Nghị định 67/2014/NĐ-CP: Chắp cánh những ước mơ vươn khơi
Với kỳ vọng sẽ tạo điều kiện để ngư dân bám biển, phát triển kinh tế biển, đồng thời thực hiện mục tiêu giữ vững chủ quyền biển đảo, thế nhưng việc triển khai Nghị định 67/2014/NĐ-CP trên thực tế vẫn đang vấp phải không ít vướng mắc.
Tỉnh vào cuộc, ngân hàng tích cực hưởng ứng…
Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Ninh, đến nay tỉnh đã tổ chức được 5 hội nghị để triển khai thực hiện Nghị định 67 về một số chính sách phát triển ngành thủy sản từ nay đến năm 2016. UBND tỉnh cũng đã phê duyệt danh sách chủ tàu đủ điều kiện tham gia đóng mới, nâng cấp tàu.
Theo đó, đợt một, UBND tỉnh phê duyệt danh sách đóng mới, nâng cấp tàu cá cho 45 chủ tàu, trong đó, đóng mới 32 tàu, nâng cấp, cải hoán 13 tàu. Đến ngày 10/6/2015, sau khi rà soát lại, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 1631/QĐ-UBND về việc phê duyệt điều chỉnh, bổ sung danh sách đóng mới, nâng cấp tàu cá với tổng số 41 tàu, trong đó có 29 trường hợp đóng mới, 12 trường hợp nâng cấp, cải hoán.
Khi vướng mắc được tháo gỡ, những con tàu này sẽ vươn khơi |
Về phía NHTM, đến nay đã nhận 13 hồ sơ vay vốn của các chủ tàu, trong đó có 2 chủ tàu đóng mới tàu cá vỏ gỗ đã ký hợp đồng tín dụng với tổng số vốn cam kết cho vay là 13 tỷ đồng, đã giải ngân 3,1 tỷ đồng; 1 chủ tàu đóng mới tàu cá vỏ thép dự kiến ký hợp đồng tín dụng với ngân hàng thời gian tới với mức đầu tư là 15,5 tỷ đồng. Còn 28 chủ tàu chưa hoàn thiện hồ sơ vay vốn nộp cho các NHTM thẩm định.
Tháng 7/2015, NHNN chi nhánh tỉnh cũng đã tổ chức họp tiếp xúc với 12 chủ tàu tại thị xã Quảng Yên. Sau khi rà soát cụ thể từng trường hợp, NHNN chi nhánh Quảng Ninh cam kết sẽ ký hợp đồng vốn tín dụng từ 4 đến 5 trường hợp trong thời gian tới.
Bên cạnh chính sách tín dụng, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh cũng đã phối hợp với Công ty Bảo Minh xuống tận các phòng kinh tế, xã, phường, thị trấn có tàu cá công suất từ 90 CV trở lên để tuyên truyền, hướng dẫn các chủ tàu về trình tự, thủ tục tham gia bảo hiểm theo Nghị định.
Đến nay, toàn tỉnh đã thành lập được 7 tổ, đội sản xuất với 94 tàu tham gia và 299 lao động, 2 hợp tác xã khai thác thuỷ sản; 10 Nghiệp đoàn nghề cá. Sau khi có ý kiến kết luận của Phó thủ tướng Vũ Văn Ninh cho các thành viên trong Nghiệp đoàn nghề cá được hưởng các chính sách bảo hiểm của Nghị định 67, Công ty Bảo Minh đã tuyên truyền cho các chủ tàu cá xa bờ. Kết quả đã có 2 chủ tàu mua bảo hiểm, với tổng kinh phí là 83,663 triệu đồng, trong đó kinh phí ngư dân đóng là 8,36 triệu đồng, kinh phí hỗ trợ của Nhà nước là 75,303 triệu đồng.
Nhiều vướng mắc cần tháo gỡ
Mặc dù tỉnh chỉ đạo quyết liệt, các ngân hàng tích cực hưởng ứng cho vay, thế nhưng, tốc độ triển khai nghị định vẫn có nhiều điểm nghẽn. Lý do là vì các mẫu tàu cá của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công bố chưa phù hợp với nhu cầu của ngư dân, do đó việc điều chỉnh lại thiết kế đều mất thời gian và kinh phí lớn.
Về phía ngư dân, một số chủ tàu chưa có đủ vốn đối ứng, hoặc chưa cung cấp được tài liệu chứng minh được nguồn vốn đối ứng; hồ sơ vay vốn của các chủ tàu còn thiếu hoặc chưa chứng minh được khả năng trả nợ. Một số chủ tàu chưa quyết định đối với việc tham gia thực hiện dự án, kể cả cải hoán, chưa lựa chọn được thiết kế, cơ sở đóng tàu, dự toán, hoặc đang tìm hiểu tham khảo giá vật liệu đóng tàu…
Mặt khác, các cơ sở đóng tàu lại cung cấp các dự toán chi tiết có giá khác nhau với cùng một mẫu tàu, dẫn đến việc ngư dân còn phân vân trong lựa chọn cơ sở đóng tàu. Ở góc nhìn của mình, NHNN chi nhánh Quảng Ninh cho rằng, dù rất chủ động và tích cực tham gia chủ trương lớn, nhưng việc triển khai chậm liên quan đến đặc thù khai thác, đánh bắt ở địa phương. Đa số ngư dân đánh bắt gần bờ, dùng máy công suất dưới 90 CV, còn các loại lớn như 400 đến 900 CV là rất hiếm.
Trước đây, thấy có chương trình này, nhiều ngư dân không hiểu, đã tưởng là… “cho không” nên đăng ký theo phong trào. Có trường hợp ngư dân chỉ đóng thuyền thu mua hải sản hoặc đánh bắt ven bờ với công suất 45 CV đến 90 CV cũng đăng ký đóng tàu vỏ sắt tới 900 CV dù chưa quen ngư trường, cách tổ chức và cách đánh bắt của tàu lớn. Tuy nhiên, khi được cán bộ ngân hàng giải thích, nhận thức của ngư dân đã dần thay đổi, nhiều trường hợp xin rút.
Chính vì vậy, trong 45 trường hợp ban đầu đề nghị tiếp cận vốn, đến nay chỉ còn 41 đơn chính thức được UBND tỉnh phê duyệt tham gia chương trình này.
Lại nữa, theo nghị định, tùy thuộc vào chất liệu vỏ tàu và công suất máy chính, ngư dân có thể vay tối đa từ 70% đến 95% tổng giá trị đầu tư đóng mới, nâng cấp tàu, thế nhưng với giá trị mỗi con tàu có khi lên đến cả 15 đến 17 tỷ đồng, nhiều ý kiến cho rằng, yêu cầu về phần vốn đối ứng cũng là một thách thức không nhỏ đối với ngư dân.
Tuy nhiên, với sự tích cực chủ động tham gia, NHTMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam cho biết hoàn toàn có thể cho ngư dân vay thương mại nếu có tài sản bảo đảm. Động thái này cũng phần nào tháo gỡ khó khăn cho ngư dân khi tham gia chương trình.
Song, để cho vay theo Nghị định 67 có hiệu quả, các địa phương cần thận trọng xem xét khi xét duyệt cho các chủ tàu đang đánh bắt ven bờ với công suất nhỏ, chưa quen ngư trường và tổ chức sản xuất lớn. Bởi tham gia đánh bắt xa bờ phải có kinh nghiệm, am hiểu ngư trường, có khả năng tài chính, có vốn đối ứng và vốn lưu động khá lớn, hơn nữa cách tính toán đầu tư, chi phí cho tàu 45 CV với tàu tới 900 CV cũng là cả vấn đề.