Kinh tế Việt Nam: Bức tranh đã sáng
4 lý do để bớt lo ngại về lạm phát
Theo HSBC, lạm phát có xu hướng tiếp tục giảm vì 4 yếu tố chính:
Thứ nhất, việc NHNN quyết định cắt giảm các lãi suất 1% mới đây tuy là khá sớm (xét trong bối cảnh giá dầu thế giới tăng cao) nhưng sẽ khó có khả năng làm thay đổi xu hướng giảm dần của lạm phát tại Việt Nam hiện nay. Cơ sở và điều kiện để NHNN cắt giảm lãi suất chính là lạm phát thông thường và lạm phát cơ bản đều đã giảm xuống cộng với sự ổn định của tiền đồng được duy trì liên tục trong gần nửa năm qua.
Thứ hai, giá gas và xăng dầu tăng vừa qua không ảnh hưởng nhiều đến chiều hướng đi xuống của lạm phát toàn phần. Vì theo HSBC, một trong những yếu tố chính phản ánh giá cả xăng dầu là chi phí vận chuyển - hiện chỉ chiếm khoảng 8,9% trong danh mục hàng hoá của chỉ số CPI. Do đó, mức tăng 10% của giá xăng dầu trong nước lần này chỉ có tác động rất nhẹ đến CPI. Thêm vào đó, giá cả thực phẩm vốn chiếm 40% rổ hàng hoá tính CPI cũng đã giảm mạnh, bù lại cho việc giá dầu leo thang.
Thứ ba, nhu cầu trong nước giảm dần. Về cơ bản, nhu cầu vay vốn thấp do việc thắt chặt tiền tệ trước đây cũng sẽ làm giảm áp lực lạm phát... HSBC dự báo chiều hướng này sẽ tiếp tục cho đến hết năm nay. Thêm vào đó, kể từ sau dịp Tết Nguyên đán, mức tiêu dùng trên thị trường cũng nguội dần. Doanh số bán lẻ đã giảm rõ rệt. Một trong những nguyên nhân có thể là do lạm phát tăng kéo dài trong năm 2011 đã khiến người tiêu dùng trở nên cẩn trọng hơn khi chi tiêu trong năm nay.
Thứ tư, hiệu ứng lạm phát cao năm ngoái cũng sẽ giúp lạm phát giảm. HSBC nhận định, trong 6 tháng tới, lạm phát cao năm ngoái sẽ giúp kiềm chế làm giảm mạnh lạm phát năm nay. Báo cáo của HSBC dự báo: Nếu nhu cầu vay vốn vẫn thấp, đồng nội tệ tiếp tục ổn định và không có cú sốc nguồn cung đáng kể nào thì lạm phát có thể còn giảm... Biểu đồ lạm phát sẽ không đi lên cho đến tháng 11/2012. Và mặc dù những yếu tố khác như giá điện và giá xăng dầu tăng cũng như những thay đổi đột biến về tổng cầu có thể sẽ ảnh hưởng đến lạm phát, tuy nhiên, HSBC kỳ vọng “lạm phát sẽ được kìm lại ở mức một con số trong năm nay”.
Tỷ giá ổn định, dòng vốn tích cực hơn
Bức tranh VND rõ ràng đã được cải thiện trong vài tháng gần đây, dù vẫn còn khá nhiều rủi ro. "Chúng tôi vẫn dự báo một lần trượt giá nữa, nhưng tỷ giá USD/VND sẽ ổn định ở mức 21.500 đồng/USD trong trung hạn" - HSBC nhận định.
Nếu sự cải thiện trong cán cân thương mại và lãi suất thực bền vững hơn, thì đồng Việt Nam sẽ hấp dẫn hơn nữa. Trong lịch sử, lãi suất thực âm thường đi cùng với việc làm giảm áp lực giảm giá VND. Do đó, khi lãi suất thực không còn bị giảm quá nhiều thì có thể nó sẽ khuyến khích việc nắm giữ tiền đồng thay vì USD.
Tình hình cải thiện của đồng Việt Nam trong thời gian qua một phần cũng do thâm hụt cán cân thương mại thu hẹp. Trong khi đó, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vẫn duy trì khá. Một điểm đáng chú ý là nguồn đầu tư từ Nhật Bản.
Số liệu tháng 2/2012 cho thấy FDI từ Nhật vào Việt Nam đạt hơn 800 triệu USD. Nếu có nhiều dòng vốn tương tự, thì FDI sẽ đem lại lượng ngoại tệ hữu dụng cho đất nước. Một yếu tố khác cho thấy sự cải thiện về dòng vốn là từ đầu năm đến nay, lượng vốn chảy vào thị trường chứng khoán đạt khoảng 500 triệu USD.
Do viễn cảnh kinh tế đã có những cải thiện đáng kể nên thị trường tài sản trong nước bắt đầu có sức hấp dẫn hơn. Cùng lúc đó, với nguy cơ rủi ro trượt giá thấp, các nhà đầu tư sẽ đánh giá tích cực hơn đối với thị trường trong nước.
Như vậy có thể bước đầu khẳng định, những quyết tâm chính sách và hành động quyết liệt của Chính phủ và NHNN Việt Nam đã giúp cho bức tranh kinh tế sáng lên phần nào. Dù vậy, thách thức và rủi ro phía trước vẫn còn, do đó cần tiếp tục kiên định và nhất quán chính sách.
Đỗ Lê