Lạm phát đang gia tăng trên toàn cầu
Sự gia tăng diễn ra chủ yếu tại nhóm các nền kinh tế phát triển. Tại Mỹ, chỉ số lạm phát toàn phần đã tăng từ mức 1,6% vào thời điểm cuối quý II lên hiện đạt 1,9%. Sự gia tăng của lạm phát tại Mỹ trong những tháng qua được giải thích chủ yếu do tác động của 2 cơn bão mạnh đổ bộ vào miền nam nước Mỹ đã khiến giá cả năng lượng có sự gia tăng khá mạnh.
Trong khi đó, tại khu vực EU, chỉ số lạm phát chung toàn khu vực cũng như lạm phát tại các nước thành viên như Đức, Pháp, Ý đều có sự gia tăng hướng đến ngưỡng 2%. Tuy nhiên, lạm phát toàn phần lại có xu hướng gia tăng khá nhanh tại Anh khi đã gia tăng từ 2,6% cuối quý II lên hiện đạt 2,9%.
Tại nhóm các nền kinh tế đang phát triển và mới nổi, lạm phát toàn phần gia tăng tại một số quốc gia nhập khẩu lớn như Trung Quốc, Ấn Độ. Tuy nhiên, lạm phát tiếp tục giảm ở các nền kinh tế thuộc khu vực Mỹ La Tinh và Nga.
Sự gia tăng của lạm phát trong những tháng vừa qua một phần bắt nguồn từ sự gia tăng của giá cả các nhóm mặt hàng. Chỉ số giá cả hàng hóa chung theo thống kê của Bloomberg đã tăng 2,6% trong tháng 7, giảm gần 1% trong tháng 8 và giảm nhẹ 0,15% trong tháng 9. Như vậy, kết thúc quý III, chỉ số giá cả hàng hóa chung đã đạt được mức tăng 1,45% so với cuối quý trước và là quý tăng đầu tiên trong năm nay.
Sự gia tăng mạnh mẽ nhất được ghi nhận với nhóm mặt hàng năng lượng. Trên thị trường năng lượng, giá dầu ghi nhận quý tăng mạnh nhất kể từ đầu năm đến nay. Giá dầu Brent chốt quý đạt mức tăng mạnh lên đến 16,6% trong khi giá dầu WTI đạt mức tăng 10,5%. Sự đồng thuận về việc gia hạn thời gian cắt giảm sản lượng dầu khoảng 1,8 triệu thùng/ngày của Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC), Nga và nhiều nước sản xuất dầu khác diễn ra vào giữa tháng 7 là nguyên nhân quan trọng giúp giá dầu đạt được quý tăng mạnh vừa qua.
Ngoài ra, những lo ngại về tình hình chính trị bất ổn tại khu vực Trung Đông, sản lượng khai thác dầu đá phiến tại Mỹ có chiều hướng giảm cũng hỗ trợ quan trọng cho đà tăng của giá dầu.
Như vậy, có thể nhận thấy cho đến thời điểm hiện tại, lạm phát trong các nền kinh tế đang gia tăng. Tuy nhiên, sự gia tăng này không phải là do năng suất của các thị trường hàng hóa và lao động đã tăng cao. Thay vào đó, đợt leo dốc mới nhất của lạm phát là do chi phí tăng, đặc biệt là chi phí năng lượng.
Hiện nay, vật cản chính đối với sự gia tăng của lạm phát là nằm ở một trong những “tác dụng phụ” từ dòng chảy tự do của lao động: đó là thiếu áp lực về tiền lương. Theo Robert Rosener, chuyên gia kinh tế của Morgan Stanley, áp lực tiền lương vẫn còn rất nhiều ở các ngành có lương thấp, qua đó hạn chế mức tăng trưởng chung của tiền lương.
Ngoài ra, mặc dù lạm phát toàn phần đang có chiều hướng gia tăng nhanh như vậy nhưng vẫn chưa tạo áp lực cho công tác điều hành CSTT tại các NHTW trên toàn cầu. Trong thực tế hiện nay, lạm phát cơ bản tại nhiều nền kinh tế chủ chốt vẫn duy trì ở mức thấp. Tại khu vực EU, lạm phát cơ bản tính đến cuối tháng 9 vẫn ở mức 1,1%, không thay đổi so với thời điểm cuối quý trước và còn cách xa mục tiêu lạm phát 2%.
Trong khi đó tại Mỹ, lạm phát cơ bản cuối quý III còn giảm xuống so với cuối quý II, hiện ở mức 1,7%. Tại Nhật, lạm phát cơ bản mặc dù có chiều hướng gia tăng, từ mức 0,4% cuối quý trước lên hiện đạt 0,7% nhưng điều này đi theo đúng định hướng điều hành chính sách của NHTW Nhật.
Tuy nhiên, tại Anh rủi ro lạm phát đang thực sự đặt ra khi lạm phát cơ bản tại nước này đang ở mức 2,7%, cao hơn mức 2,4% cuối quý trước và cũng là tháng thứ 5 liên tiếp lạm phát cơ bản đang vượt mức mục tiêu 2% đề ra. Trước tình hình đó, trong cuộc họp điều hành CSTT gần đây diễn ra vào cuối tháng 9, người đứng đầu NHTW Anh – Thống đốc Mark Carney đã đưa ra tuyên bố sẽ tập trung vào các áp lực lạm phát trong thời gian tới trong đó việc tăng lãi suất có thể sẽ là một giải pháp cần phải đặt ra.