Không xử lý được nợ xấu tình hình sẽ càng xấu
Đó là ý kiến của TS. Trần Hoàng Ngân – ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội khi trao đổi với phóng viên Thời báo Ngân hàng về vấn đề xử lý nợ xấu. Theo ông, nợ xấu phát sinh có nguyên nhân do lỗi của người cho vay và người đi vay mà chủ yếu là những người vay vốn để kinh doanh đa ngành, phần lớn tập trung vào đầu tư, kinh doanh bất động sản (BĐS). Mà với thị trường BĐS, ngay từ năm 2008 lẽ ra nó đã đổ vỡ, nhưng chúng ta đã cố gắng cứu và giữ nó lại, bằng cách đưa ra gói kích cầu từ năm 2009. Nhưng hệ quả cuối cùng thì bong bóng BĐS đã bị xẹp và nợ xấu lại “xấu” thêm. Vì vậy, giải quyết được nợ xấu thì mới tháo gỡ được điểm nghẽn kinh tế, khi đó tăng trưởng kinh tế mới trở lại vì tiềm năng cho tăng trưởng rất lớn.
Nhiều cử tri vẫn còn tỏ ý băn khoăn về vấn đề xử lý nợ xấu là để “cứu ai”, ông có thể trả lời được câu hỏi này?
TS. Trần Hoàng Ngân |
Phải xác định giải quyết nợ xấu là cứu nền kinh tế, chứ không phải chỉ cứu ngân hàng, cứu DN, hay cứu BĐS. Qua xử lý nợ xấu sẽ làm minh bạch hệ thống ngân hàng, minh bạch DN nào tốt, xấu một cách rõ ràng. Ngân hàng và DN minh bạch sẽ hỗ trợ đề án tái cấu trúc ngân hàng. Khi đó, chúng ta sẽ biết ngân hàng nào cần đưa vào hợp nhất, sáp nhập, quốc hữu hóa. DN cũng vậy, sẽ biết DN nào cần giải thể, phá sản.
Từ đầu năm đến nay, tại sao ngân hàng giảm lãi suất nhưng vẫn còn cao, tổng huy động vốn cao hơn nhiều so với tăng trưởng tín dụng. Câu trả lời là do chúng ta chưa giải quyết được nợ xấu.
Vậy đề xuất mới của ông để xử lý nợ xấu được nhanh và hiệu quả?
Theo tôi, nên thành lập ngay một Ủy ban xử lý nợ xấu, trong đó NHNN làm cơ quan thường trực vì không ai hiểu rõ nợ xấu hơn NHNN; có đại diện của Bộ Tài chính bởi nợ xấu liên quan đến dư nợ của các tập đoàn kinh tế. Ngoài ra, do có những dự án liên quan tới vấn đề lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, liên quan đến đất đai, BĐS nên cần có thêm sự tham gia của Bộ Xây dựng, Bộ Công an vào ủy ban này.
Song để được minh bạch, hiệu quả chúng ta phải có Ban kiểm soát, gồm đại diện Quốc hội, cụ thể, Ủy ban Kinh tế, Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội sẽ giám sát độc lập Ủy ban xử lý nợ xấu. Tuy nhiên, trong ủy ban này vẫn phải hình thành Công ty mua bán nợ như nhiều ý kiến đề xuất.
Nợ xấu tăng cao do DN gặp khó khăn nên mất khả năng chi trả. (Ảnh: H.Giáp)
Sau khi thành lập Ủy ban xử lý nợ xấu, chúng ta sẽ tiến hành các bước tiếp theo. Trước tiên, phải đo lường nợ xấu xem là bao nhiêu, thuộc lĩnh vực nào, ngành nào và có chồng chéo với nhau ra sao. Bước hai, thẩm định lại tài sản thế chấp xem có đủ đảm bảo cho khoản nợ xấu phải xử lý không. Việc thẩm định đó phải được công khai thông qua hình thức bán đấu giá tài sản. Sau thẩm định mà không ai mua thì Công ty mua bán nợ sẽ ứng vốn mua lại tài sản đó để tách cái nợ xấu này ra.
Bước ba, xét đến sự thiệt hại, nó nằm ở sự chênh lệch giữa dư nợ và tài sản được định giá. Sau khi đánh giá thiệt hại, và tìm nguồn bù đắp. Đầu tiên lấy từ quỹ dự phòng rủi ro, vốn tự có, vốn điều lệ của hệ thống NHTM; vốn tự có của chủ thể có liên quan như người bảo lãnh, người đi vay phải chịu trách nhiệm liên đới về nợ xấu, trên cơ sở đó, chúng ta tiến hành xử lý khoản nợ xấu này.
Nhưng liệu có giảm được nợ xấu xuống 3% như trong kế hoạch mà Bộ Kế hoạch và Đầu tư đưa ra mới đây?
Nếu tập trung xử lý, xem đó là nhiệm vụ hàng đầu thì sẽ giải quyết được. Khi đó, DN tiếp cận vốn dễ hơn và đương nhiên tổng vốn đầu tư toàn xã hội tăng trở lại và nền kinh tế hồi phục. Và nếu quyết được phương án xử lý nợ xấu ngay từ tháng 11 này, dù tiến trình xử lý đó sẽ kéo dài, nhưng đến hết quý II/2013 thì tăng trưởng kinh tế có thể đạt được 5,5%-6%, như đánh giá của ADB, IMF.
Xin cảm ơn ông!
Đề cập tới vấn đề xử lý nợ xấu, TS. Vũ Viết Ngoạn – Chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia cho rằng, NHNN có thể bơm tiền ra để có thêm tiền giải quyết nợ xấu. Nhưng đó chỉ là giải pháp mang tính chất tình thế mà thôi vì như vậy sẽ dẫn tới lạm phát cao. Về cơ bản thì cần tập trung tiến hành cơ cấu lại ngân hàng và cơ cấu lại DN để làm sạch bảng tổng kết tài sản của ngân hàng và của các DN. Biện pháp lâu dài để xử lý nợ xấu là tập trung tái cơ cấu tổng thể nền kinh tế. Trước mắt, cần cơ cấu lại nợ theo hướng tạo điều kiện để những DN chỉ mất cân đối tạm thời, vẫn được vay vốn để duy trì sản xuất, qua đó có thể phát triển và có nguồn thu để trả nợ ngân hàng. Thứ hai, cần có giải pháp cơ cấu lại nợ của các ngân hàng. Vì hiện nay, các ngân hàng nợ xấu nhiều nhưng họ lại có tài sản thế chấp. Kinh nghiệm của các nước trong trường hợp này là Chính phủ phải đứng ra can thiệp. Khi Chính phủ đứng ra xử lý nợ xấu cho cả hệ thống ngân hàng cũng của toàn bộ nền kinh tế thì sau một thời gian, khi nền kinh tế phục hồi lên được thì tài sản Chính phủ đứng ra mua lại có thể bán đi để thu hồi lại nợ được. Đây là kinh nghiệm mà nhiều nước đã làm để xử lý nợ xấu. |
Quang Cảnh thực hiện