Khuyến nghị đẩy mạnh cải cách

	Để không là câu chuyện nói nhiều, làm ít
	Cần giảm thuế và cải cách hành chính
	Mòn mỏi chờ cải cách thể chế kinh tế

Thị trường tài chính năm 2015 đã được mổ xẻ; những rủi ro cũng đã được phân tích, cảnh báo trong báo cáo Tổng quan thị trường tài chính 2015, vừa được Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia (NFSC) công bố đầu tuần này.

Nhiều chuyển dịch đáng chú ý

“Điểm nổi bật trong năm qua của kinh tế Việt Nam là thành tựu kép: kiểm soát được lạm phát trong khi vẫn tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng khá, qua đó đã tạo được tâm thế mới, chuẩn bị cho giai đoạn phát triển nhanh và bền vững sau này”, Chủ tịch NFSC Vũ Viết Ngoạn nhận định. Những thành quả đó thực tế có đóng góp của hoạt động tài chính.

Phân tích sâu hơn về 3 cấu phần của thị trường tài chính gồm tiền tệ, chứng khoán và bảo hiểm, NFSC cho rằng: thị trường chứng khoán Việt Nam là điểm sáng so với các thị trường trên thế giới, bảo hiểm tăng trưởng khả quan, thị trường tiền tệ là một bức tranh khởi sắc…

Nếu Việt Nam không đẩy nhanh tiến trình cải cách, tạo chuyển biến mạnh trong 3 khâu đột phá… thì khó lòng thực hiện được các mục tiêu cơ bản

Những chuyển dịch đáng chú ý đem lại kết quả trên là việc sắp xếp, sáp nhập, giải thể một số lượng đáng kể các tổ chức tài chính. Năm 2015, chúng ta đã giảm đi 11 tổ chức tài chính gồm 5 ngân hàng và 6 công ty chứng khoán. Đồng thời, tính minh bạch được nâng cao, quản trị rủi ro được tăng cường.

Các tổ chức tài chính cũng tích cực xử lý tồn đọng cũ, qua đó phát huy tốt hơn vai trò phân bổ nguồn lực tài chính. Năm 2015 đã cung ứng cho nền kinh tế gần 800 nghìn tỷ đồng, tương đương gần 19% GDP thông qua kênh tín dụng ngân hàng, phát hành cổ phiếu, trái phiếu trên thị trường vốn…

Nhấn mạnh đến các thay đổi tích cực trong hệ thống ngân hàng ở phần trình bày của mình, TS. Trương Văn Phước, Phó chủ tịch NFSC đánh giá: Quá trình tái cơ cấu diễn ra tích cực, các TCTD yếu kém được sáp nhập, hợp nhất hoặc NHNN mua lại. Vấn đề sở hữu chéo, đầu tư chéo cơ bản được giải quyết.

Hệ quả là, thanh khoản của hệ thống tiếp tục được giữ vững; khả năng sinh lời của ngân hàng được cải thiện do tín dụng tăng cao, lãi suất được kiểm soát ở mức hợp lý; tín dụng chủ yếu tập trung vào ngành công nghiệp dịch vụ và các ngành khác; chất lượng tín dụng được cải thiện. Từ nền tảng đó, “ngành Ngân hàng có nhiều triển vọng tích cực trong năm 2016”, báo cáo nhận định.

Tuy nhiên, chuyển tiếp sang bối cảnh của năm 2016, bản báo cáo kể trên cũng nhìn nhận thách thức còn rất lớn: kinh tế thế giới còn nhiều khó khăn, bất định; chính sách tài chính, tiền tệ của các nền kinh tế lớn còn có thể thay đổi khó lường… Trong khi đó, dư địa chính sách hạn hẹp, nguồn lực tài chính quốc gia hạn chế sẽ là những thách thức cho kinh tế Việt Nam.

Cần đẩy nhanh tiến trình cải cách

Các phân tích về bối cảnh và tình hình thực tế hiện nay đều đưa ra cảnh báo rằng, những thay đổi tích cực từ hệ thống tài chính nói trên có thể bị kìm hãm từ tình hình kinh tế còn nhiều khó khăn: Động lực thúc đẩy tăng trưởng còn thiếu bền vững, chủ yếu vẫn dựa vào khu vực FDI; Nợ công tiếp tục tăng nhanh; Bội chi ngân sách lớn đặt ra nhiều thách thức cho mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô…

Ông Phước lưu ý một vấn đề đang rất được quan tâm: Cân đối ngân sách gặp khó khăn. Các năm trước, dù cũng khó khăn nhưng trong điều kiện trần nợ công vẫn còn xa. Nay trần nợ công gần như chạm ngưỡng 65% GDP. Bội chi ngân sách cao trong bối cảnh trần nợ công, dư địa điều chỉnh đầu tư phát triển còn hạn hẹp….

Bộ Kế hoạch và Đầu tư dự báo, giai đoạn 2016-2020 tổng nhu cầu vốn đầu tư toàn xã hội của nền kinh tế vào khoảng 10 triệu tỷ đồng. Đây quả là thách thức lớn đối với Việt Nam, khi mà độ sâu tài chính (tổng quy mô tài sản của thị trường tài chính/GDP) còn rất khiêm tốn so với các nền kinh tế phát triển trên thế giới và khu vực, chưa đáp ứng được nhu cầu vốn phát triển kinh tế.

Trong khi đó, nguồn thu thuế đang đối mặt với khả năng sụt giảm từ các cam kết hội nhập, từ những khó khăn trong sản xuất kinh doanh. Ông Ngoạn lưu ý: Vẫn còn đó nhiều thách thức và trở ngại. Giá dầu thô sụt giảm mạnh không chỉ tác động đến thu ngân sách mà còn có nguy cơ tác động đến ngành sản xuất; nợ công tăng nhanh, tiệm cận trần; nợ xấu còn lớn… trong khi dư địa chính sách còn rất hạn hẹp, thiết kế các giải pháp tập trung cho bên cầu của nền kinh tế không có nhiều lựa chọn…

“Cân đối đủ nguồn vốn cho nền kinh tế đã khó nhưng phân bổ nguồn lực một cách có hiệu quả còn khó khăn hơn. Bởi vậy, mở rộng quy mô, tăng cường sự lành mạnh của thị trường tài chính là một trong những nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu trong công cuộc tái cơ cấu nền kinh tế”, TS. Ngoạn nhấn mạnh.

Chính vì vậy, thông điệp quan trọng của báo cáo là: Năm 2016 và một số năm tiếp theo, nếu Việt Nam không đẩy nhanh tiến trình cải cách, tạo chuyển biến mạnh trong 3 khâu đột phá, kiến tạo thị trường tài chính lành mạnh, đổi mới mô hình tăng trưởng, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về năng suất lao động, sức cạnh tranh của nền kinh tế, thì khó lòng thực hiện được các mục tiêu cơ bản trong kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội.