Nếu bị thanh tra quá 1 lần/năm, DN có quyền không tiếp
Chi phí của DN Việt Nam cao nhất khu vực
Trao đổi với báo chí về những nội dung trong Nghị quyết 35/NQ-CP của Chính phủ về hỗ trợ và phát triển DN đến năm 2020, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Lê Mạnh Hà cho biết, nếu bị thanh tra quá 1 lần/năm, DN có quyền không tiếp. Còn nói về chi phí đang là gánh nặng đối với DN trong quá trình hoạt động, bà Phạm Thu Hằng, Tổng thư ký Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, có cả chi phí chính thức và phi chính thức.
Trong nhiều cuộc khảo sát, điều tra, trong đó có khảo sát về chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) của VCCI đều báo cáo về những chi phí không chính thức, chi phí bôi trơn mà DN phải gánh với tỷ lệ phản ánh tương đối cao, nhưng khó đánh giá mức độ cụ thể, nhất là với các DN phải thực hiện các thủ tục kinh doanh có điều kiện.
Năng lực cạnh tranh Quốc gia phần lớn phụ thuộc vào năng lực cạnh tranh của DN |
Còn với chi phí chính thức, theo đánh giá sơ bộ có 1 số loại chi phí mà hiện các DN đang gánh chịu liên quan đến thuế với mức cao so với khu vực. Thứ hai là chi phí liên quan đến lao động như BHXH, hay phí về các khoản đóng góp khác liên quan đến người lao động ngày càng tăng.
“Năng lực cạnh tranh quốc gia phần lớn phụ thuộc vào năng lực cạnh tranh DN. Đặc biệt trong bối cảnh mở cửa hội nhập hiện nay, DN bị mất lợi thế cạnh tranh ngay ở các loại phí thế này thì cần phải tính toán lại”, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đặng Huy Đông nói.
Đi cụ thể vào vấn đề chi phí về giao thông, việc thanh tra nhiều dự án BOT giao thông hiện nay cho thấy hiện tượng khống vốn lên tới hàng trăm, hàng nghìn tỷ đồng khiến cho mức thu phí đường đội lên, thời hạn thu phí phải kéo dài, gây gánh nặng cho người dân và DN, Thứ trưởng Đặng Huy Đông cho rằng, DN và xã hội có quyền yêu cầu trả lời câu hỏi đó. Theo ông, tất cả các yếu tố cấu thành lên phí mà người dân, DN phải gánh thì xã hội có quyền yêu cầu làm rõ, không thể trả lời chung chung kiểu “nếu không được thu như thế thì không có người đầu tư”.
Ông Lê Mạnh Hà thì cho rằng, đã đến lúc phải đánh giá phí chính thức một cách chính xác nhất, phải cân đo và so sánh với các nước trong khu vực để làm sao tính toán giảm hoặc thu một cách hợp lý. Tuy nhiên, theo ông vấn đề quan trọng nhất hiện nay là phí không chính thức lại đang trở thành vấn đề nhức nhối với cộng đồng DN cần phải được điều tra một cách rõ ràng và công bố công khai.
Quyền từ chối nếu thanh tra quá 1 lần/năm
Theo tinh thần của Nghị quyết 35, mỗi năm các cơ quan quản lý chỉ được thanh tra DN 1 lần, vì theo phản ánh của nhiều DN, mỗi năm họ phải tiếp quá nhiều cuộc thanh tra, nhiều cuộc thanh tra lại trùng lắp nội dung khiến DN thấy phiền phức, tốn thời gian, ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh… Tuy nhiên, một số ý kiến tỏ ý lo ngại quy định này bởi thực tế vừa qua, dù bị thanh tra nhiều lần, cơ quan thanh tra đưa ra nhiều yêu cầu khắc phục lỗi vi phạm nhưng nhiều DN không thực hiện. Nay nếu chỉ thanh tra 1 lần khó có thể xử lý được DN vi phạm, nhất là vi phạm trong lĩnh vực môi trường.
Giải tỏa nỗi lo này, ông Lê Mạnh Hà cho rằng, trước tiên hãy tin tưởng DN và chỉ nên thanh tra 1 lần. Cách làm giống như ngành Công an, người ta chỉ khoanh vùng nhóm đối tượng có nguy cơ cao vi phạm. DN cũng có những nhóm như vậy và nghĩa vụ của cơ quan Nhà nước là phải phân loại được để tập trung vào nhóm này để thanh tra, kiểm tra. “Quy định này là để hạn chế tình trạng các DN không vi phạm gì nhưng cơ quan quản lý vẫn đến kiểm tra thường xuyên là không nên. Nhưng nếu DN vi phạm chúng ta sẽ có nhiều biện pháp khác để ngăn chặn một cách triệt để”, ông Hà nói.
Thứ trưởng Đặng Huy Đông thì cho rằng, đặt ra các quy định như vậy là để hạn chế các hành vi lạm dụng quyền lực để làm khó DN. Ngược trở lại, đây không đồng nghĩa với việc chúng ta dung túng, bao che hoặc thả lỏng đối với hành vi vi phạm của DN. Các DN nếu vi phạm các quy định của pháp luật mà đủ mức độ dẫn đến hình sự thì việc đương nhiên là việc phải làm.
“Chúng tôi đưa ra quy định này là để hạn chế những hiện tượng được phản ánh trong quá trình khảo sát và lấy ý kiến thăm dò của VCCI đối với cộng đồng DN. Bộ là nơi tổng hợp lại hàng nghìn ý kiến của DN, hiệp hội DN nói chung về tất cả vấn đề mà DN gặp phải, trong đó có 2 nội dung là thanh tra, kiểm tra quá nhiều lần và trong một số trường hợp bị hình sự hóa những hành vi không đáng bị xử lý hình sự. Đây là phản ánh từ thực tiễn chứ không phải cơ quan quản lý tự nghĩ ra”, ông Đông cho biết.
Cũng theo Thứ trưởng Đặng Huy Đông, đưa ra hình thức này cũng là bước chuyển dần sang quản lý DN theo thông lệ quốc tế. Thông thường đến thanh tra, kiểm tra là thanh kiểm tra liên ngành gồm: thuế, hải quan, môi trường… nhưng ngược lại những trường hợp cụ thể mà cơ quan bảo vệ pháp luật theo dõi, nắm tình hình thì quyền kiểm tra của cơ quan quản lý vẫn còn và họ có quyền kiểm tra. Nếu DN không thực hiện yêu cầu sửa chữa sai phạm thì cơ quan kiểm tra có quyền đình chỉ hoạt động của DN.