Không ngừng lớn mạnh để phục vụ người nghèo

Nợ quá hạn thấp

Ngày này 12 năm về trước (11/3/2003) cái tên Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) chính thức được khai trương và đi vào hoạt động sau khi Chính phủ ban hành Nghị định số 78/2002/NĐ-CP ngày 4/10/2002 về tín dụng đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác. Phải khẳng định rằng, cứ qua mỗi năm, hệ thống NHCSXH lại lớn mạnh thêm về tổng dư nợ, không ngừng cái tiến quy trình nghiệp vụ, phục vụ người dân tốt hơn, đóng góp tích cực vào sự nghiệp xóa đói giảm nghèo của Đảng và Nhà nước.

Theo số liệu thống kê mới nhất của NHCSXH đến cuối tháng 2/2015, tổng dư nợ của NHCSXH đã đạt 129.099 tỷ đồng, tăng 346 tỷ đồng so với tháng 1/2015. Mặc dù cho vay các đối tượng có hoàn cảnh khó khăn, phần lớn ở địa bàn nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa nhưng tỷ lệ nợ quá hạn nợ khoanh của ngân hàng luôn ở mức thấp, chỉ 0,91% trên tổng dư nợ. Trong đó, nếu so với tổng dư nợ thì đến nay không có chi nhánh NHCSXH nào có tỷ lệ nợ quá hạn trên 2%; 35 đơn vị có tỷ lệ nợ quá hạn dưới 0,5%; 26 đơn vị có tỷ lệ nợ quá hạn từ 0,5 – 1%.

Bà Lý Thị Hòa (dân tộc Cao Lan), ở xã Hòa Cuông, huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái cho biết, năm 2012 thông qua giới thiệu của Hội Phụ nữ và được tổ tiết kiệm và vay vốn của thôn bình bầu, gia đình bà được vay chương trình hộ nghèo với số tiền 30 triệu đồng. “Nhờ nguồn “vốn mồi” đó mà gia đình tôi trồng rừng và chăn nuôi hiệu quả để đến nay đã thoát nghèo. Gia đình tôi cảm ơn chính sách nhân văn này của Đảng và Nhà nước” – bà Lý Thị Hòa xúc động nói.

Gia đình bà Lý Thị Hòa chỉ là một trong số trên 25,5 triệu lượt hộ nghèo, hộ cận nghèo và các đối tượng chính sách được vay vốn từ NHCSXH với tổng doanh số cho vay trên 285 nghìn tỷ đồng. Tính đến thời điểm này, vốn tín dụng đã góp phần giúp trên 3,6 triệu hộ vượt qua ngưỡng nghèo; thu hút, tạo việc làm cho trên 11 triệu lao động, trong đó có trên 104 nghìn lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài; giúp trên 3,3 triệu học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn được vay vốn học tập; xây dựng trên 6 triệu công trình cung cấp nước sạch, công trình nhà tiêu hợp vệ sinh ở nông thôn, gần 700 nhà chòi tránh lũ cho hộ nghèo ở 7 tỉnh miền Trung, trên 102 nghìn căn nhà vượt lũ cho hộ gia đình vùng đồng bằng sông Cửu Long và Tây Nguyên, gần 484 nghìn căn nhà cho hộ nghèo và các hộ gia đình chính sách chưa có nhà ở trên toàn quốc. Đặc biệt, sau 12 năm hoạt động, với mạng lưới trải rộng từ Trung ương tới cơ sở, NHCSXH đã tổ chức giao dịch trực tiếp tại gần 11.000 điểm giao dịch xã.

Một thành công nữa của NHCSXH là tín dụng ưu đãi đã nhận được sự đóng góp của các tổ chức chính trị - xã hội và thắt chặt thêm quan hệ tình làng, nghĩa xóm. Hiện nay có gần 8 nghìn cán bộ lãnh đạo của các cơ quan quản lý Nhà nước và tổ chức chính trị - xã hội tham gia kiêm nhiệm công tác quản trị NHCSXH.

Trong mô hình này, các cán bộ lãnh đạo của cơ quan quản lý từ cấp Trung ương cho tới địa phương, phối hợp các tổ chức chính trị - xã hội tham gia vào công tác quản lý, điều hành tại NHCSXH. Đặc biệt, mới đây Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Văn Ninh đã đồng ý chủ trương cho phép bổ sung Chủ tịch UBND cấp xã tham gia Ban đại diện Hội đồng quản trị NHCSXH cấp huyện, qua đó sẽ giúp cho năng lực hoạt động và chất lượng tín dụng của NHCSXH được nâng cao hơn, hiệu quả xóa nghèo cũng sẽ tốt hơn trong thời gian tới.

