Khi người trẻ du nhập lễ hội
Sắp diễn ra lễ hội “Vui Giáng Sinh - Chào năm mới 2018” | |
Những cuộc “xâm thực” của lễ hội ngoại lai |
Theo thống kê của Bộ VH-TT và DL, hiện cả nước có khoảng 10 lễ hội du nhập từ nước ngoài, chiếm 0,13% trong tổng số các loại lễ hội. Nhìn chung, các lễ hội du nhập thể hiện sự hội nhập mang tính tự nhiên và thú vị. Khi thế giới không có bức tường ngăn cách thì sự giao lưu, hòa nhập sẽ tạo nên sự phong phú cho đời sống văn hóa người Việt.
Những năm gần đây nhiều bạn trẻ Việt rất hứng khởi với một số lễ hội hóa trang có nguồn gốc từ nước ngoài |
Thực tế, một số lễ hội hiện nay như Valentine (Lễ tình nhân), Noel (Lễ giáng sinh), Halloween (Lễ hội hóa trang)… đã được coi như một phần đời sống tinh thần của chúng ta vào dịp cuối năm. Sự kiện này đã thu hút được một bộ phận nhân dân, tạo thêm nét đẹp văn hóa trong đời sống của chúng ta.
Tuy nhiên, hiện nay tham gia các lễ hội này chủ yếu là giới trẻ, không ít trường hợp chỉ là chạy theo xu hướng thời thượng. Ngày lễ đầu tiên của phương Tây lấn át vào Việt Nam phải kể đến là Noel. Nhiều ý kiến cho rằng, Noel bây giờ không còn đơn thuần là một ngày lễ mang tính tôn giáo, nó dành cho tất cả ai muốn... ham vui.
Một kiểu lễ hội tương tự dành cho những người "ham vui" được du nhập từ nước ngoài chính là Halloween. Vào dịp này, những trang mạng xã hội tràn ngập hình ảnh của đêm hội ma, đi đến đâu cũng bắt gặp những hình ảnh ma quái, máu me ghê rợn... Tự hỏi không biết từ khi nào ở Việt Nam xuất hiện những loại hình này và liệu có thật phù hợp với văn hóa Việt hay không?
"Quá đà" không kém là Lễ tình nhân 14/2. Ngày này thì khỏi phải bàn, hoa ngập tràn đường phố. Tiếp đó là những ngày lễ từ lớn đến nhỏ cũng bắt đầu rầm rộ kéo về như Lễ tạ ơn (thứ năm, tuần thứ tư của tháng 11), Ngày của mẹ (chủ nhật thứ hai của tháng 5), Ngày của cha (chủ nhật thứ ba của tháng 6)...
Trong khi đó, dường như chúng ta quên mất một điều ở ta cũng có những ngày lễ tương tự, những ngày lễ truyền thống vô cùng đặc sắc, chỉ khác chăng nó không được "gắn mác" nước ngoài.
Chưa kể, một bộ phận không nhỏ trong giới trẻ hiện nay hoan hỉ đón Noel và Tết tây, nhưng lại "trốn" Tết Nguyên đán vì cho rằng Tết truyền thống có nhiều thủ tục rườm rà khiến họ mệt mỏi. Hiện tượng giới trẻ đi du lịch vào đúng dịp Tết Nguyên đán không còn là chuyện lạ.
Nhắc đến những lễ hội du nhập từ nước ngoài thì có lẽ Nhật Bản là đất nước có nền văn hóa được giới trẻ Việt cực kỳ mến mộ. Không kể lễ hội Hoa anh đào thì những lễ hội khác như: Obon; Genki; Fuji Matsuri... cũng thường xuyên được tổ chức ở Việt Nam.
Nhắc đến Obon - lễ hội có ý nghĩa tương tự như lễ Vu lan tại Việt Nam được tổ chức hàng năm tại Nhật Bản để tưởng nhớ về tổ tiên và sum họp gia đình. Khi lễ hội này đến Việt Nam, người dân Hà Nội được chứng kiến nhiều hoạt động mang đậm màu sắc văn hóa Nhật Bản như: diễu hành và biểu diễn Bon Odori, Yosakoi và các điệu múa truyền thống khác của Nhật Bản; trình diễn võ thuật (kendo, aikido, judo...); lễ dâng lửa; con đường đèn lồng; trưng bày truyện tranh, thời trang Nhật Bản; game show về phim hoạt hình và văn hóa Nhật Bản...
Trong khi đó, lễ hội Genki cũng mang đến một không gian đậm đà bản sắc văn hóa Nhật Bản ngay tại Hà Nội. Lễ hội này luôn thu hút lượng lớn giới trẻ Việt tham gia. Tuy vậy, lượng "khán giả" của Genki cũng không thể cạnh tranh nổi với Fuji Matsuri.
Trong những năm gần đây, Fuji Matsuri cũng được tổ chức tại Việt Nam với mục đích giao lưu trao đổi văn hóa giữa 2 nước. Trong khuôn khổ lễ hội, cosplay (lễ hội hóa trang) cũng là tiết mục không thể bỏ qua. Và có lẽ mọi vấn đề rắc rối bắt đầu từ đây... Không cần nhắc lại thì giới trẻ Việt đều biết cosplay "nguy hại" như thế nào nếu bị biến tướng.
Và không ít lần, cộng đồng trào lưu cosplay đã bị mất điểm nặng nề bởi hành động tốc váy cực kỳ phản cảm của một cosplayer nữ tại một lễ hội Cosplay được tổ chức tại TP.HCM. Ngay sau khi những bức hình này được đăng tải, cô gái cosplay phản cảm này đã tạo ra một "cuộc chiến" trên mạng xã hội. Dẫu sao, những hành động không phù hợp với văn hóa Việt đã khiến trào lưu cosplay nhận thêm "điểm trừ" từ công chúng.
Một bạn trẻ đang theo học tại một trường Đại học ở Hà Nội chia sẻ, dù thế nào đi chăng nữa cũng không thể hòa nhập với tất cả lễ hội, văn hóa ngoại. Mỗi quốc gia đều có lịch sử và văn hoá của riêng mình, đôi khi nó khá giống nhau. Đúng là Việt Nam cũng có ngày lễ “ma”, đó là ngày rằm tháng Bảy với lễ cúng cô hồn. Nhưng cách thức lại khác, còn ngày lễ Halloween ở phương Tây thì đã thay đổi khá nhiều so với ý nghĩa gốc của nó.
Và dường như nó thích hợp với văn hoá của người phương Tây hơn là người phương Đông. Và vì thế mới thấy, vấn đề du nhập lễ hội đồng nghĩa với việc tiếp xúc nền văn hóa ngoại là điều nên làm. Tuy vậy, giới trẻ cũng nên nhắc nhở nhau để đừng bị tha hóa, lai căng và mất gốc.