Liên kết vùng phát triển kinh tế Tây Nguyên
“Hội thảo Liên kết phát triển kinh tế vùng Tây Nguyên” vừa được Ban chỉ đạo Tây Nguyên, Ban Kinh tế Trung ương và Thời báo Kinh tế Việt Nam tổ chức cuối tuần qua (24/7) tại TP. Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk. Các tham luận xoay quanh 3 chủ đề lớn về nông nghiệp, du lịch và hạ tầng, như 3 mũi nhọn liên kết cơ bản để phát huy nội lực toàn vùng, thúc đẩy kinh tế toàn bộ khu vực Tây Nguyên.
Về nông nghiệp, chuyên gia Đào Đức Huấn đánh giá, với những lợi thế về vị trí địa lý, thổ nhưỡng, khí hậu… Tây Nguyên đã và đang từng bước phát triển thành vùng sản xuất nông nghiệp hàng hoá trọng điểm của cả nước, với nhiều sản phẩm trở thành chủ lực xuất khẩu như cà phê, hồ tiêu, ca cao… Tuy nhiên, do điều kiện sản xuất còn manh mún, quy mô nhỏ, năng suất nhìn chung còn thấp và đặc biệt là khả năng liên kết còn yếu đã tạo ra những rào cản đối với việc phát triển của nông nghiệp Tây Nguyên.
Khuyến nghị giải pháp về tháo bỏ những rào cản hiện nay, TS. Hoàng Vũ Quang, Phó viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn (IPSARD) cho rằng, phát triển cà phê, hồ tiêu, cao su (và nông nghiệp Tây Nguyên nói chung) phải đặt trong một không gian sản xuất thống nhất của cả vùng Tây Nguyên về quy hoạch vùng sản xuất, chế biến, hạ tầng, xây dựng thương hiệu, chính sách hỗ trợ.
Trong đó, các tỉnh cần có sự hợp tác, phân công trong sản xuất các sản phẩm theo lợi thế so sánh, lợi thế cạnh tranh của sản phẩm được đánh giá trên phạm vi vùng.
Cũng theo ông Quang, cần phát triển cà phê, hồ tiêu, cao su Tây Nguyên trở thành các ngành hàng xuất khẩu, tập trung quy mô lớn, hiện đại, có tính cạnh tranh quốc tế cao. Phát triển ngành hàng theo liên kết chuỗi giá trị từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ sản phẩm với quản trị hiện đại, hệ thống hạ tầng đồng bộ, sản phẩm có thương hiệu, chứng nhận chất lượng và an toàn thực phẩm. Lấy khoa học công nghệ, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, liên kết DN và hợp tác xã, tổ hợp tác, xây dựng thương hiệu sản phẩm là động lực để nâng cao giá trị và phát triển bền vững các ngành hàng nông sản Tây Nguyên.
Về du lịch, vùng Tây Nguyên có khá nhiều lợi thế để phát triển điểm đến và liên kết chuỗi du lịch toàn vùng. Ông Lê Hoàng Cơ, Giám đốc Công ty Du lịch và thương mại Damsan phân tích, với đặc điểm địa lý của một vùng đất cao nguyên, có lợi thế về rừng và sông hồ; khí hậu ôn hoà… Tây Nguyên được nhiều du khách cả trong và ngoài nước biết đến như một điểm nghỉ dưỡng hấp dẫn. Những lễ hội mang đậm bản sắc dân tộc, hay hương cà phê ngây ngất... là cơ sở để phát triển hình thức du lịch sinh thái và nông nghiệp.
Và thực tế, vùng Tây Nguyên với 5 tỉnh (Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông, Lâm Đồng) là một trong 7 vùng du lịch đã được xác định Chiến lược và Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Tuy nhiên sự phát triển du lịch của vùng chưa tương xứng với tiềm năng và lợi thế.
Một trong những hạn chế của thực trạng này là chưa xác định được sản phẩm du lịch đặc thù của vùng; sự trùng lặp về sản phẩm du lịch giữa các địa phương và trong hoạt động tour, tuyến du lịch và vì vậy làm giảm tính hấp dẫn du lịch và năng lực cạnh tranh du lịch chung của toàn vùng…
Do đó, Tổng cục Du lịch cho rằng, liên kết để khai thác và phát triển du lịch vùng là yêu cầu cấp thiết của các tỉnh Tây Nguyên trong bối cảnh hiện nay. Cơ quan này đề xuất liên kết phát triển du lịch theo hướng các tỉnh thống nhất lấy các khu, điểm du lịch quốc gia là trọng điểm ưu tiên phát triển để tạo lan toả trong toàn khu vực. Các điểm này cũng được ưu tiên kêu gọi vốn đầu tư chung trong toàn vùng.
Đồng thời, cần xây dựng cơ chế, hình thức và nội dung liên kết có hiệu quả; có giải pháp hình thành Ban điều phối liên kết phát triển du lịch vùng; tăng cường vai trò của DN trong các hoạt động liên kết, hợp tác phát triển…
Để tạo điều kiện cho việc hình thành các liên kết phát triển nông nghiệp và du lịch, hạ tầng cũng là một yêu cầu đặt ra cho khu vực Tây Nguyên. GS. Trần Ngọc Chính, Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam đề xuất, trong khu vực cần thúc đẩy liên kết hạ tầng và không gian kinh tế - xã hội theo hướng hình thành các trục hành lang phát triển kết nối các cực tăng trưởng và khu vực động lực phát triển của vùng. Với liên kết ngoại vùng, cần hình thành cơ sở hạ tầng về hàng không, cửa khẩu quốc tế…