Loại bỏ khu công nghiệp treo
Tổng cộng đã có 47 tỉnh, thành phố được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch phát triển các khu công nghiệp mới trong năm 2014. Theo Vụ Quản lý các khu kinh tế, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, sẽ có 14 địa phương nữa được điều chỉnh quy hoạch phát triển khu công nghiệp trong năm nay.
Ảnh minh họa |
Đây là một trong những hoạt động kiên quyết nhất của Chính phủ nhằm loại bỏ các khu công nghiệp thuộc dạng quy hoạch treo, hoặc hoạt động không hiệu quả gây bức xúc cho người dân và ảnh hưởng tới diện tích đất trồng lúa.
“Sau hội thảo quốc gia về khu công nghiệp năm 2012, Chính phủ nhận thấy rằng, dù các khu công nghiệp đã đóng góp vai trò rất lớn đối với sự phát triển kinh tế và thu hút đầu tư nước ngoài, nhưng vẫn còn một số điều chưa làm được. Đó là lý do chúng tôi sẽ tiếp tục rà soát quy hoạch của tất cả các khu công nghiệp và điều chỉnh cho phù hợp”, ông Thứ trưởng bộ Kế hoạch và Đầu tư Đặng Huy Đông nói.
Theo ông Đông, việc rà soát lại các khu công nghiệp dựa trên việc xem xét các khu đó còn phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, phù hợp với quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương hay không. Tương tự, những dự án vướng mắc giải phóng mặt bằng quá lâu cũng được xem xét trong quá trình rà soát.
Có thể nói, sau đợt rà soát trong năm 2014, diện quy hoạch treo hoặc không hiệu quả của các khu công nghiệp đã giảm đáng kể. Cụ thể, Chính phủ đồng ý đưa ra khỏi quy hoạch 5 khu công nghiệp và giảm diện tích 6 khu chưa được thành lập tại 5 tỉnh, với tổng diện tích 1.871 ha.
Có tới 16 khu công nghiệp đã được thành lập tại 9 tỉnh, thành phố cũng phải chịu chung cảnh giảm diện tích với tổng diện tích 1.500 ha. Chỉ có 4 khu công nghiệp được tăng diện tích, với tổng diện tích tăng thêm 49 ha. Như vậy, tổng diện tích điều chỉnh giảm rất lớn, lên tới 3.371 ha, nhưng diện tích tăng thêm không đáng kể.
“Chắc chắn, tổng diện tích đất khu công nghiệp sẽ giảm xuống nữa khi Chính phủ hoàn thành điều chỉnh quy hoạch tại 14 tỉnh, thành phố còn lại. Nguyên tắc chung khi điều chỉnh là sẽ giảm bớt chứ không tăng lên”, ông Đông nói. Nhiều địa phương cũng tin rằng, việc điều chỉnh quy hoạch này có thể sẽ loại bỏ được tình trạng quy hoạch treo, một trong những vấn đề bức xúc tại các địa phương hiện nay.
Đây là việc hoàn toàn có thể thực hiện được, vì theo yêu cầu của Chính phủ, các địa phương cùng Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ tiếp tục giám sát chặt chẽ việc thực hiện quy hoạch. Bất cứ dự án khu công nghiệp nào đầu tư không hiệu quả, không thu hút được nhà đầu tư thì địa phương phải giải trình và cho ra khỏi quy hoạch.
Không thể phủ nhận vai trò của các khu công nghiệp trong hơn 20 năm qua đối với sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam. Hiện các khu công nghiệp đã thu hút được trên 60% tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Việt Nam, trong đó FDI trong lĩnh vực công nghiệp chiếm 85%; giải quyết việc làm cho trên 2 triệu lao động.
Nhiều tập đoàn đa quốc gia khi đầu tư vào Việt Nam đã chọn các khu công nghiệp là nơi để xây dựng các nhà máy, như Samsung, LG, Canon hay Panasonic… Ngay trong năm 2014, các khu công nghiệp đã thu hút hơn 12 tỷ USD vốn FDI, chiếm hơn 60% tổng vốn FDI đăng ký vào Việt Nam trong năm.
Theo ông Đông, khi diện tích các khu công nghiệp giảm đi, việc mở rộng các khu cũ bị hạn chế thì các nguồn lực đầu tư cho cơ sở hạ tầng đất công nghiệp sẽ tập trung hơn. Nghĩa là, địa phương và các công ty phát triển khu công nghiệp có thể phân bổ nguồn lực theo đúng mong muốn của mình hơn.
“Việc thu hút đầu tư phụ thuộc vào nhiều yếu tố, nhưng với quy hoạch mới, tôi cho rằng, chúng ta sẽ thu hút đầu tư tốt hơn. Bởi sự phát triển các khu công nghiệp được kiểm soát chặt chẽ hơn, cộng thêm việc Luật Thuế thu nhập DN sửa đổi mới đây có một số cơ chế ưu đãi khi đầu tư vào khu công nghiệp”, ông Đông nói.
Nhưng nói như vậy không có nghĩa là cơ hội đầu tư xây dựng khu công nghiệp mới không còn nữa. Hiện tại có nhiều công ty phát triển khu công nghiệp, đặc biệt các công ty nước ngoài như VSIP, Amata, Sojitz hay Rent-A-Port đều đang muốn xây dựng thêm nhiều khu công nghiệp mới nhằm đáp ứng nhu cầu của các công ty sản xuất nước ngoài.
Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, quy hoạch mới được phê duyệt là một quy hoạch mở. Có nghĩa là, nếu nhà đầu tư nước ngoài đề xuất dự án tốt, cơ hội dành cho họ vẫn còn. Các công ty như VSIP hay Amata và Sojitz có thể đầu tư vào các dự án khu công nghiệp hiện hữu chưa có nhà đầu tư, hoặc các địa phương nếu xét thấy các khu công nghiệp đã có trong quy hoạch, nhưng chưa thực hiện thì có thể loại bỏ khu cũ để bổ sung khu mới.
Thậm chí, ở địa phương mà tất cả các khu công nghiệp đã được đầu tư, nếu khẳng định dự án đó tốt với tỷ lệ lấp đầy trên 60% thì vẫn có thể xem xét để cho mở khu mới.