Lợi nhuận ngân hàng suy giảm mạnh

Khó đạt kỳ vọng

Năm 2012, tình hình cho vay tương đối khó, kể cả mùa kinh doanh cuối năm của doanh nghiệp (DN) đang diễn ra. Bởi trước bối cảnh hàng tồn kho gia tăng, tâm lý của DN chưa muốn mở rộng đầu tư, sản xuất mới. Còn với người tiêu dùng vẫn trong tình trạng cắt giảm chi tiêu. Vì thế, nhu cầu vốn dịp cuối năm nay của khách hàng so với mọi năm là không tăng cao, cho dù lãi suất đã giảm dần. Không tăng trưởng tín dụng cộng thêm chuyện nợ xấu tăng cao (tính đến tháng 10, nợ xấu toàn hệ thống chiếm khoảng 8,8% trên tổng dư nợ) cũng có nghĩa là các ngân hàng khó đạt kỳ vọng lợi nhuận như mong muốn.

Tín dụng tăng thấp đã ảnh hưởng mạnh đến lợi nhuận của các ngân hàng. (Ảnh: ĐK)

Đó là chưa kể nhiều NHTM vừa qua còn “dính đòn” khi phải mua vào vàng giá cao để cân bằng trạng thái. Tất cả những điều này đã khiến bức tranh lợi nhuận của các ngân hàng trong năm 2012 thêm phần ảm đạm. Đơn cử như đến nay NHTMCP Quân đội (MB) hoàn thành 83% kế hoạch lợi nhuận cả năm, NHTMCP Đông Á (DongA Bank) “bết bát” hơn khi mới chỉ hoàn thành 69,4% kế hoạch năm 2012. Dù không công bố con số cụ thể nhưng lãnh đạo NHTMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) cũng cho biết kết thúc tháng 9/2012, ngân hàng đã hoàn thành 66% kế hoạch lợi nhuận cả năm…

Song đó là những NHTMCP lớn. Còn với hầu hết các NHTMCP nhỏ, lợi nhuận rất khiêm tốn, giảm nhiều so với cùng kỳ năm trước, thậm chí một số ít ngân hàng còn công bố lợi nhuận âm.

Kết quả kinh doanh quý III/2012 của KienLong Bank là một ví dụ. Theo đó, lợi nhuận trước thuế của ngân hàng đạt 151,29 tỷ đồng, lũy kế 9 tháng đạt 413,9 tỷ đồng, giảm 7% so với cùng kỳ. Tỷ lệ nợ xấu tại thời điểm 30/9 của ngân hàng là 2,78%, tăng so với 2,77% cuối năm ngoái. Với Navibank, sau khi trích lập dự phòng rủi ro tín dụng hơn 6,2 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế quý III của ngân hàng này chỉ đạt 6,57 tỷ đồng, giảm 87% so với cùng kỳ, lũy kế 9 tháng đạt 98 tỷ đồng, giảm 33,5% so với cùng kỳ 2011…

Một số ngân hàng khác hiện đã có số liệu nhưng không công bố ra ngoài hay trên website. Chẳng hạn như NHTMCP An Bình (ABBank), quý III đạt 550 tỷ đồng, đạt 73,3% so với kế hoạch cả năm (750 tỷ đồng), chưa trích lập dự phòng rủi ro nên ngân hàng này không công bố, chỉ có khi nào cổ đông gọi hỏi thì mới trả lời riêng cho từng người…

Các chuyên gia cũng đưa ra khá nhiều lý do để giải thích việc sụt giảm lợi nhuận của các ngân hàng. Cụ thể, từ đầu năm, NHNN đã đưa ra đề án tái cấu trúc đối với những NHTM yếu, thường xuyên khó khăn về thanh khoản. Từ đó, các NHTM này chủ yếu tập trung giải quyết các khoản nợ xấu cao hơn sổ sách trước sự thanh tra của NHNN nên không có nhiều cơ hội tăng trưởng tín dụng.

Đối với những NHTM thuộc nhóm tín dụng tốt hơn thì khối này lại không dám cho vay vì sợ tăng tỷ lệ nợ xấu. Do vậy, dư nợ nhiều NHTM trong nhóm này đến nay chỉ tăng 2-3% và lợi nhuận kỳ vọng đặt ra đầu năm khó đạt được.

