Kinh tế 5 tháng: Lo đến mức nào?
“Đua” kể khó
Sau loạt chính sách “siết” tín dụng làm tổng cầu của nền kinh tế giảm đột ngột hồi đầu năm nay, lạm phát có biểu hiện “lao dốc” nhanh chóng. Cho đến tận tháng này (5/2012), khi gần qua hết nửa năm, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) mới tăng chưa đến 3% so với cuối năm ngoái. Nhưng tăng trưởng của nhiều ngành, lĩnh vực cũng vì thế gặp khó khăn rất lớn.
Vụ trưởng Vụ Thống kê Công nghiệp (Tổng cục Thống kê) Phạm Đình Thúy lưu ý, tình hình công nghiệp 5 tháng đầu năm tăng trưởng chậm nhất so với những năm gần đây.
Chẳng hạn, lĩnh vực công nghiệp chế biến chế tạo luôn chiếm 75% giá trị toàn ngành công nghiệp, thường xuyên đóng góp khoảng 33-34% GDP, chỉ đạt mức tăng trưởng 4,2% trong 5 tháng qua, chưa bằng một nửa cùng kỳ các năm trước.
Còn với ngành nông nghiệp, xuất khẩu nhiều mặt hàng chủ lực đang rớt giá thảm hại so với năm ngoái. Phía Bộ Công Thương không mấy lạc quan khi cho rằng, với tình hình giá cả hiện tại, xuất khẩu rất khó có khả năng đạt mục tiêu kế hoạch năm nay.
Nhưng “thảm” nhất là ngành xây dựng. Chịu ảnh hưởng nặng nề từ khó khăn của kinh doanh bất động sản, hầu hết các DN trong ngành đều có tốc độ tăng trưởng thấp hơn năm trước.
Điển hình là ngành xi măng, hầu hết các DN gặp nhiều khó khăn, lỗ lũy kế lớn. Theo thông tin từ Bộ Xây dựng, có DN trong ngành đã lỗ tới 1.500 tỷ đồng.
Xuất hiện lực hỗ trợ
Nhưng trong khoảng 3 tháng trở lại đây, nền kinh tế đã đi dần vào ổn định, bắt đầu xuất hiện một số lực hỗ trợ cho sản xuất, tăng trưởng.
“Tỷ giá ổn định, dự trữ ngoại hối và cán cân thanh toán tổng thể tốt. Đây là tín hiệu tích cực”, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Cao Viết Sinh nhìn nhận như vậy.
Từ “bệ đỡ” tình hình vĩ mô ổn định hơn, tổng cầu cũng đang có sự dịch chuyển tích cực. Trong buổi họp báo Chính phủ mới đây, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Vũ Đức Đam thông tin rằng, tổng phương tiện thanh toán so với cuối năm ngoái đã tăng cao hơn ở mức 4,47%.
Thể hiện ở sức mua, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng trong 5 tháng đầu năm 2012 đã loại trừ yếu tố giá tăng 6,6%, cao hơn so với giai đoạn trước đây chỉ đạt mức 4%.
Hỗ trợ xu hướng này, kim ngạch xuất khẩu cùng thời kỳ cũng tăng khoảng 24,1%, cao hơn đáng kể so với chỉ tiêu kế hoạch đề ra.
“Tôi tin tưởng rằng tăng trưởng giai đoạn từ nay đến cuối năm sẽ tốt hơn do có sự hỗ trợ của đầu tư. Thông thường quý I là “giao việc”, từ quý II mới là thực hiện và con số giải ngân vốn sẽ tăng nhanh hơn”, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu và Quản lý kinh tế Trung ương Võ Trí Thành lưu ý.
Do có những điều chỉnh trong cơ chế giao vốn đầu tư, tình hình thực hiện các dự án có vốn ngân sách năm nay khá chậm so với kế hoạch năm 2012, gồm có giải ngân 180.000 tỷ đồng vốn từ ngân sách và 45.000 tỷ đồng vốn trái phiếu Chính phủ.
Theo số liệu thống kê, ước tính trong 5 tháng đầu năm nay, vốn đầu tư phát triển từ NSNN mới đạt 32,6% kế hoạch năm; vốn tín dụng đầu tư của Nhà nước bằng khoảng 26% kế hoạch năm; vốn ODA giải ngân xấp xỉ 25% kế hoạch…
Như vậy, giai đoạn từ nay đến cuối năm, có cơ sở để tin rằng tăng trưởng sẽ được hỗ trợ nhiều hơn từ đầu tư, và có thể là cả tiêu dùng, nếu xu hướng tích cực hiện này còn kéo dài.
Đồng thời, việc Ngân hàng Nhà nước đã chính thức công bố tiếp tục giảm thêm mặt bằng lãi suất cũng phát đi tín hiệu lạc quan khác cho sản xuất và tăng trưởng của giai đoạn tới.
Niềm tin trở lại
“Đúng là kinh tế khó khăn nhưng hai tháng gần đây đã có phục hồi đây đó”, Thứ trưởng Sinh cho biết.
Với ngành công nghiệp chế biến, chế tạo là ví dụ, chỉ số tiêu thụ đã tăng trưởng tốt hơn. Đáng chú ý là chỉ số tồn kho ngành này đang trong xu hướng giảm dần, tại thời điểm 1/5 chỉ còn tăng trên 29,4%, thấp hơn nhiều mức 35% cách đó 2 tháng.
Đi cùng với tăng trưởng xuất khẩu khá tốt, nhập khẩu trong tháng 5 này đã phục hồi trở lại và đạt mức kim ngạch cao nhất từ trước đến nay. Đáng chú ý là một số mặt hàng có tốc độ tăng trưởng khá gồm thiết bị và nguyên liệu đầu vào sản xuất.
Niềm tin vào tăng trưởng phục hồi đã quay trở lại, Ngân hàng Thế giới trong một dự báo phát đi gần đây cho rằng, GDP của Việt Nam trong năm nay có thể tăng khoảng 5,7%.
Hay ở mức kém lạc quan hơn, Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) kết hợp với Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội tại bản báo cáo kinh tế thường niên năm nay dự báo mức tăng GDP khoảng 5,1%, cũng cho thấy góc nhìn tích cực hơn so với con số 4% tăng trưởng của quý I năm nay.
Vũ Anh Quân