Làm sao để tránh “Grexit”?

Động thái này diễn ra vào cuối tuần vừa rồi, sau khi các diễn biến tại Châu Âu đang ngày một đẩy Hy Lạp gần hơn tới viễn cảnh rút lui khỏi Liên minh châu Âu (EU), khiến Eurozone lần đầu tiên phải đối mặt với tình huống này kể từ khi thành lập năm 1999.

Người dân Hy Lạp xếp hàng rút tiền tại các cây ATM

Hội đồng ổn định tài chính Hy Lạp, bao gồm đại diện các ngân hàng, các cơ quan điều phối và Chính phủ đã quyết định thiết lập tình trạng kiểm soát tài sản vào đêm Chủ nhật vừa rồi sau khi Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) tuyên bố sẽ đóng băng các khoản vay cứu trợ khẩn cấp mà tổ chức này cung cấp để giữ cho các ngân hàng Hy Lạp hoạt động trong thời gian qua.

Thủ tướng Hy Lạp, trong bài phát biểu trên truyền hình về quyết định này, đã bảo đảm rằng tiền gửi của người dân Hy Lạp là hoàn toàn an toàn. Ông cũng cáo buộc các quan chức EU đã cố tình bóp nghẹt người dân Hy Lạp và tuyên bố rằng họ sẽ không bao giờ thành công.

Hy Lạp sẽ tiếp tục đóng cửa các ngân hàng ít nhất đến mùng 6/7. Việc rút tiền mặt bị giới hạn ở mức 60 Euro/ngày/người. Việc thanh toán séc cũng bị ngừng lại và các khoản tiền gửi có kỳ hạn sẽ bị khóa hoàn toàn. Thị trường chứng khoán cũng sẽ đóng cửa.

Sự kiện này diễn ra sau khi Chính phủ Hy Lạp thực hiện một cuộc trưng cầu dân ý về các điều khoản cứu trợ được đưa ra bởi các chủ nợ quốc tế, kích hoạt một cuộc đối đầu trực diện giữa Hy Lạp và các đối tác tại Eurozone, đồng thời đẩy quốc gia này ngày một gần hơn tới “Grexit” (cụm từ ghép giữa Greek và exit, chỉ việc Hy Lạp rút lui khỏi Eurozone).

Các bộ trưởng tài chính Eurozone trong ngày thứ bảy vừa rồi đã từ chối yêu cầu của Hy Lạp trong việc gia hạn các chương trình cứu trợ, khiến nền tài chính mong manh của nước này đối mặt với nguy cơ đổ vỡ. Cả hai bên đã gặp phải bế tắc trong việc xây dựng một số kế hoạch phù hợp để đưa ra các khoản vay khẩn cấp trị giá 15,3 tỷ Euro, nhằm đổi lại việc cải cách thể chế và thực hiện các biện pháp cứng rắn của Hy Lạp.

Mỹ cũng đã phải tăng cường sự can thiệp của mình vào cuộc khủng hoảng này. Tổng thống Obama đã điện đàm với Thủ tướng Đức Angela Merkel, nhằm thúc ép các động thái để đảm bảo rằng Hy Lạp sẽ tiếp tục ở lại trong khu vực Eurozone.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ, Jack Lew cũng đã đưa ra một tuyên bố sau các cuộc đàm phán với người đồng cấp tại Đức và Pháp, để thúc giục các chủ nợ quốc tế của Hy Lạp cân nhắc việc giảm nợ cho quốc gia này, biện pháp bị Đức và các thành viên khác của EU phản đối mạnh mẽ.

Ủy viên Kinh tế EU Pierre Moscovici, đăng tải trên mạng xã hội Twitter rằng, cánh cửa đàm phán vẫn đang mở để giữ chân Hy Lạp trong Eurozone. Hội đồng giám sát thiết lập chính sách của ECB cũng tuyên bố, mặc dù không thể tiếp tục cấp vốn cho các ngân hàng Hy Lạp, họ vẫn sẽ tiếp tục hợp tác với NHTW Hy Lạp để duy trì ổn định tài chính. ECB cũng cho biết thêm rằng họ cũng sẵn sàng cân nhắc lại quyết định của mình, nhằm để ngỏ cho những biện pháp can thiệp khẩn cấp khi cần thiết.

Việc khủng hoảng nợ công tại Hy Lạp leo thang được cho là sẽ kích hoạt những phản ứng mạnh mẽ trong thị trường tài chính trong tuần này. Một trong những trọng tâm chú ý sẽ là thị trường trái phiếu Chính phủ tại khu vực Eurozone với những nguy cơ lây lan đối với các quốc gia “ngoại biên” như Tây Ban Nha, Italy và Bồ Đào Nha.

Chủ tịch Cục Dự trữ liên bang New York William Dudley cho rằng, rủi ro từ Hy Lạp là một canh bạc khổng lồ. Ông cảnh báo, những tác động đối với thị trường tài chính của “Grexit” có thể nặng nề hơn nhiều so với dự kiến của các nhà đầu tư, do việc này tạo ra một tiền lệ lớn chưa từng có.

Nếu như không có trợ giúp từ ECB, các ngân hàng Hy Lạp sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong việc đáp ứng việc rút tiền ồ ạt của người dân được cho là sẽ xảy ra trước ngày trưng cầu dân ý 5/7/2015. Các ngân hàng tại Hy Lạp vốn đã hoạt động dựa trên các quỹ khẩn cấp từ tháng 2/2015, khi các NHTW tại Eurozone cắt các khoản vay thông thường đối với Hy Lạp. Các khoản vay khẩn cấp trị giá 89 tỷ Euro với tên gọi Quỹ Hỗ trợ thanh khoản khẩn cấp đã được phê duyệt bởi một hội đồng bao gồm các NHTW quốc gia và 6 quan chức cấp cao của ECB.

ECB sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ với NHTW Hy Lạp, và cũng khuyến nghị các NHTW khác trong khu vực thực hiện các cam kết hành động đối phó với sự mong manh hiện nay của nền kinh tế khu vực Euro. Thống đốc NHTW Hy Lạp, Yannis Stournaras cũng cam kết sẽ thực hiện mọi biện pháp cần thiết nhằm đảm bảo ổn định tài chính cho người dân Hy Lạp.

Trước nguy cơ các chủ nợ tiếp tục gây sức ép lên Thủ tướng Tsipras trong chiến dịch trưng cầu dân ý, Ủy ban Châu Âu vào cuối ngày Chủ nhật vừa qua đã công bố một bản kế hoạch cứu trợ sửa đổi dài 10 trang cho Hy Lạp, mà họ nói rằng đang chuẩn bị đưa ra trước khi ông Tsipras bất ngờ chấm dứt việc đàm phán.

Bản đề xuất sửa đổi lần này có thêm một vài điều khoản nhượng bộ, trong đó tiêu biểu nhất là việc chấp thuận yêu cầu của Hy Lạp rằng các khách sạn của nước này chỉ phải chịu mức thuế giá trị gia tăng 13% thay vì mức tiêu chuẩn 23% để bảo vệ ngành công nghiệp du lịch ở đây.

Tuy nhiên, động thái đưa ra trưng cầu dân ý của Hy Lạp đã ảnh hưởng nghiêm trọng tới lòng tin của Eurozone đối với Chính phủ quốc gia này, và đặt ra câu hỏi lớn rằng liệu có bất kỳ một thỏa thuận nào có thể đạt được để tránh việc Grexit sẽ xảy ra hay không?