Lạm phát hãm tiêu dùng
Hãng nghiên cứu thị trường TNS đã chỉ ra, lạm phát sẽ tiếp tục tác động mạnh mẽ đến hành vi mua sắm tiêu dùng trong năm 2012, đặc biệt là người tiêu dùng nông thôn, khi có đến 47% người dân sẽ chi tiêu ít đi và chỉ có 21% có nhu cầu chi tiêu. Đặc biệt, có đến 63% người tiêu dùng không thể tiết kiệm được vì tác động của lạm phát.
Nhu cầu tiêu dùng trong năm nay sẽ tiếp tục giảm. (Ảnh: MH)
Bức tranh màu xám
Ông Ralf Matthaes, chuyên gia nghiên cứu của TNS đánh giá sức mua và nhu cầu tiêu dùng của người dân Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ, đặc biệt là sự "trỗi dậy" trong tiêu dùng của người dân nông thôn. Tuy nhiên, với tình trạng lạm phát đang ngày càng gia tăng đã tạo nên áp lực nặng nề trong chi tiêu của người dân. Điều này đe dọa trực tiếp đến sự tăng trưởng trong tiêu dùng và sức cạnh tranh của sản phẩm. "Lạm phát gia tăng đang ngày càng ảnh hưởng lớn nhu cầu tiêu thụ của người dân. Đặc biệt, những đối tượng dễ bị tổn thương nhất là người dân nông thôn với mức thu nhập trung bình và thấp. Điều này làm suy giảm mạnh mẽ lòng tin của người tiêu dùng", ông Ralf Matthaes phân tích.
Thực tế, theo nghiên cứu của TNS thì có đến 30% cho rằng mức sống sẽ xấu đi, 33% cho rằng mức sống sẽ không được cải thiện và chỉ 37% nghĩ mức sống sẽ được cải thiện tốt hơn. Đặc biệt, khi nói về giá trị đồng tiền Việt Nam thì có đến 40% cho rằng sẽ giảm sút và chỉ 24% lạc quan về giá trị đồng tiền.
Cái nhìn không mấy lạc quan cũng đến từ khối DN khi có đến 2/3 (chiếm 57%) DN cho rằng, tình hình kinh tế sẽ xấu đi, theo một nghiên cứu của Nielsen. Đặc biệt, có đến 9% cho rằng môi trường kinh tế ở Việt Nam đang xấu đi nghiêm trọng. Lạm phát cũng đang là mối đe dọa lớn đối với các DN khi có 59% cho rằng đây là quan ngại lớn nhất.
Nhiều chuyên gia cho rằng, xu hướng tiêu dùng năm 2012 là sự tiếp diễn của một bức tranh tiêu dùng đầy "u ám" của năm 2011. Một nghiên cứu của Nielsen cho thấy, trong năm 2011 tác động của lạm phát đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiêu dùng. Chỉ có 7% người tiêu dùng cho biết lạm phát không ảnh hưởng đến hành vi mua sắm của họ. Tuy nhiên, có đến
54% người dân cắt giảm chi tiêu và chỉ mua những đồ dùng thiết yếu, 42% chủ động tìm mua sản phẩm khuyến mãi, giảm giá; 34% lượng mua hàng ít hơn và 24% chuyển sang mua hàng giá rẻ.
Nắm bắt nhu cầu tiêu dùng
Lạm phát dù đã giảm, nhưng "bóng ma" của nó vẫn đang có sức lan tỏa ghê gớm. Nhiều chuyên gia đã hoài nghi về sự "hạ nhiệt" của chỉ số quan trọng này, bởi những dấu hiệu của lạm phát đình đốn có lẽ đã bắt đầu được dự báo.
Đó là sự đình đốn về sản xuất, khi chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) chỉ tăng 4,1%, là mức tăng trưởng thấp nhất so với cùng kỳ. Trong số 32 nhóm hàng công nghiệp chế biến chính, thì có đến 18 nhóm hàng có chỉ số sản xuất giảm. Sản xuất thu hẹp bắt nguồn từ chính nhu cầu tiêu thụ giảm mạnh khi trong quý I chỉ tăng 0,5%, lượng hàng tồn kho của DN sắt, thép, xi măng, nguyên phụ liệu cho may mặc, đường, phân bón… tăng cao. Và khi chuỗi lưu thông hàng hóa đang có nhiều điểm nghẽn, thì đình đốn trong hoạt động của DN cũng diễn ra. Quý I, Tổng cục Thống kê cho biết có đến 12.000 DN giải thể, ngừng hoạt động, tăng 6% so với cùng kỳ.
Trước bối cảnh kinh tế không mấy sáng sủa, các chuyên gia cho rằng các DN cần chủ động hơn trong việc nắm bắt nhu cầu tiêu dùng. Theo TNS, tiêu dùng trong năm nay sẽ tiếp tục suy giảm về số lượng nhưng nhu cầu về chất lượng sẽ tăng cao khi có 90% chấp nhận chi tiêu ít đi để mua sản phẩm có chất lượng tốt, có thương hiệu.
Bên cạnh đó, ông Ralf Matthaes cũng khuyến cáo DN cần tích cực cải thiện niềm tin của người tiêu dùng vào giá bán sản phẩm thông qua cắt giảm chi phí trung gian, vận chuyển, tăng cường tiết kiệm, giảm lợi nhuận. Trong khi đó, Nielsen lại lưu ý các DN cần chú trọng hơn vào thị trường nông thôn và nắm bắt nhu cầu tiêu dùng ở thị trường này, đưa ra các hình thức khuyến mãi liên quan đến giá…
Nhân Sơn