Ngân hàng hướng đến tài chính bền vững

Chủ động từ các TCTD

Những thách thức toàn cầu hiện nay tạo sức ép đòi hỏi khu vực tài chính phải đóng một vai trò chủ động hơn. Hậu quả của biến đổi khí hậu, khan hiếm nguồn lực, ô nhiễm trầm trọng, dân số gia tăng và mối đe dọa đến an ninh lương thực… chỉ là một vài trong số những sức ép ngày càng lớn đang tác động đến nền kinh tế các nước.

Là tổ chức cung cấp vốn cho nền kinh tế, các TCTD là đối tượng hợp lý nhất để hỗ trợ khối DN đối phó với các rủi ro về phát triển bền vững một cách sớm hơn và hiệu quả hơn. Việc duy trì một hệ thống quản lý rủi ro môi trường và xã hội sẽ giúp bảo vệ tài sản của các TCTD, hỗ trợ họ vượt qua những thời điểm kinh tế khó khăn.

Theo một nghiên cứu năm 2012 của Liên minh Ngân hàng toàn cầu (GABV), những TCTD nào ra các quyết định tài chính dựa trên nhu cầu của con người và môi trường thì vẫn tăng trưởng tốt và có lợi nhuận ngay cả trong thời kỳ khủng hoảng tài chính toàn cầu.

Thực tế, ngày càng nhiều TCTD trên toàn thế giới áp dụng các chính sách, hệ thống và quy trình cho vay để giảm các tác động tiêu cực của khối DN đến môi trường và xã hội. Việc này sẽ giúp đảm bảo quá trình phát triển kinh tế mà không làm tổn hại đến con người, nguồn tài nguyên thiên nhiên và hệ sinh thái.

Nó cũng giúp các TCTD tìm kiếm những cơ hội kinh doanh mới mà kinh tế tăng trưởng xanh có thể mở ra như năng lượng tái tạo, công nghệ tái chế, quản lý nước và cải tạo đất…

Việc áp dụng được hệ thống quản lý môi trường và xã hội sẽ mang lại những lợi ích rất lớn cho các TCTD. Theo đó, việc thu hút nguồn vốn hay sự trợ giúp của các tổ chức tài chính quốc tế cùng định hướng hỗ trợ các hoạt động về môi trường và xã hội sẽ tốt hơn.

Điều này sẽ giúp giảm chi phí vốn; Cải thiện được chất lượng danh mục cho vay; Đáp ứng tốt hơn các điều khoản bảo hiểm, được các tổ chức phân tích đánh giá cao hơn; Nâng cao giá trị thương hiệu; Cơ hội kinh doanh mới (như năng lượng tái tạo, công nghệ sạch, các thị trường chưa khai thác) sẽ nhiều hơn…

Tài chính bền vững là yêu cầu tất yếu của phát triển

Vai trò của cơ quan quản lý

Nhiều TCTD và các nhà điều hành ngành Ngân hàng đã thừa nhận rằng, phát triển bền vững trong ngành không chỉ là việc làm mang ý nghĩa to lớn đối với sự phát triển bền vững của nền kinh tế nói chung, mà còn mang lại lợi ích không nhỏ cho chính các TCTD. Tài chính bền vững vừa là công cụ quản lý rủi ro, vừa mở ra cơ hội kinh doanh đối với các định chế tài chính.

Nó không chỉ tạo những giá trị có thể đo đếm được cho danh mục đầu tư, mà còn giúp bảo vệ các định chế tài chính và các nền kinh tế khỏi các rủi ro và thất thoát. Chính vì vậy các TCTD nên thiết lập hệ thống để nhận biết, đo đếm, theo dõi và kiểm soát các rủi ro môi trường xã hội trong các hoạt động tín dụng của mình.

Mặc dù tài chính bền vững mang lại nhiều lợi ích nhưng việc áp dụng vẫn còn rất hạn chế ở các thị trường mới nổi. Một trong những biểu hiện của tình trạng này là tỷ lệ các ngân hàng gia nhập “Nguyên tắc Xích đạo” còn rất thấp.

Dựa trên “Tiêu chuẩn hoạt động về phát triển bền vững môi trường và xã hội” của Tổ chức Tài chính IFC (thuộc Nhóm Ngân hàng Thế giới) và bộ “Hướng dẫn Môi trường, Sức khỏe và An toàn” của Nhóm Ngân hàng Thế giới, “Nguyên tắc Xích đạo” đã trở thành chuẩn quản lý rủi ro môi trường xã hội của ngành Ngân hàng. Tính đến nay, đã có hơn 80 tổ chức tài chính gia nhập Nguyên tắc này. Nhưng trong đó, chỉ có chưa đến 1/3 là các TCTD từ các thị trường mới nổi.

Một trong những trở ngại lớn nhất hiện nay mà các định chế tài chính gặp phải trong áp dụng các thông lệ tài chính bền vững là việc thiếu một sân chơi chung bình đẳng cho các ngân hàng cạnh tranh với nhau. Các cơ quan điều hành ngành Ngân hàng có thể đóng vai trò định hướng và hỗ trợ các định chế tài chính trong quá trình áp dụng các thông lệ mới.

Nếu phối hợp tốt với các Bộ, ngành liên quan, cơ quan quản lý điều hành ngành Ngân hàng có thể tạo ra khung chính sách thích hợp, cũng như những hướng dẫn triển khai chi tiết để hỗ trợ các định chế tài chính trong quá trình quá độ chuyển sang áp dụng các thông lệ tài chính bền vững.

Để đảm bảo thành công trong xây dựng khung chính sách và các quy định hướng dẫn thực hiện hiệu quả cần một số nhân tố như: Phải thiết lập được hệ thống quy định pháp lý và cơ chế kiểm tra giám sát trên cơ sở phối hợp với các cơ quan ban ngành liên quan; Xây dựng hướng dẫn và nguyên tắc về ngân hàng xanh, cùng với các hướng dẫn cho các ngành cụ thể; Xây dựng cơ chế kiểm tra giám sát để đảm bảo việc triển khai đồng bộ ở các định chế tài chính...