhà thì phải sử dụng cho nhiều mục đích khác. Vì thế số tiền còn lại đầu tư cho các dự án NOXH là không nhiều và được giải ngân khá chậm.
Thêm vào đó, theo những quy định tại Nghị định 71/2010/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Nhà ở thì các chủ đầu tư dự án NOXH do vốn ngân sách đầu tư chỉ được cho thuê, không được mua bán. Vì thế cũng hạn chế việc huy động vốn đối ứng của DN khi triển khai các dự án này.
Theo thống kê của Sở Xây dựng TP. Hồ Chí Minh, hiện trên địa bàn thành phố có 62 dự án với khoảng gần 70.000 căn hộ dành cho các đối tượng gồm công nhân, cán bộ công nhân viên chức... thuê hoặc thuê mua. Mục tiêu của ngành xây dựng TP. Hồ Chí Minh là trong năm 2015 sẽ triển khai khoảng 20 dự án NOXH các loại.
Tuy nhiên, một đại diện của Sở này cho biết, khả năng đến hết năm 2015 sẽ chỉ có 7 dự án được hoàn thành, đạt khoảng 35% so với chỉ tiêu. Còn lại 13 dự án sẽ hoàn thành sau năm 2015 vì nguyên nhân chính là vốn ngân sách và vốn đối ứng của chủ đầu tư không đủ để triển khai hoàn thiện.
Hé mở nhiều kỳ vọng thay đổi
Tại cuộc làm việc ở Đồng Nai trong dịp Tết Nguyên đán Ất Mùi, ông Trịnh Đình Dũng - Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, Bộ này sẽ xem xét một số giải pháp mới nhằm tháo gỡ các khó khăn giúp công nhân mua nhà ở trong thời gian tới. Trong đó, sẽ kiến nghị Chính phủ bổ sung đối tượng được vay vốn ưu đãi từ gói tín dụng 30.000 tỷ đồng đối với hộ gia đình, cá nhân tham gia đầu tư xây dựng NOXH để cho thuê, cho thuê mua và để bán cho các đối tượng là công nhân, người lao động tại các khu công nghiệp.
Để khuyến khích các nhà đầu tư tham gia xây dựng NOXH, Bộ Xây dựng sẽ kiến nghị Chính phủ cho phép chủ đầu tư các dự án, kể cả các hộ gia đình cá nhân, phát triển nhà ở để bán, cho thuê, cho thuê mua đối với công nhân, được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất; giảm 50% mức thuế suất thuế giá trị gia tăng; miễn giảm thuế thu nhập DN đối với thu nhập từ hoạt động đầu tư, kinh doanh nhà ở cho công nhân, được vay vốn tín dụng ưu đãi hoặc được bù lãi suất theo quy định.
Trong khi đó, tại TP. Hồ Chí Minh, ngành xây dựng cũng vừa đề xuất một phương án cụ thể hơn để tăng thanh khoản cho các dự án NOXH và giúp cho các chủ đầu tư huy động được nguồn tiền từ người mua nhà là cán bộ, công chức, viên chức đang làm việc trong các cơ quan hành chính sự nghiệp khu vực hưởng lương ngân sách thành phố.
Theo lập luận của Sở Xây dựng TP. Hồ Chí Minh, hiện nay các quy định về việc vay vốn từ gói tín dụng 30.000 tỷ đồng không cho phép các NH cho vay để mua NOXH mà chỉ cho vay để thuê hoặc thuê mua. Vì thế, các đối tượng là công chức, viên chức nêu trên sẽ không được vay vốn ưu đãi lãi suất để mua NOXH.
Trước bất cập này, Sở Xây dựng kiến nghị chính quyền địa phương giao cho Quỹ Phát triển nhà ở TP. Hồ Chí Minh tiếp nhận nguồn dư nợ của các NHTM Nhà nước để cho vay lại từ nguồn của Quỹ với lãi suất 6%/năm, giữ ổn định trong 10 năm. Sở Xây dựng TP. Hồ Chí Minh cũng đề xuất, nếu sau ngày 15/4/2016 lãi suất do NHNN công bố thấp hơn 6% sẽ áp dụng theo lãi suất mới.
Ngân sách vẫn “thiếu nợ” NOXH Ông Đỗ Phi Hùng, Phó giám đốc Sở Xây dựng TP. Hồ Chí Minh cho rằng, cơ chế chính sách hiện nay chưa thực sự ưu đãi hoặc có nhiều quy định vẫn khó thực hiện. Cụ thể về vốn, ngân sách vẫn chưa dành khoảng 30 - 50% tiền sử dụng đất để đầu tư xây dựng NOXH theo quy định của Luật Nhà ở để phát triển Quỹ NOXH do Nhà nước đầu tư. Về quy hoạch, hệ số sử dụng đất quy định đã cho phép tăng 1,5 lần nhưng khó thực hiện vì liên quan đến dân số đã được phân bổ trong các đồ án quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/2000, đã được phê duyệt tại hầu hết các quận, huyện. Thêm vào đó, dù được miễn nộp tiền sử dụng đất, nhưng hiện nay các chủ đầu tư vẫn phải bỏ ra khoản lớn chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng, nên giá thành NOXH vẫn còn cao so với khả năng tài chính của các hộ dân thu nhập thấp, tiền bồi thường không đủ để mua lại nhà ở. |