Vì sự nghiệp xóa nghèo bền vững

Những đóng góp tích cực của NHCSXH trong 12 năm qua đã nhận được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và Quốc hội ghi nhận.

Trong lần đến thăm và làm việc tại NHCSXH giữa năm 2014, đồng chí Lê Hồng Anh, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư cho biết: NHCSXH đã luôn bám sát mục tiêu tập trung huy động các nguồn lực tài chính để tạo lập nguồn vốn, tổ chức thực hiện hiệu quả các chương trình tín dụng chính sách của Nhà nước, góp phần thiết thực cải thiện và nâng cao đời sống nhân dân.

“Nếu không có hệ thống NHCSXH thì người nghèo chỉ biết vay nóng bên ngoài với lãi suất cao. Vì vậy, NHCSXH phải phấn đấu 100% hộ nghèo, hộ cận nghèo khi có nhu cầu vay vốn đều được tiếp cận” - Thường trực Ban Bí thư Lê Hồng Anh khẳng định.

Lần đầu tiên thực hiện giám sát chính sách, pháp luật về giảm nghèo giai đoạn 2005 - 2012 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nêu được 6 thành tựu nổi bật, trong đó tín dụng ưu đãi của NHCSXH được xem là “điểm sáng”. Qua việc tham gia trực tiếp đoàn giám sát, ông Đỗ Mạnh Hùng - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội cho biết, theo kết quả giám sát giảm nghèo, chúng tôi phân loại ra làm 2 loại chính là nhóm chính sách chung và đặc thù. Ở nhóm chính sách chung thì có hỗ trợ về nguồn vốn, y tế, giáo dục… thì có điểm rất tốt là về cơ bản người nghèo đã tiếp cận được hệ thống chính sách này và phát huy tác dụng. Trong đó, chính sách tín dụng mang lại nhiều hiệu quả và là “điểm sáng” trong chính sách, pháp luật về giảm nghèo.

Trong buổi làm việc và chúc Tết cán bộ, nhân viên NHCSXH vào ngày 24/2/2015, (tức mùng 6 Tết), Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã đánh giá cao hiệu quả của NHCSXH. Theo kết luận sau buổi làm việc, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan xem xét trình Thủ tướng điều chỉnh tăng tỷ lệ tăng trưởng dư nợ tín dụng hàng năm cho NHCSXH lên khoảng 10% để phù hợp với Chiến lược phát triển NHCSXH giai đoạn 2011 - 2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và để NHCSXH có điều kiện mở rộng hoạt động tín dụng, đóng góp hiệu quả hơn cho công tác giảm nghèo, bảo đảm mục tiêu giảm nghèo nhanh và bền vững.

Thủ tướng Chính phủ đề nghị, cấp ủy, chính quyền các địa phương tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách theo Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 22/11/2014 của Ban Bí thư Trung ương Đảng; tập trung chỉ đạo củng cố, nâng cao chất lượng tín dụng; quan tâm, dành ngân sách địa phương ủy thác cho NHCSXH để bổ sung nguồn vốn cho vay hộ nghèo và các đối tượng chính sách trên địa bàn. Những địa phương ban hành chuẩn nghèo riêng cao hơn chuẩn nghèo Quốc gia cần bố trí đủ nguồn lực để ủy thác cho NHCSXH cho vay.

Những cơ hội cũng như thách thức trong hành trình tiếp vốn xóa nghèo của NHCSXH vẫn còn nhiều. Bước vào giai đoạn phát triển mới, trong Chiến lược phát triển NHCSXH giai đoạn 2011 - 2020 đã được Thủ tướng Chính phủ ký phê duyệt tại Quyết định số 852/QĐ-TTg ngày 10/7/2012, với mục tiêu đưa tín dụng chính sách xã hội là giải pháp thực hiện mục tiêu giảm nghèo một cách bền vững, theo các chuyên gia, lãnh đạo các địa phương, tổ chức hội, đoàn thể, NHCSXH cần tiếp tục tổ chức, triển khai thực hiện tích cực và có hiệu quả chính sách này.

Trong đó, phải nâng cao năng lực hoạt động của NHCSXH để thực sự là công cụ thực hiện có hiệu quả tín dụng chính sách của Nhà nước về hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, góp phần thực hiện thành công Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011 - 2020, Chương trình giảm nghèo bền vững đến năm 2020 và Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2011 - 2020.