Thận trọng vì nợ xấu

Thừa nhận các lý do trên là đúng, nhưng đối với những người trong cuộc đó chỉ là một phần của sự việc. Nói như ông Trần Anh Tuấn - Tổng giám đốc NHTMCP Nam Á (NamABank), trong bối cảnh thị trường hiện nay, ngoại trừ vấn đề nợ xấu, các NHTM phải chia sẻ khó khăn với DN, chấp nhận giảm lãi và cơ cấu lại các khoản vay, nên khó có thể hoàn thành chỉ tiêu lợi nhuận đề ra. Cũng theo ông Tuấn, năm nay NHTM nào giữ an toàn, không bị nợ xấu gia tăng là thành công, cổ đông sẽ hiểu và chia sẻ với ngân hàng.

Không nói nhiều đến lợi nhuận, nhưng ông Lê Thành Trung, Phó Tổng giám đốc NHTMCP Phát triển TP. Hồ Chí Minh (HDBank) cũng chia sẻ về khó khăn mà ngân hàng đang đối mặt. Đó là, trước diễn biến của thị trường năm nay thì không lĩnh vực, ngành nghề nào có thể tránh được khó khăn và khả năng nợ vay của DN sụt giảm. Trong đó, lĩnh vực kinh doanh vật liệu xây dựng, bất động sản (kể cả đối với cho vay bất động sản cá nhân) cũng gặp khó trong việc thu hồi nợ vay.

Các lĩnh vực kinh doanh khác với sắt thép, hàng tiêu dùng, thương mại cũng gặp khó khăn do hàng tồn kho cao, sản xuất đình trệ. Vì thế, tỷ lệ nợ xấu rơi vào các lĩnh vực này khá cao. Do vậy, mục tiêu tăng trưởng tín dụng cả năm của HDBank ở mức 30%, nhưng 10 tháng đầu năm nay dư nợ của ngân hàng đạt khoảng 20%, những tháng còn lại ngân hàng sẽ phấn đấu đạt được kế hoạch đề ra trên cơ sở kiểm soát chặt chất lượng tín dụng. Nợ xấu của HDBank đến nay vẫn ở mức kiểm soát 3,1% gần so với mục tiêu đề ra cho cả năm nay là 3%, song trước diễn biến thị trường khó khăn, nếu không thận trọng, nợ xấu sẽ gia tăng.

Đồng quan điểm, ông Phan Huy Khang - Tổng giám đốc Sacombank nói rằng, hoàn thành kế hoạch lợi nhuận năm 2012 là điều rất khó. Để gia tăng mảng doanh thu chính, các ngân hàng không còn cách nào khác phải đẩy lãi suất cho vay xuống thấp để gia tăng tín dụng, nhưng điều này là không thể đối với thời điểm hiện tại.

Theo đó, các NHTM chọn cách tiết giảm chi phí, cơ cấu lại hoạt động kinh doanh, tăng các khoản thu khác để bù đắp cho khoản lợi nhuận bị sụt giảm từ tín dụng. Tuy nhiên, năm nay không dễ để kiếm lợi nhuận từ các mảng dịch vụ, bởi khi tín dụng tăng trưởng chậm thì mảng thu phí dịch vụ tất yếu cũng sẽ giảm theo. Đó là lý do mà Sacombank ước tính chỉ đạt khoảng 75-80% kế hoạch đề ra trong năm nay.

Đứng về phía cơ quan quản lý, ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó giám đốc NHNN TP. Hồ Chí Minh cũng thừa nhận, các ngân hàng khó có thể đạt chỉ tiêu lợi nhuận đề ra cho năm nay. Ước tính, lợi nhuận của các ngân hàng trên địa bàn thành phố năm nay khả năng chỉ có thể đạt được khoảng 27 – 30% so với cả năm trước. Nguyên nhân được ông Minh lý giải vì thời gian qua, diễn biến nền kinh tế trong nước khá phức tạp, tốc độ phát triển kinh tế chậm, có dấu hiệu suy thoái, gây khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Trong khi các ngân hàng phải đảm bảo hoạt động an toàn nên chuyện không đạt được kế hoạch đề ra là dễ hiểu.

Quỳnh Vũ