Khơi rộng huyết mạch tín dụng trong nền kinh tế
Tích cực triển khai các chương trình tín dụng theo chỉ đạo của Chính phủ | |
Tín dụng dè chừng lạm phát |
Để nâng cao khả năng tiếp cận nguồn vốn ngân hàng, cải thiện chỉ số tiếp cận tín dụng, qua đó tạo môi trường kinh doanh thuận lợi và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia theo chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết 19-2017/NQ-CP ngày 6/2/2017, thời gian qua, bên cạnh việc triển khai đồng bộ các giải pháp như hoàn thiện khuôn khổ pháp lý hoạt động cho vay, điều hành chính sách tiền tệ, tín dụng linh hoạt, NHNN cũng đã quyết liệt triển khai các chương trình tín dụng đặc thù nhằm hỗ trợ người dân và doanh nghiệp về vốn để duy trì và phát triển sản xuất kinh doanh.
Ngày càng nhiều hình thức kết nối mới giữa NH và DN |
Gia tăng cơ hội tiếp cận tín dụng
Nâng cao khả năng tiếp cận nguồn vốn ngân hàng, cải thiện chỉ số tiếp cận tín dụng, qua đó tạo môi trường kinh doanh thuận lợi và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia đã trở thành những cụm từ quen thuộc trong các cuộc họp, hội nghị, hội thảo của ngành Ngân hàng.
Đây không chỉ là điều mà xã hội mong muốn hướng tới, mà hơn cả, đó là quan điểm chỉ đạo xuyên suốt của người đứng đầu ngành được thể hiện trong các kế hoạch hành động xuyên xuốt cho từng giai đoạn, cũng như từng năm đang được các đơn vị trong NHNN và các TCTD trong hệ thống ngân hàng tích cực hiện thực hóa.
Cùng với những khó khăn mang tính thời điểm của nền kinh tế đang dần qua, câu chuyện nâng cao khả năng tiếp cận nguồn vốn ngân hàng, cải thiện chỉ số tiếp cận tín dụng của NHNN cũng được nâng lên một cấp độ mới, mang tầm nhìn rộng hơn với trọng tâm gia tăng khả năng tiếp cận vốn cho người dân và DN.
Điều này có thể nhìn rất rõ trong Quyết định 259/QĐ-NHNN ngày 28/2/2017 góp thêm những hiệu ứng mới trong hoạt động của ngành Ngân hàng, góp phần cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, hỗ trợ và phát triển DN năm 2016-2017, định hướng đến năm 2020.
6 nhóm giải pháp đã được NHNN quyết liệt và đồng bộ triển khai trong toàn hệ thống. Trong đó tập trung cải thiện và minh bạch hóa thông tin tín dụng; cải thiện chỉ số chiều sâu quyền pháp lý và chiều sâu thông tin tín dụng nhằm nâng cao chỉ số tiếp cận tín dụng; Xây dựng chính sách hỗ trợ phát triển các dịch vụ tài chính – ngân hàng; Giải pháp nâng cao năng lực của hệ thống ngân hàng.
NHNN đã hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về hoạt động cho vay của TCTD bằng Thông tư 39/2016/TT-NHNN ngày 30/12/2016. Theo đó, cho phép TCTD tăng thẩm quyền tự quyết cho vay, không giới hạn mục đích vay vốn, đồng thời bổ sung thêm nhiều phương thức cho vay mới phù hợp với thực tế nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho khách hàng tiếp cận nguồn vốn vay ngân hàng.
NHNN cũng đã chỉ đạo các TCTD ưu tiên tập trung vốn cho các lĩnh vực sản xuất, lĩnh vực ưu tiên; làm việc trực tiếp với khách hàng vay vốn để tháo gỡ khó khăn, đổi mới quy trình, rút ngắn thời gian giải quyết cho vay theo hướng bãi bỏ các thủ tục hành chính không phù hợp, nâng cao khả năng thẩm định, giải quyết nhu cầu vay vốn của người dân, DN nhanh, gọn song vẫn đảm bảo an toàn vốn vay.
Đồng thời, cắt giảm các khoản phí, chi phí không cần thiết, tạo điều kiện thuận lợi cho DN và người dân tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng phục vụ sản xuất, kinh doanh. Các biện pháp giảm lãi suất cho vay như thực hiện điều chỉnh giảm mức lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND đối với các lĩnh vực ưu tiên tiếp tục được triển khai. NHNN đã kịp thời chỉ đạo các TCTD thực hiện các giải pháp hỗ trợ người dân, DN để khắc phục khó khăn.
Các TCTD xây dựng quy trình thu thập, khai thác thông tin về đánh giá tín nhiệm, hoạt động của khách hàng để nâng cao hiệu quả thẩm định và đánh giá mức độ tín nhiệm của khách hàng vay. Qua đó tăng cường khả năng cho vay không có bảo đảm bằng tài sản nhằm giải quyết khó khăn về tài sản đảm bảo cho người dân.
Tăng chiều sâu bằng chính đặc thù
Không chỉ giải quyết nút thắt tín dụng bằng các chính sách, chính việc lắng nghe, thấu hiểu tâm tư của người dân và DN qua Chương trình kết nối ngân hàng – DN và chương trình bình ổn giá đã giúp TCTD nắm bắt khó khăn, vướng mắc của từng DN, từ đó có giải pháp tháo gỡ kịp thời cho phù hợp với đặc thù hoạt động của DN, tạo điều kiện cho các DN tiếp cận nguồn vốn vay với lãi suất hợp lý phục vụ phát triển sản xuất kinh doanh.
