Luật giá: Cần “sát sườn” hơn với nông dân

Giá tăng, phải làm rõ chịu trách nhiệm

Báo cáo trước Quốc hội về giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật giá, Chủ nhiệm Ủy ban tài chính ông Phùng Quốc Hiển cho biết, đã có ý kiến đề nghị, đối tượng áp dụng Luật chỉ nên là các cơ sở công lập, không áp dụng đối với các cơ sở tư lập. Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, giá là vấn đề liên quan và tác động trực tiếp đến mọi tổ chức, cá nhân, không phân biệt thành phần kinh tế. Do vậy, với tính chất là khuôn khổ pháp lý chung về quản lý, điều tiết giá; góp phần kiểm soát, ổn định thị trường, Dự thảo luật không thể áp dụng riêng đối với cơ sở công lập mà phải bao quát mọi tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp, kể cả khu vực tư.

Pháp luật về giá của nhiều nước trên thế giới đã quy định tương tự. Tuy nhiên, để bảo đảm quyền tự chủ của doanh nghiệp, phù hợp với quy luật thị trường, Nhà nước chỉ điều tiết giá thông qua biện pháp kinh tế, chỉ can thiệp trực tiếp trong trường hợp thực sự cần thiết để bình ổn thị trường, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Về thẩm quyền quản lý nhà nước trong lĩnh vực giá (Điều 8), có ý kiến cho rằng: Luật chưa quy định rõ trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương theo hướng xác định rõ mỗi cơ quan chịu trách nhiệm quản lý giá đối với mỗi loại mặt hàng và Đề nghị quy định cụ thể trách nhiệm, vai trò của các cơ quan, đặc biệt là Bộ Tài chính và các bộ chuyên ngành liên quan. Ông Phùng Quốc Hiển cho rằng, theo quy định của pháp luật hiện hành thì việc quản lý giá hàng hóa được giao một số cơ quan làm đầu mối. Việc phân loại hàng hóa và quy định mỗi bộ, ngành có thẩm quyền quản lý nhà nước đối với mỗi mặt hàng sẽ dẫn đến khó khả thi, khó điều tiết và quản lý thống nhất. Mặt khác, quyền hạn, trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước, trong đó có Bộ Tài chính và Bộ chuyên ngành liên quan đã được quy định cụ thể trong Dự thảo luật tại các điều 8, 22, 24.

Chưa thực sự đồng tình với Dự thảo Luật, đại biểu Đào Văn Bình (Hà Nội), quản lý nhà nước về giá như Điều 8, 22, 24 còn rất chung chung, cần phải ghi trách nhiệm cụ thể của các bộ như: Tài chính, Công thương, Xây dựng, Y tế,… Đại biểu Bình lý giải, việc quy định rõ trách nhiệm của bộ, ngành sẽ tránh hiện tượng đã từng xảy ra vừa qua với giá sữa. Đó là khi giá sữa tăng không biết bộ nào chịu trách nhiệm, người dân chẳng biết kêu ai, “gõ cửa” cơ quan nào.

Băn khoăn trích lập quỹ bình ổn

Theo Điều 15 của Dự thảo Luật, danh mục hàng hóa, dịch vụ thực hiện bình ổn giá gồm 11 loại hàng hóa. Tuy nhiên, nhiều đại biểu cho rằng, không nên chỉ ghi “Phân đạm” nằm trong nhóm bình ổn giá mà phải mở rộng ra là “phân bón, thuốc bảo vệ thực vật.” Đại biểu Nguyễn Thành Tâm (Tây Ninh) cho rằng, việc bổ sung thuốc bảo vệ thực vật vào danh mục các mặt hàng thực hiện bình ổn giá sẽ góp phần “bảo vệ” cho người nông dân, đặc biệt trong những thời điểm dịch bệnh xảy ra với lúa, rau màu, tránh biến động giá. Đồng tình với quan điểm này, đại biểu Trần Văn Tấn (Tiền Giang) nhấn mạnh, việc thêm thuốc bảo vệ thực vật vào nhóm hàng bình ổn giá là hợp lý vì đây cũng là loại hàng hóa thiết yếu, liên quan trực tiếp đối với sản xuất của người nông dân.

Đối với biện pháp bình ổn giá, Điều 16 của Dự thảo Luật quy định, việc bình ổn giá được thực hiện trong các trường hợp khi giá hàng hóa, dịch vụ thuộc Danh mục quy định tại khoản 2 Điều 15 của Luật này có biến động bất thường. Và tại khoản 3 Điều 17 của Dự thảo Luật quy định: trong trường hợp cần thiết, lập quỹ bình ổn giá đối với mặt hàng cần bình ổn giá thuộc Danh mục hàng hóa, dịch vụ thực hiện bình ổn giá nhằm mục tiêu hỗ trợ cho bình ổn giá…

Một số đại biểu cho rằng, quy định như vậy rất chung chung, mặt hàng cần lập quỹ, sử dụng quỹ và nguồn quỹ như thế nào cũng chưa rõ. Ví dụ như quỹ bình ổn xăng dầu thời gian qua dư luận rất băn khoăn. Hay Luật giao thông đường bộ đang thi hành cũng có nói chung là quỹ bảo trì đường bộ nên khi áp vào thực tiễn vẫn gặp khó khăn nhất định. Việc lập quỹ là cần thiết nhưng phải rõ ràng, đặc biệt, mức trích thu quỹ phải công khai minh bạch.

Quang Cảnh