Kiện bán phá giá: Đinh thép “mở hàng”
Ảnh minh họa |
Thép “quen” làm bị đơn
Nhiều DN sản xuất mặt hàng đinh thép của Việt Nam có thể khó khăn và thách thức đang chờ đón họ trong năm 2015 này.
Mới đây, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) đã ban hành kết luận sơ bộ về vụ kiện đối với đinh thép nhập khẩu từ một số quốc gia, trong đó có Việt Nam. Với quyết định nói trên, sản phẩm đinh thép Việt Nam phải chịu biên độ trợ cấp là 8,35%. Đồng thời, Cơ quan Hải quan và Bảo vệ biên giới Hoa Kỳ sẽ thực hiện đình chỉ thông quan và ký quỹ với các lô hàng đinh thép nhập khẩu từ Việt Nam.
Đối với điều tra chống bán phá giá, biên bộ phá giá tạm thời áp dụng cho các DN Việt Nam cũng rất cao, các bị đơn bắt buộc từ mức 93,42 - 103,88% và biên độ phá giá toàn quốc là 323,99%...
Các chuyên gia về hội nhập WTO nhận định, với những rào cản về thông quan và mức thuế “ngất ngưởng” đưa ra nêu trên sẽ tạo rất nhiều bất lợi, không chỉ cho các DN xuất khẩu đinh thép sang Hoa Kỳ mà còn dự báo những ảnh hưởng không nhỏ đến toàn ngành thép của Việt Nam.
Bởi không riêng gì sản phẩm đinh thép, trong những năm qua hàng loạt sản phẩm thép của Việt Nam như ống thép dẫn dầu, thép mạ kẽm, ống thép không gỉ chịu lực, thép cán nguội… đã liên tiếp vướng kiện chống bán phá giá và chống trợ cấp, không những ở Hoa Kỳ mà còn tại một số thị trường lớn khác, khiến cho con đường xuất khẩu của thép Việt ngày càng chật hẹp và gập ghềnh khó đi.
Theo Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương), trong hơn 20 năm qua, các thành viên của WTO đã tiến hành khởi xướng 789 vụ điều tra chống bán phá giá đối với sản phẩm thép trên tổng số hơn 4.000 vụ điều tra chống bán phá giá. Việt Nam là một trong những quốc gia có nhiều nhóm sản phẩm bị điều tra chống bán phá giá, với 52 vụ, được khởi xướng bởi 15 nước khác nhau trên thế giới.
Riêng sản phẩm thép chiếm 29% tổng số vụ, cao nhất trong các nhóm sản phẩm, ngành nghề kinh doanh “quen” với vai trò bị đơn của các vụ kiện chống bán phá giá.
Ông Đỗ Duy Thái, Chủ tịch CTCP Thép Việt cho rằng, nguyên nhân khiến cho sản phẩm thép trở thành đối tượng bị điều tra chống bán phá giá, chống trợ cấp nhiều nhất là do mặt hàng này khá phong phú, đa dạng về chủng loại sản phẩm.
Mặt khác, thép còn là hàng hóa có giá trị lớn đối với DN, cũng như có tầm quan trọng với nền kinh tế. Do đó, khi DN sản xuất và cơ quan có thẩm quyền của nước nhập khẩu nhận thấy có nguy cơ thiệt hại sẽ nhanh chóng vào cuộc và tiến hành điều tra để lập nên những rào cản thương mại…
Phòng tránh hay chủ động?
Theo Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), phần lớn các DN trong nước đều có quy mô vừa và nhỏ, kinh nghiệm thương trường quốc tế chưa cao nên khi vướng phải các vụ kiện thường tỏ ra khá lúng túng, nhất là với các vụ kiện “đúp” cả chống bán phá giá và chống trợ cấp.
Điều này đồng nghĩa với việc DN có thể phải bỏ gấp đôi thời gian, công sức và tiền bạc để giải quyết vấn đề. Thời gian qua, không ít DN ngành thép đã vướng vào việc bị áp cả hai loại thuế nói trên, nên việc tiếp tục bán hàng sang thị trường này gặp rất nhiều khó khăn.
Ông Nguyễn Phú Hòa, Phó cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết, trong bối cảnh toàn cầu hóa và khủng hoảng kinh tế như hiện nay thì việc các nước tăng cường sử dụng, thậm chí là lạm dụng các công cụ phòng vệ thương mại nhằm bảo hộ cho sản xuất nội địa là một xu hướng có thể dự đoán được.
Việt Nam phải chấp nhận thực tế này khi xuất khẩu hàng hóa ra nước ngoài, đặc biệt đối với thị trường Hoa Kỳ, nơi có “truyền thống” kiện chống bán phá giá và chống trợ cấp.
Vì vậy, vấn đề chuẩn bị và có phương án thích hợp “sống chung với lũ”, để có thể vừa gia tăng xuất khẩu, vừa đối phó với nguy cơ bị kiện nếu xảy ra, đứng về phía các DN có nghĩa vụ và quyền lợi liên quan đến các vụ kiện chống bán phá giá và trợ cấp, các chuyên gia khuyên rằng, việc thống nhất hành động, đặc biệt là các DN đi đầu được lựa chọn là rất cần thiết để đạt được kết quả cuối cùng tốt nhất cho toàn ngành.
Vì vậy, các DN cần có sự phối hợp với nhau cả về phương hướng hành động lẫn nguồn lực để đảm bảo kết quả cuối cùng đem lại lợi ích cho cộng đồng DN nói chung.
Mục tiêu của ngành thép đặt ra trong năm 2015 là tăng trưởng khoảng 15%. Tuy nhiên, để hoàn thành mục tiêu này, theo các chuyên gia và chính các DN trong ngành cũng nhận định là không hề dễ dàng. Bởi trong năm nay, khi một loạt các hiệp định thương mại tự do được thông qua và có hiệu lực thì các sản phẩm thép từ các nước sẽ tràn vào Việt Nam, gây sức ép khủng khiếp đối với thép trong nước.
Trong khi đó tại nhiều thị trường xuất khẩu chủ lực, ngành thép Việt Nam vẫn đang loay hoay giải quyết các tranh chấp, vướng mắc kiện tụng. Điều này khiến cho mục tiêu mà ngành thép đề ra có thể vấp phải trở ngại, nếu DN và ngành thép không sớm có chiến lược hành động ngay từ bây giờ.