Chỉ riêng trong năm 2017, ngành Ngân hàng đã phối hợp với chính quyền địa phương tại các tỉnh, thành phố tổ chức trên 370 buổi gặp gỡ, đối thoại giữa ngân hàng và DN trong năm 2017, qua đó đã giải ngân cho hơn 60.000 khách hàng với tổng số tiền trên 800.000 tỷ đồng; gia hạn nợ, cơ cấu lại kỳ hạn trả nợ, giảm lãi suất cho vay đối với các khoản vay cũ cho gần 4.000 DN và hơn 9.000 khách hàng khác.
Trong 6 tháng đầu năm 2018, NHNN chi nhánh các tỉnh/thành phố đã phối hợp với chính quyền địa phương tổ chức trên 300 buổi gặp gỡ, đối thoại giữa ngân hàng và DN. Qua chương trình, các ngân hàng đã giải ngân hơn 210.000 tỷ đồng cho hơn 20.000 DN và một số đối tượng khác; thực hiện các giải pháp cơ cấu lại kỳ hạn trả nợ, giảm lãi suất cho vay đối với các khoản vay cũ cho gần 1.900 DN và gần 600 khách hàng khác, giúp tháo gỡ khó khăn cho khách hàng vay vốn ổn định sản xuất.
Các chương trình tín dụng nhằm hỗ trợ người dân, DN tiếp cận vốn vay ngân hàng phục vụ sản xuất, kinh doanh tiếp tục được đẩy mạnh. Như trong lĩnh vực phát triển nông nghiệp-nông thôn, bên cạnh việc triển khai có hiệu quả Nghị định số 55/2015/NĐ-CP ngày 9/6/2015 của Chính phủ, NHNN đang trình Chính phủ Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 55/2015/NĐ-CP, trong đó có nội dung nâng mức cho vay không có tài sản bảo đảm đối với cá nhân, hộ gia đình; mở rộng đối tượng được hưởng chính sách cho vay khuyến khích phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.
NHNN cũng đã tích cực triển khai và chỉ đạo các TCTD triển khai nhiều chương trình, chính sách tín dụng đối với các lĩnh vực sản xuất nông nghiệp theo chỉ đạo của Chính phủ như: Chương trình cho vay khuyến khích phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp sạch; Chính sách tín dụng hỗ trợ ngư dân đánh bắt xa bờ; Chính sách cho vay giảm tổn thất trong nông nghiệp; Cho vay tái canh cà phê tại các tỉnh Tây Nguyên giai đoạn 2014 - 2020; Chính sách tín dụng đối với lĩnh vực thủy sản nhằm hỗ trợ người nuôi tôm và cá tra gặp khó khăn.
Với DNNVV, NHNN luôn xác định đây là một trong 5 lĩnh vực ưu tiên cần đầu tư vốn để phát triển và đã triển khai nhiều giải pháp, chính sách nhằm hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho DNNVV trong việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng như: cho vay DNNVV có bảo lãnh của Ngân hàng Phát triển Việt Nam và Quỹ bảo lãnh tín dụng cho DNNVV; Phối hợp với các bộ, ngành liên quan trong xử lý khó khăn vướng mắc, hoàn thiện các cơ chế bảo lãnh tín dụng.
Hiện NHNN cũng đang xây dựng dự thảo Thông tư hướng dẫn các TCTD phối hợp với Quỹ bảo lãnh tín dụng trong cho vay có bảo lãnh của Quỹ bảo lãnh tín dụng theo Nghị định 34/2018/NĐ-CP ngày 8/3/2018 về việc thành lập, tổ chức và hoạt động của Quỹ bảo lãnh tín dụng cho DNNVV.
Bức tranh tín dụng toàn hệ thống ngân hàng phản ánh rõ nét kết quả này với con số dư nợ tín dụng đến ngày 31/5/2018 đạt trên 6,7 triệu tỷ đồng, tăng 6,16% so với cuối năm 2017, đã góp phần đưa GDP quý I tăng 7,38%, mức tăng cao nhất cùng kỳ trong 10 năm qua. Cơ cấu tín dụng cũng cho thấy dòng vốn đã tập trung cho các ngành sản xuất, kinh doanh, là động lực của tăng trưởng kinh tế: dư nợ tín dụng đối với ngành nông, lâm thủy sản ước tăng 6,8%; dư nợ tín dụng đối với ngành công nghiệp và xây dựng ước tăng 6,83%; dư nợ tín dụng đối với ngành thương mại và dịch vụ ước tăng 5,7%.
Tuy nhiên, để cơ hội tiếp cận tín dụng của người dân và DN được cải thiện hơn nữa, cần sự chung tay của các bộ ngành địa phương tháo gỡ khó khăn cho người dân, DN về các điều kiện kinh doanh như chính sách đất đai, thuế...
Đặc biệt đối với cho vay lĩnh vực nông nghiệp nông thôn, thì tài sản đảm bảo cho khoản vay thường là đất nông nghiệp có giá trị thấp, trong khi tài sản trên đất nông nghiệp chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu để làm thủ tục đăng ký giao dịch bảo đảm vay vốn ngân hàng.
Các công cụ phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong nông nghiệp còn thiếu, vì vậy hiệu quả đầu tư tín dụng đối với lĩnh vực này còn hạn chế. Cùng với đó, chính các DN rất cần một cuộc cải cách mới cho chính mình bằng cách tăng năng lực quản trị, tính minh bạch - đang là những điểm nghẽn lớn nhất trong tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng.