Kỷ cương, kỷ luật ngân sách Nhà nước đang được siết chặt
Thẩm tra về sơ kết 3 năm thực hiện Kế hoạch tài chính quốc gia 5 năm (2016 - 2020) tại phiên họp thứ 28 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đang diễn ra, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Quốc hội Nguyễn Đức Hải, cho biết việc xây dựng và thực hiện Kế hoạch tài chính quốc gia 5 năm đã thu được một số kết quả bước đầu quan trọng.
Cụ thể, việc lập kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và lập ngân sách hàng năm có sự gắn kết chặt chẽ cùng hướng tới mục tiêu chung; đảm bảo tính kế thừa, tiếp nối giữa kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách các năm; tạo sự kết nối giữa chi tiêu của các ngành với kế hoạch tổng thể của địa phương, đáp ứng tính liên tục trong thực hiện chiến lược phát triển kinh tế - xã hội.
Ảnh minh họa |
Bên cạnh đó, kỷ cương, kỷ luật trong quản lý, điều hành NSNN được siết chặt; hạn chế việc tùy tiện điều chỉnh dự toán, từng bước gắn kết giữa chi thường xuyên và chi đầu tư phát triển; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, chống tham nhũng từng bước được chú trọng và tăng cường hơn. Bước đầu tạo tính chủ động cho các bộ, ngành trong việc dự báo khả năng thu ngân sách và nhu cầu chi tiêu để thực hiện các nhiệm vụ của Bộ, ngành được giao. Cùng với đó, cải cách thủ tục hành chính, hiện đại hóa trong quản lý thu, chi NSNN; công tác kế toán, kiểm toán, thanh tra, kiểm tra tài chính - ngân sách; quản lý tài sản công được đẩy mạnh, có hiệu quả; công khai, minh bạch ngân sách có chuyển biến tích cực.
“Thu ngân sách nhà nước dự kiến đạt khoảng 6,6-6,7 triệu tỷ đồng, đạt 97-98% kế hoạch 5 năm quốc gia; Chi NSNN đạt khoảng 96-97% kế hoạch 5 năm; cơ cấu chi ngân sách có bước chuyển dịch tích cực, tỷ trọng chi đầu tư phát triển cao hơn mục tiêu đã đề ra; Tỷ lệ bội chi và nợ công/GDP bảo đảm đạt kế hoạch đã định. Nợ công hàng năm, nợ Chính phủ và nợ nước ngoài của quốc gia đều giữ ở thấp hơn giới hạn theo mục tiêu đề ra”, ông Hải nhấn mạnh.
Cũng theo Ủy ban Tài chính - Ngân sách, tổng thu NSNN 3 năm 2016-2018 ước đạt 54,68% kế hoạch 5 năm (6.864 nghìn tỷ đồng). Tuy nhiên, phần tăng thu chủ yếu là ngân sách địa phương, số thu từ sản xuất kinh doanh 2 năm liên tiếp không đạt dự toán (2017 và 2018) đã ảnh hưởng lớn đến việc thực hiện nhiệm vụ quan trọng của NSTW theo kế hoạch và tạo áp lực lên mục tiêu giảm bội chi NSNN. Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng, cần phân tích, đánh giá nguyên nhân số thu nội địa tăng chậm, hụt dự toán trong những năm gần đây để có các giải pháp khắc phục hợp lý; đồng thời, để xây dựng dự toán thu NSNN các năm sau khả thi hơn.
“Ủy ban Tài chính - Ngân sách nhận thấy, nền kinh tế Việt Nam đã vượt qua sự suy giảm về tốc độ tăng trưởng kinh tế của giai đoạn 2011-2015 song việc điều chỉnh chính sách thu, công cụ điều tiết các khoản thu chậm đổi mới nên kết quả thu NSNN chưa được như mong muốn; mặt khác, còn thể hiện công tác xây dựng và giao dự toán chưa chú trọng thực sự đến công tác phân tích, đánh giá và nhận định các yếu tố tác động. Do đó, đề nghị Chính phủ cần quan tâm, khắc phục những hạn chế đã và đang tồn tại trong nhiều năm; nâng cao chất lượng phân tích và dự báo nguồn thu, để xây dựng dự toán thu chắc chắn, bảo đảm cân đối chung trong Kế hoạch tài chính 5 năm quốc gia”, ông Hải nói.
Về chi NSNN 3 năm 2016-2018 ước đạt 54,39% kế hoạch 5 năm (8.025 nghìn tỷ đồng); tỷ trọng chi đầu tư phát triển tăng, đạt mục tiêu 25-26%, tỷ trọng chi thường xuyên năm sau giảm hơn so với năm trước. Tuy nhiên, Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị Chính phủ quan tâm một số vấn đề.
Cụ thể: Trong bối cảnh nguồn lực NSNN còn hạn hẹp, phải đi vay để cân đối nhưng việc xây dựng, phân bổ và giao dự toán một số năm gần đây nói chung, năm 2017 nói riêng chưa sát với yêu cầu thực tiễn, dẫn đến cuối năm dư kinh phí (chưa giao đầu năm) hoặc chưa phân bổ; việc trình phương án sử dụng số tiết kiệm chi chậm so với thời gian quy định; vướng mắc trong thực hiện một số khoản chi thường xuyên có tính chất XDCB, không giải ngân được và cũng không thể chuyển nguồn theo Luật NSNN 2015, làm lãng phí nguồn lực.
Bên cạnh đó, việc triển khai thực hiện Kế hoạch Đầu tư công trung hạn còn lúng túng, dẫn đến việc phân bổ, giao dự toán chậm, giao nhiều đợt, tiến độ giải ngân năm 2017, 2018 rất chậm.
“Cơ cấu chi NSNN có chuyển dịch theo hướng tích cực: giảm tỷ trọng chi thường xuyên, tăng tỷ trọng chi đầu tư trong tổng chi NSNN. Năm 2019, tỷ trọng chi thường xuyên là 63,8% (thấp hơn năm 2018: 64,1%), tỷ trọng chi đầu tư phát triển là 26,3%, cao hơn năm 2018 (26,2%) bảo đảm mục tiêu cơ cấu chi đầu tư - chi thường xuyên theo Nghị quyết của Quốc hội. Tuy nhiên, sự chuyển dịch chưa thật mạnh mẽ, nhiệm vụ chi lương và bảo đảm các chính sách an sinh - xã hội ngày càng nhiều, xã hội hóa đầu tư gắn với việc thực hiện cơ chế tự chủ trong lĩnh vực sự nghiệp công lập chậm triển khai, làm tỷ lệ chi thường xuyên chưa giảm mạnh, đòi hỏi phải có những tính toán căn cơ, tiết kiệm chi thường xuyên triệt để, bảo đảm thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về cơ cấu lại chi NSNN”, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách nhấn mạnh.